Typologiczna stylizacja komedii dell’arte w sztukach Gogola Ożenek i Rewizor
Abstrakt
TYPOLOGICAL STYLIZATION OF COMMEDIA DELL’ARTE IN MARRIAGE AND THE INSPECTOR GENERAL BY NIKOLAI GOGOL
Summary
The analysis of Nikolai Gogol’s plays in comparison with сommedia dell’аrte has been carried out in this paper, which provides the way to see comedies in a new aspect. Commedia dell’аrte is not a realistic kind of dramatic art, because it displays life in the game form. Therefore in comparison with comedies it is possible to see the nature of game in Marriage and The Inspector General, where through game the reality of life in deformation is observed. Gogol’s play Marriage typologically is a stylization of сommedia dell’аrte, because each person in the play can be identified with corresponding prototype in the Italian comedy, which Gogol originally transformed in his plays. In comedy The Inspector General it is possible to ascertain similarity of separate characters to specific representatives of XVIth Century Italian northern group of masks — Arlecchino, Brigella, Pantalone. Gogol’s comedies echo the structure, contents and comic devices of Commedia dell’Arte.
TYPOLOGICZNA STYLIZACJA KOMEDII DELL’ARTE W SZTUKACH GOGOLA OŻENEK I REWIZOR
Streszczenie
W artykule przeprowadzona została analiza zestawiająca sztuki Gogola (Ożenek, Rewizor) z zasadami komedii dell’arte, co ukazuje te utwory w odmiennym niż dotąd świetle. Komedia dell’arte jest rodzajem dramatu nierealistycznego, jako że przedstawia życie w postaci gry — analiza sztuk Gogola z tej perspektywy pozwala ujawnić grę jako najistotniejszą zasadę tych utworów. Za pośrednictwem gry ujawnione są tu zdeformowane prawdy o życiu. Ożenek można potraktować jako rodzaj stylizacji na komedię dell’arte, jako że każdą z postaci tej sztuki można zestawić z prototypową maską włoskiej komedii, która u Gogola pojawia się w pewnego rodzaju transformacji. W Rewizorze można dostrzec natomiast cechy wspólne z konkretnymi przedstawicielami północnych masek ludowej komedii XVI wieku — przede wszystkim z postaciami Arlekina, Brigello, Pantalone. Echa komedii dell’arte można dostrzec w strukturze, semantyce oraz sposobie wykorzystania chwytów komicznych w obu sztukach Gogola.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
