Abstract

Denis Scheller-Boltz

Universität Innsbruck, Innsbruck, Austria

denis.scheller-boltz@uibk.ac.at

О ГЕНДЕРНОМ СОЗНАНИИ В НЕМЕЦКОМ, ПОЛЬСКОМ И РУССКОМ ЯЗЫКАХ

Резюме

Статья сосредоточивается на проблеме грамматического рода и языковом идентитете в переводе. В немецком языке существуют системные способы обозначения рода или определенные способы гендерной дифференциации, или же методы проведения экспериментов с формами без определенного грамматического рода и нейтральными с этой точки зрения формами. В русском языке преобладают в таких случаях мужские формы. В Польще проводится ш­ирокая дискуссия, касающаяся возможностей конструирования женских форм, которые должны заменить мужские. В статье рассматривается тенденция развития в немецком языке форм нейтральных с точки зрения гендерных различий или же развития форм существительных лиш­енных грамматического рода. Автор сопоставляет их с возможностью построения похожих форм в польском и русском языках. Поскольку использование личных имен существительных обычно находится в тесной зависимости с общественно-культурными нормами, целью статьи является раскрытия, что такой подход может внести в теоретическое переводоведение и переводческую практику.

O ŚWIADOMOŚCI PŁCIOWEJ W JĘZYKU NIEMIECKIM, ROSYJSKIM I POLSKIM

Streszczenie

Artykuł koncentruje się na pytaniu o kwestię rodzaju gramatycznego i tożsamości językowej w przekładzie. W języku niemieckim istnieją ustalone sposoby oznaczania ro-dzaju czy też wyraźnego tworzenia rozróżnienia genderowego, a nawet eksperymentowania z formami bezrodzajowymi lub rodzajowo neutralnymi. W języku rosyjskim natomiast formy męskie rzeczowników są w zdecydowanej przewadze. W przypadku języka polskiego prowa-dzona jest gorąca debata na temat możliwości konstruowania form żeńskich, które mogłyby zastąpić dawne nazwy męskie. Artykuł rozważa tendencję do genderowo neutralnego albo nawet bezrodzajowego rozwoju form rzeczownikowych w języku niemieckim i zestawia je z możliwościami konstruowania podobnych form w języku polskim i rosyjskim. Ponieważ użycie rzeczowników osobowych jest zwykle zanurzone w normach społeczno-kulturowych, celem autora jest pokazanie co tego typu podejście może zaoferować translatologii zarówno od strony teoretycznej, jak i praktycznej.