Kilka słów o pierwszej tamizdatowskiej publikacji wierszy Władlena Gawrilczika
Abstrakt
W 1977 roku w Paryżu został opublikowany almanach literacki «Аполлон-77» („Apollo-77”), którego redaktorem był rosyjski malarz i rzeźbiarz emigracyjny Michaił Szemiakin. Wśród wielu utworów literatów zakazanych w Rosji sowieckiej, znalazło się w nim 20 wierszy „klasyka leningradzkiego nonkonformizmu” – Władlena Gawrilczika (1929–2017). Niniejszy artykuł stanowi próbę ich analizy. Opublikowane w paryskim almanachu wiersze Gawrilczika świadczą o podążaniu przez poetę drogą awangardowej tradycji literackiej. Dowodzą, że twórca obficie czerpie z folkloru dziecięcego, umiejętnie posługuje się skazem, ironią i sztuką parodii, wywołując śmiech czytelników.
Słowa kluczowe
Władlen Gawrilczik; Apollon-77; tamizdat; pisarze emigracji
Bibliografia
Apanowicz, Franciszek. “Nowa proza” Warłama Szałamowa. Problemy wypowiedzi artystycznej. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 1996.
Bachtin, Mikhail. Tvorchestvo Fransua Rable i narodnaya kul’tura srednevekov’ya i renessansa. Moskva: Khudozhestvennaya literatura, 1990. 14.05.2019. http://www.infoliolib.info/philol/bahtin/rubler0_1.html [Бахтин, Михаил. Творчество Франсуа Рабле и народная культура средневековья и Ренессанса. Москва: Художественная литература, 1990].
De Lazari, Andrzej. “’Pochożdienija’, czyli tułaczki Miszy Szemiakina.” Emigracja rosyjska. Losy i idee. Łódź: Ibidem, 2002.
Epshteyn, Mikhail. “Katalog novykh poeziy”. Sovremennaya russkaya poeziya posle 1966. Dvuyazychnaya Antologiya. Berlin: Oberbaum verlag. 14.05.2019. http://modernpoetry.ru/main/mihail-epshteyn-katalog-novyh-poeziy [Эпштейн, Михаил. “Каталог новых поэзий”. Современная русская поэзия после 1966. Двуязычная Антология. Берлин: Обербаум верлаг, 1990].
Gavril’chik, Vladlen. “Byla zima! Shumela yel’…”. Apollon-77. 144. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977 [Гаврильчик, Владлен. “Была зима! Шумела ель…”. Аполлон-77. 144. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Chelovek, tomim talantom…”. Apollon-77. 146. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Человек, томим талантом…”. Аполлон-77. 146. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Kak po moryu sinemu…”. Apollon-77. 147. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Как по морю синему…”. Аполлон-77. 147. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Kak-to buduchi s pokhmel’ya…”. Apollon-77. 146–7. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Как-то будучи с похмелья…”. Аполлон-77. 147. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Kolbasniki, yedritvoyu…”. Apollon-77. 148. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Колбасники, едритвою…”. Аполлон-77. 148. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Mal’chik rylom royet knizhku…”. Apollon-77. 145. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Мальчик рылом роет книжку…”. Аполлон-77. 145. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Molodyye organizmy…”. Apollon-77. 145. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Молодые организмы…”. Аполлон-77. 145. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Period zakhsolntsa. Pora lirmgnoveniy…”. Apollon-77. 144. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. [“Период захсолнца. Пора лирмгновений…”. Аполлон-77. 145. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Slon, kak salon-vagon…”. Apollon-77. 145. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Слон, как салон-вагон…”. Аполлон-77. 145. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Spetsstikhi”. Apollon-77. 144. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Спецстихи”. Аполлон-77. 144. Ред. Мikhail Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Vdol’ po ulitsam gulyayut…”. Apollon-77. 145. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Вдоль по улицам гуляют …”. Аполлон-77. 145. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Ya po Nevskomu gulyalsya…”. Apollon-77. 147. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Я по Невскому гулялся…”. Аполлон-77. 147. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Ya pribyl k tebe na predmet potseluya…”. Apollon-77. 146. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Я прибыл к тебе на предмет поцелуя…”. Аполлон-77. 146. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Gavril’chik, Vladlen. “Yaponskiy bog, blagoslovlyaya zemlyu…”. Apollon-77. 146. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Гаврильчик, Владлен. “Японский бог, благословляя землю…”. Аполлон-77. 146. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Kasack, Wolfgang. Leksykon literatury rosyjskiej XX wieku od początku stulecia do roku 1996. Transl. Bronisław Kodzis. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1996.
Klimowicz, Tadeusz. Przewodnik po współczesnej literaturze rosyjskiej i jej okolicach (1917–1996). Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1996.
Lermontov, Mikhail. “Smert’ poeta”. M. Lermontov. Stikhotvoreniya. Poemy. Geroy nashego vremeni. Moskva: AST-LTD, 1997. [Лермонтов, Михаил. “Смерть поэта”. Стихотворения. Поэмы. Герой нашего времени. Москва: АСТ-ЛТД, 1997].
Maksimov, Vladimir. “Orbita Apollona-77”. Apollon-77. 3. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Максимов, Владимир. “Орбита Аполлона-77”. Аполлон-77. 3. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Novikov, Vladimir. Kniga o parodii. Moskva: Sovet·skiy pisatel’, 1989. [Новиков, Владимир. Книга о пародии. Москва: Советский писатель, 1989].
Petrov, Vladimir. “On iz drevnego roda Rasputinykh”. Apollon-77. 143. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Петров, Владимир. “Он из древнего рода Распутиных…”. Аполлон-77. 143. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Petrov, Vladimir. “V poryadke informatsii”. Apollon-77. 4–7. Ed. Mikhail Shemyakin. Parizh, 1977. [Петров, Владимир. “В порядке информации”. Аполлон-77. 4–7. Ред. М. Шемякин. Париж, 1977].
Tatarkiewicz, Władysław. Historia filozofii. Tom pierwszy. Filozofia starożytna i średniowieczna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002.
Toporov, Vladimir. Peterburgskiy tekst russkoy literatury: Izbrannyye trudy. Sankt-Peterburg: Iskusstvo-SPB. 2003.= [Топоров, Владимир. Петербургский текст русской литературы: Избранные труды. Санкт-Петербург: Искусство-СПБ, 2003].
Yerofeyev, Venedikt. Moskva-Petushki. Poema. Moskva: Vagrius, 2000 [Ерофеев, Венедикт. Москва-Петушки. Поэма. Москва: Вагриус, 2000].
Zhakkar, Zhan-Filipp. Daniil Kharms i konets russkogo avangarda, perevod s frantsuzskogo F. A. Perovskoy. Sankt-Peterburg: Akademicheskiy proyekt, 1995. [Жаккар, Жан-Филипп. Даниил Хармс и конец русского авангарда, перевод с французского Φ.А. Перовской. Санкт-Петербург: «Академический проект», 1995].
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
