O pewnym niezrealizowanym zamyśle, czyli o tablicy pamiątkowej poświęconej Wsiewołodowi Wiszniewskiemu w Tallinie
Abstrakt
W artykule został przedstawiony fakt użycia nazwiska Michaiła Bułhakowa w gazetowej dyskusji okresu pieriestrojki, kiedy w roku 1987 grupa estońskich intelektualistów przeciwstawiła się pomysłowi ufundowania w Tallinie tablicy pamiątkowej Wsiewołodowi Wiszniewskiemu, byłemu apologecie władzy komunistycznej. Istnienie cenzury uniemożliwiało jeszcze wtedy bezpośrednie wyrażenie argumentacji w tej sprawie, więc estońscy pisarze zastosowali eufemistyczny chwyt, argumentując ten protest działaniami Wiszniewskiego związanymi z prześladowaniem Michaiła Bułhakowa. Omówienie publikowanych później w estońskiej i centralnej prasie artykułów polemicznych wobec tego protestu ujawnia mechanizm przeniesienie sporu politycznego na pole literatury. W nowej sytuacji społeczno-politycznej nazwisko pisarza Michaiła Bułhakowa, prześladowanego w latach 20.–30., staje się silnym wsparciem dla protestu skierowanego przeciwko decyzjom politycznym.
Słowa kluczowe
Wsiewołod Wiszniewski; Michaił Bułhakow; totalitaryzm; Związek Sowiecki
Bibliografia
“Ajalugu ei salli sõnakõlkse.” Õhtuleht 21. aug. 1987 no. 194.
Aru, Karl, Gabrilovič, Evgeny, Tihonov, Vâčeslav. “Ne radi zaŝity, radi istiny. Ob odnoj literaturnoj sensacii.” Sovetskaâ kul’tura 26 sent. 1987 [Ару, Карл, Габрилович, Евгений, Тихонов, Вячеслав. “Не ради защиты, ради истины. Об одной литературной сенсации.” Советская культура 26 сент. 1987].
“Dnevnik Eleny Bulgakovoj.” Moskva: Knižnaâ palata, 1998 [“Дневник Елены Булгаковой.” Москва: Книжная палата, 1998].
Gustavson, Henrih, Rumâncev, V., Ânovskij, P., Grinkevič, Vladimir, Furman, E., Grigor’ev, Ivan, Sumera, P., Haitov, Valeri, Malasaâ, N.. “Istoriâ ne terpit sueslov’â.” Večernij Tallin 21 avg. 1987 no. 194 [Густавсон, Генрих, Румянцев, В., Яновский, П., Гринкевич, Владимир, Фурман, Э., Григорьев, П., Сумера, П., Хаитов, Валерий, Маласая, Н. “История не терпит суесловья.” Вечерний Таллин 21 авг. 1987 no. 194].
Ûzovskij, Iosif. O teatre i drame. T. 1. Moskva: Iskusstvo, 1982 [Юзовский, Иосиф. О театре и драме. T. 1. Москва: Искусство, 1982].
Korsunski, Mihhail. “Jälg.” Õhtuleht 1987.
Korsunskij, Mihhail. “Pamât’ netlenna.” Večernij Tallin 16 iûnâ 1987 no. 137 [Корсунский, Михаил. “Память нетленна.” Вечерний Таллин 16 июня 1987 no. 137].
“Pis’mo M.A. Bulgakova P.S. Popovu ot 19 marta 1932 goda.” Bulgakov, Mikhail. “Sobranie sočinenij v 5 t.” T. 5. Moskva: Hudožestvennaâ literatura, 1990 [“Письмо М.А. Булгакова П.С. Попову от 19 марта 1932 года.” Булгаков, Михаил. Собрание сочинений в 5 т. T. 5. Москва: Художественная литература, 1990].
“Pis’mo V.V. Višnevskogo Z.N. Rajh ot 11 ânv. 1932 goda.” Èrdman, Nikolaj. “P’esy. Intermedii. Pis’ma. Dokumenty. Vospominaniâ sovremennikov.” Moskva: Iskusstvo, 1990 [“Письмо В.В. Вишневского З.Н. Райх от 11 янв. 1932 года.” Эрдман, Николай. Пьесы. Интермедии. Письма. Документы. Воспоминания современников. Москва: Искусство, 1990].
“Polupravda vsegda nepravda.” Literaturnaâ gazeta 16 sent. 1987 [“Полуправда всегда неправда.” Литературная газета 16 сент. 1987].
Remmelgas, Lembit. “Jutt ei olnud ainult Višnevskist ja Bulgakovist.” Sirp ja Vasar 18. nov. 1988 no. 47; Sirp ja Vasar 24. nov. 1988 no. 48.
Smelânskij, Anatolij. “Ne taŝite mastera na barrikady.” Smelânskij, Anatolij. Izbrannye raboty: v 2 kn. Kn. 1. Moskva: Izd. dom «Iskusstvo», 2002 [Смелянский, Анатолий. “Не тащите мастера на баррикады.” Смелянский, Анатолий. Избранные работы: в 2-х кн. Kн. 1. Москва: Изд. дом “Искусство”, 2002].
Valton, Arvo, Kaalep, Ain, Kirillov, Vladimir, Kruus, Rein, Ruutsoo, Rein, Stadnikov, Sergei, Trull’, Ilmar, Ujbo, Udo, Haug, Toomas, Hejnapuu, Аndres. “Memorial’naâ doska organizatoru travli Bulgakova?” Večernij Tallin 25 iûlâ 1987 no. 171 [Валтон, Арво, Каалеп, Айн, Кириллов, Владимир, Круус, Рейн, Руутсоо, Рейн, Стадников, Сергей, Трулль, Ильмар, Уйбо, Удо, Хауг, Тоомас, Хейнапуу, Андрес. “Мемориальная доска организатору травли Булгакова?” Вечерний Таллин 25 июля 1987 no. 171].
Uniwersytet w Tallinie Polska
Ирина Белобровцева — профессор русской литературы Таллинского университета, PhD, автор книг и статей о русской литературе и культуре ХХ–XXI вв., эстонской литературе и русско-эстонских литературных связях. Автор книг: Конструктивные принципы организации текста романа Михаила Булгакова «Мастер и Маргарита» (Тарту, 1997); Роман М. Булгакова «Мастер и Маргарита: Опыт комментария (Таллин, 2004; в соавторстве с С. Кульюс); Роман М. Булгакова «Мастер и Маргарита: Комментарий (Таллин, 2007; в соавторстве с С. Кульюс); Роман М. Булгакова «Мастер и Маргарита: Комментарий (в соавторстве с С. Кульюс; Москва, 2007); Образ «малого врага»: Прибалтика и Польша в зеркале советской карикатуры (1918–1940) (Москва, 2013; в соавторстве с Д. Всевиовым и А. Данилевским) и др.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
