Przestrzeń, wojna i pamięć w dokumentalno-artystycznej prozie Swietłany Aleksijewicz
Abstrakt
W analizie świadectw literackich okresu wielkiej wojny ojczyźnianej istotną rolę odgrywa kategoria przestrzeni. Pejzaż militarny reprezentuje nie tylko model przestrzeni geograficznej, ale posiada również status symboliczny występując jako miejsce pamięci. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie krajobrazów pamięci przedstawionych w dwóch pierwszych książkach Swietłany Aleksijewicz. W utworach białoruskiej pisarki przestrzeń, wojna i pamięć występują w różnych konfiguracjach tworząc złożony i wielopoziomowy system, w którym można wyodrębnić szereg powtarzających się obrazów i motywów. Specyfika funkcjonowania dziecięcej i kobiecej pamięci determinuje sposoby kreowania przestrzeni oraz związanej z nią tożsamości jednostki. W artykule zostały przeanalizowane różne typy przestrzeni: swoja i obca, przestrzeń inicjacji i przestrzenie zakazane, przestrzeń akustyczna, heterotopie i in., z których składa się świat wielkiej wojny ojczyźnianej oglądany oczami bohaterów Aleksijewicz.
Słowa kluczowe
Swietłana Aleksijewicz; Wielka wojna ojczyźniana; przestrzeń; miejsca pamięci; dokumentalno-artystyczna proza
Uniwersytet Gdański Polska
http://orcid.org/0000-0002-7443-2856
Dr, literaturoznawczyni, adiunkt w Katedrze Rosjoznawstwa, Literatury i Kultury Rosyjskiej Uniwersytetu Gdańskiego. Zainteresowania badawcze: literatura rosyjska i polska pierwszej połowy XIX oraz XX-XXI wieku, poetyka przestrzeni, teksty miejskie, imagologia, komparatystyka. Autorka monografii Rosja Adama Mickiewicza oraz jego polskich i rosyjskich przyjaciół, Gdańsk 2018. Publikowała artykuły naukowe m.in. w takich pracach zbiorowych Romantyzm środkowoeuropejski w kontekście postkolonialnym, cz. I (2016), O Gdańsku literackim 1945–2015 (2018), Czas wolny, rozrywka, używki w najnowszej literaturze rosyjskiej (2018), Sopot w literaturze. Literatura w Sopocie (2019).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
