В каком смысле язык детерминирован культурой? O предмете и границах лингво-культурологии (I)
Abstrakt
W jakim sensie język jest determinowany przez kulturę? O przedmiocie i ograniczeniach lingwo-kulturologii (I)
Przedmiotem artykułu jest determinacja kulturowa systemu języka oraz działalności językowej. Autor przedstawia programowe założenia współczesnej lingwokulturologii (etnolingwistyki) oraz poddaje je analizie krytycznej, szczególnie zwracając uwagę na stosowany przez etnolingwistów uproszczony, jednowymiarowy model kultury, oparty na werbocentryzmie. Autor pokazuje konfrontację różnych źródeł przy eksplikacji tzw. językowego obrazu świata i bezzasadność badań w tym kierunku. powołując się na socjologię wiedzy (w wersji Petera Bergera i Thomasa Lukmana), a także na teorię „niewidzialnej ręki” rudi kellera, autor przedstawia koncepcję zasady regulacji w relacjach między językiem/dyskursem a kulturą.
In what sense language is determined by culture? About the subject and limitations of the linguo-culturology (I)
The subject of this paper is the cultural determination of language and linguistic activity. the author presents program assumptions of the contemporary linguo-culturology (ethnolinguistics) and subjects them to critical analysis, that especially concerns a simplified, one-dimensional model of culture, based on verbocentrism used by ethnolinguists. the author shows that different sources of explication of the so-called language world view contrast one another and studies in this direction are unfounded and have no perspective. the author refers to the sociology of knowledge (peter Berger and thomas luckmann), as well as the rudi keller’s theory of the “invisible hand”. this is a basis of the concept proposed in the article of the regulating principle in the relations between language/discourse and culture.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
