Soviet Magic: The Subversive Power of the Fairy Tale
Abstrakt
СОВЕТСКОЕ ВОЛШЕБНОЕ: РАЗРУШИТЕЛЬНАЯ СИЛА СКАЗКИ
Резюме
В данной статье рассматриваются ключевые моменты в развитии жанра волшебной сказки в советской детской литературе. На примере текстологического анализа такого канонического текста советской детской литературы как сказка А.Н. Толстого Золотой ключик или приключения Буратино (1935) предпринята попытка показать внутренние механизмы превращения сказочного сюжета в нарратив, легко подчиняющийся требованиям новой советской идеологии. «Советскость» сказки закрепляется и в перенесении её сюжета на экран в фильме Александра Птушко «Золотой ключик» (1939). Популярность текста и фильма превращают Буратино из героя детской сказки в своеобразный «бренд» мира взрослых, где функции деревянной куклы настолько многообразны, что она выступает и как герой взрослых анекдотов, и как торговая реклама самых разнообразных товаров. Новый телевизионный фильм Приключения Буратино, снятый в 1975 году режиссёром Леонидом Нечаевым, не только возвращает сказку в мир детства, но и через песни Булата Окуджавы и Юрия Энтина вносит в неё новый альтернативный идеологический подтекст, доступный взрослому зрителю.
SOWIECKIE CZARNOKSIĘSTWO: DESTRUKCYJNA SIŁA BAŚNI
Streszczenie
Artykuł przedstawia kluczowe momenty rozwoju gatunku baśni magicznej w radzieckiej liter-aturze dziecięcej. Na przykładzie tekstologicznej analizy takiego kanonicznego tekstu dziecięcej literatury jak Złoty kluczyk, czyli przygody Buratina Aleksieja Tołstoja podjęto próbę ujawnienia wewnętrznych mechnizmów przekształcenia baśniowej fabuły w dyskurs podporządkowujący się wymogom nowej sowieckiej ideologii. Owa tendencja została utrwalona w fi lmowej adaptacji tej baśni przez Aleksandra Ptuszko (Złoty kluczyk) w roku 1939. Buratino przekształca się tam z bohatera dziecięcej bajki w specyfi czny element świata dorosłych, w którym funkcje drewnianej lalki są na tyle różnorodne, że zaczyna on funkcjonować jako bohater dowcipów i element reklamy handlowej najróżniejszych produktów. Nowy telwizyjny fi lm Przygody Buratina nakręcony w roku 1975 przez Leonida Nieсzajewa nie tylko przywraca tę baśń do świata dzieci, ale dzięki piosenkom Bułata Okudżawy i Jurija Entina wnosi do niej nowy, alternatywny, ideologiczny podtekst, dostępny dla dorosłego widza.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
