Polska w recepcji inteligencji rosyjskiej lat 60. XX wieku — polska recepcja rosyjskich „szestidiesiatników”
Abstrakt
POLSKA W RECEPCJI INTELIGENCJI ROSYJSKIEJ LAT 60. XX WIEKU — POLSKA RECEPCJA ROSYJSKICH „SZESTIDIESIATNIKÓW”
Streszczenie
Artykuł prezentuje pozytywny obraz Polski w oczach Rosjan lat 60. minionego wieku a równocześnie życzliwe postrzeganie fenomenu rosyjskich „szestidiesiatników” w ówczesnej Polsce i wyjaśnia historyczne uwarunkowania tego zjawiska, które szybko zaczęło gasnąć po wkroczeniu wojsk Układu Warszawskiego do Pragi czeskiej — opisywali je potem wielokrotnie w swych wspomnieniach świadkowie epoki, m.in. tłumacz polskiej poezji Władimir Britaniszski i poeta Naum Korżawin. Rosjanie — wśród nich wielu reprezentantów późniejszej elity intelektualnej (m.in. Andriej Wozniesienski, Borys Słucki, Dawid Samojłow, Josif Brodski, Anatolij Najman) byli zafascynowani polskim językiem, polską literaturą, historią, kościołem, prasą, kinematografią. W Polsce, w warunkach większej swobody intelektualnej, publikowano w latach 60. nie tylko utwory szestidiesiatników, ale i pisarzy w Rosji sowieckiej usuniętych z oficjalnego obiegu (jak np. Borys Pasternak) lub zepchniętych na jego margines (Izaak Babel, Andriej Płatonow), w Rosji jednak wielu polskich wybitnych twórców, zwłaszcza opozycyjnych wobec reżymu, pozostawało na indeksie. Lata 60. w naszym kraju to okres wybitnych dokonań znawców i popularyzatorów kultury rosyjskiej — poetów i krytyków literackich, tłumaczy, wykładowców akademickich (Seweryn Pollak, Włodzimierz Słobodnik, Ziemowit Fedecki, Jerzy Pomianowski, Andrzej Drawicz, René Śliwowski, Ryszard Przybylski). Autorka artykułu wskazuje, że dzisiejsi interpretatorzy polskiego i rosyjskiego „pokolenia odwilży” skłonni są tworzyć mit, zgodnie z którym Polska lat 60. minionego wieku była jakoby krajem w ogóle nie publikującym w oficjalnym obiegu utworów ocenzurowanych na terenie Rosji — w rzeczywistości niektóre z nich ukazywały się, nawet wbrew interwencjom ambasady sowieckiej.
POLAND IN RECEPTION OF RUSSIAN INTELLIGENCE OF THE 1960s — POLISH RECEPTION OF RUSSIAN “SHESTIDIESATNIKI”
Summary
This paper presents positive image of Poland in the eyes of Russians of the 1960s and at the same time sympathetic reception of the phenomenon of Russian “shestidesatniki” in Poland of that time. It also explains historical circumstances of this phenomenon, that started to expire fast after entering Warsaw Pact`s army to Prague — later they were described many times in the witnesses memories of the epoch, among others, the translator of Polish poetry Vladimir Britanishski and the poet Nahum Korzhavin. Russians — among them many representatives of later intellectual elite (Andrei Voznesensky, Boris Slucky, David Samoylov, Joseph Brodsky, Anatoli Nayman) were fascinated with Polish language, literature, history, church, press and filmmaking. In Poland, in conditions of wider intellectual freedom, during the sixties were published works of “shestidesatniki” as well as writers removed from the official circulation in Soviet Russia (e.g. Boris Pasternak), or pushed down on the margin (Isaak Babel, Andrei Platonov). However, many prominent Polish artists, especially resisting regime, stayed on the Russian index. In our country the sixties were a period of outstanding achivements of experts and popularizers of Russian culture — poets and literary critics, translators, academic lecturers (Seweryn Pollak, Włodzimierz Słobodnik, Ziemowit Fedecki, Jerzy Pomianowski, Andrzej Drawicz, Rene Śliwowski, Ryszard Przybylski).The author of this article indicates that today`s interpreters of Polish and Russian „thaw generation” are prone to create myth, according to which Poland of the 1960s was a country that did not published in official circulation works censored on the territory of Russia — in reality some of them were published even against the intervention of Soviet embassy.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
