Rama interpretacyjna w definicji leksykograficznej
Abstrakt
Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie definicji leksykograficznej w rosyjskim słowniku ideograficznym Мир человека и человек в окружающем его мире (80 концептов, относящихся к духовной, ментальной и материальной сферам жизни человека). Opierając się na charakterystyce definicji kognitywnej autorka przeprowadza analizę przykładowych artykułów hasłowych i bada zastosowanie w nich ramy interpretacyjnej. Analizowane hasła zestawiane są z reakcjami na konkretne słowa-bodźce z rosyjskiego słownika asocjacyjnego Русский ассоциативный словарь. От стимула к реакции. Autorka zwraca uwagę na to jak rama interpretacyjna porządkuje i organizuje wiedzę na temat danej jednostki językowej, a tym samym o pewnym fragmencie otaczającego świata.
Słowa kluczowe
rama interpretacyjna; scenariusz; definicja kognitywna; definicja leksykograficzna; leksykografia rosyjska
Bibliografia
Bartmiński, Jerzy. Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007.
Bartmiński, Jerzy. “Lubelska etnolingwistyka.” Analecta 2002, Rok XI, z. 1–2. 21–22.
Boldyrev, Nikolay. “Kontsepty i kategorii, ikh formirovaniye i vebalizatsiya.” Kognitivnaya semantika. Kontseptualizatsiya i kategorizatsiya. 1 Aug. 2018 <https://www.twirpx.com/file/926805/> [Болдырев, Николай. “Концепты и категории, их формирование и вебализация”. Когнитивная семантика. Концептуализация и категоризация. 1 Aug. 2018 <https://www.twirpx.com/file/926805/>].
Burenkova, Svetlana. ”Freym kak sposob modelirovaniya fragmentov polya v ideograficheskoy leksikografii (na materiale leksiko-semanticheskoy gruppy «Neuklyuzhest’»).” Voprosy kognitivnoy lingvistiki 2009, № 2 (019): 73 –81 [Буренкова, Светлана. ”Фрейм как способ моделирования фрагментов поля в идеографической лексикографии (на материале лексико-семантической группы «Неуклюжесть»)”. Вопросы когнитивной лингвистики 2009, № 2 (019): 73 –81].
Dubichinskiy, Vladimir. Leksikografiya russkogo yazyka. Moskva: Nauka, Flinta, 2009 [Дубичинский, Владимир. Лексикография русского языка. Москва: Наука, Флинта, 2009].
Karaulov,Yuriy. Cherkasova, Galina. Ufimtseva, Natal’ya. Sorokin, Yuriy. Tarasov, Yevgeniy. Russkiy assotsiativnyy slovar’. V 2 t. Ot stimula k reaktsii. Moskva: AST, Astrel’, 2002 [Караулов, Юрий. Черкасова, Галина. Уфимцева, Наталья. Сорокин, Юрий. Тарасов, Евгений. Русский ассоциативный словарь. В 2 т. От стимула к реакции. Москва: АСТ, Астрель, 2002].
Krysin, Leonid. “O ‘Tolkovom slovare russkoy razgovornoy rechi’.” Slovo i yazyk. Sbornik statey k 80-letiyu akad. Yu. D. Apresyana. Moskva: Izdatel’stvo «Yazyki slavyanskikh kul’tur», 2011 [Крысин, Леонид. “О ‘Толковом словаре русской разговорной речи’.” Слово и язык. Сборник статей к 80-летию акад. Ю. Д. Апресяна. Москва: Издательство «Языки славянских культур», 2011.
Minskiy, Marvin. Freymy dlya predstavleniya znaniy. Moskva: Izdatel’stvo Energiya, 1979 [Минский, Марвин. Фреймы для представления знаний. Москва: Издательство Энергия, 1979. 18 July 2018 <https://royallib.com/read/minskiy_marvin/freymi_dlya_predstavleniya_znaniy.html#0>.
Morkovkin, Valeriy. “Antropotsentricheskiy versus: lingvotsentricheskiy podkhod k leksikografirovaniyu.” Natsional’naya spetsifika yazyka i yeye otrazheniye v normativnom slovare. Moskva, 1988 [Морковкин, Валерий. “Антропоцентрический versus: лингвоцентрический подход к лексикографированию.” Национальная специфика языка и ее отражение в нормативном словаре. Москва, 1988].
Niebrzegowska-Bartmińska, Stanisława. “O różnych wariantach definicji leksykograficznej — od taksonomii do kognitywizmu.” Etnolingwistyka 2018, no. 30: 259–284.
Pluwak, Agnieszka. “Geneza i ewolucja pojęcia framing w naukach społecznych.” Global Media Journal 2009, № 1(5): 49–79.
Shenk, Roger. Abel’son, Robert. “Skripty, plany i znaniye.” Trudy 4 mezhdunarodnoy konferentsii poiskusstvu, intellektu, t. 6. Moskva: «Kibernetika» AN SSSR, 1975 [Шенк, Роджер, Абельсон, Роберт. “Скрипты, планы и знание.” Труды 4 международной конференции по искусству, интеллекту, т. 6. Москва: «Кибернетика» АН СССР, 1975].
Shvedova, Nataliya (ed.). Russkiy ideograficheskiy slovar’: Mir cheloveka i chelovek v okruzhayushchem yego mire (80 kontseptov, otnosyashchikhsya k dukhovnoy, mental’noy i material’noy sferam zhizni cheloveka). Moskva: Institut russkogo yazyka im. V. V. Vinogradova, 2011 [Шведова, Наталия. Ed. Русский идеографический словарь: Мир человека и человек в окружающем его мире (80 концептов, относящихся к духовной, ментальной и материальной сферам жизни человека). Москва: Институт русского языка им. В. В. Виноградова, 2011].
Sklyarevskaya, Galina. “Antropotsentricheskaya leksikografiya: idei i praktika.” Leksikografiya. Yazyk. Rech’: sb. st. pamyati Anny Lipovskoy. Sofiya, 2013 [Скляревская, Галина. “Антропоцентрическая лексикография: идеи и практика.” Лексикография. Язык. Речь: сб. ст. памяти Анны Липовской. София, 2013].
Tokarski, Ryszard. Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2014.
Tokarski, Ryszard. “Czy semantyka jest dyscypliną autonomiczną” Linguistica Copernicana 2013, no. 2 (10). 201–216.
Wierzbicka, Anna. Język — umysł — kultura. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999.
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polska
http://orcid.org/0000-0002-7500-5151
Asystentka w Katedrze Języków Wschodniosłowiańskich Instytutu Językoznawstwa Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jej zainteresowania badawcze oscylują wokół współczesnej leksykografii rosyjskiej. Autorka artykułów naukowych o tej tematyce. Pracuje nad rozprawą doktorską poświęconą rosyjskiej leksykografii kulturowej. W obszarze jej zainteresowań mieści się również metodyka nauczania języka rosyjskiego jako obcego. Członkini zespołu redakcyjnego „Fones Slaviae Orthodoxae”.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
