O świadomości płciowej w języku niemieckim, rosyjskim i polskim
Abstrakt
Denis Scheller-Boltz
Universität Innsbruck, Innsbruck, Austria
denis.scheller-boltz@uibk.ac.at
О ГЕНДЕРНОМ СОЗНАНИИ В НЕМЕЦКОМ, ПОЛЬСКОМ И РУССКОМ ЯЗЫКАХ
Резюме
Статья сосредоточивается на проблеме грамматического рода и языковом идентитете в переводе. В немецком языке существуют системные способы обозначения рода или определенные способы гендерной дифференциации, или же методы проведения экспериментов с формами без определенного грамматического рода и нейтральными с этой точки зрения формами. В русском языке преобладают в таких случаях мужские формы. В Польще проводится широкая дискуссия, касающаяся возможностей конструирования женских форм, которые должны заменить мужские. В статье рассматривается тенденция развития в немецком языке форм нейтральных с точки зрения гендерных различий или же развития форм существительных лишенных грамматического рода. Автор сопоставляет их с возможностью построения похожих форм в польском и русском языках. Поскольку использование личных имен существительных обычно находится в тесной зависимости с общественно-культурными нормами, целью статьи является раскрытия, что такой подход может внести в теоретическое переводоведение и переводческую практику.
O ŚWIADOMOŚCI PŁCIOWEJ W JĘZYKU NIEMIECKIM, ROSYJSKIM I POLSKIM
Streszczenie
Artykuł koncentruje się na pytaniu o kwestię rodzaju gramatycznego i tożsamości językowej w przekładzie. W języku niemieckim istnieją ustalone sposoby oznaczania ro-dzaju czy też wyraźnego tworzenia rozróżnienia genderowego, a nawet eksperymentowania z formami bezrodzajowymi lub rodzajowo neutralnymi. W języku rosyjskim natomiast formy męskie rzeczowników są w zdecydowanej przewadze. W przypadku języka polskiego prowa-dzona jest gorąca debata na temat możliwości konstruowania form żeńskich, które mogłyby zastąpić dawne nazwy męskie. Artykuł rozważa tendencję do genderowo neutralnego albo nawet bezrodzajowego rozwoju form rzeczownikowych w języku niemieckim i zestawia je z możliwościami konstruowania podobnych form w języku polskim i rosyjskim. Ponieważ użycie rzeczowników osobowych jest zwykle zanurzone w normach społeczno-kulturowych, celem autora jest pokazanie co tego typu podejście może zaoferować translatologii zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej.
Universität Innsbruck, Innsbruck, Austria
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
