Maryna Mniszek: obraz Polski w poezji rosyjskiej
Abstrakt
W artykule są rozpatrywane dwa różne obrazy Maryny Mniszek u Puszkina i Cwietajewej, zarówno te odtworzone w utworach, jak i w umysłach (wyobraźni) tych wielkich poetów. Obraz Maryny Puszkina jako ideału kobiecego piękna i wytwornych manier powstał pod wpływem ówczesnego stereotypu polskiej szlachcianki, a także osobistych kontaktów poety z Polkami z jego otoczenia. Wizerunek Cwietajewej przedstawiający Mniszek w sposób osobisty, a zatem pełen sprzeczności – powstał jako skrzyżowany z własnym losem poetki.
Słowa kluczowe
Obraz literacki Maryny Mniszek; A. Puszkin; M. Cwietajewa
Bibliografia
Belinskiy, Vissarion Grigor'yevich. Polnoye sobraniye sochineniy. T. 2. Stat'i i retsenzii. Osnovaniya russkoy grammatiki. 1836–1838. Moskva: Izdatel'stvo Akademii Nauk SSSR, 1953 [Белинский, Виссарион Григорьевич. Полное собрание сочинений. Т. 2. Статьи и рецензии. Основания русской грамматики. 1836–1838. Москва: Издательство Академии Наук СССР, 1953].
Chekhov, Anton Pavlovich. “Pis'mo Chekhovym ot 7 apr. 1887 g.” Polnoye sobraniye sochineniy i pisem. Pis'ma. T. 2. Moskva: Nauka 1974 [Чехов, Антон Павлович. “Письмо Чеховым от 7 апр. 1887 г.” Полное собрание сочинений и писем. Письма. Т. 2. Москва: Наука 1974].
Dadianova, Tamara Vladimirovna, and Red'kina, Anastasiya Nikolayevna. “Marina Mnishek — geopoliticheskaya marionetka (pol'skaya tragicheskaya geroinya na podmostkakh russkoy istorii)” Vestnik Yaroslavskogo vysshego voyennogo uchilishchaprotivovozdushnoy oborony 2018, no. 2: 305–311. [Дадианова, Тамара Владимировна, и Редькина, Анастасия Николаевна. “Марина Мнишек — геополитическая марионетка (польская трагическая героиня на подмостках русской истории)” Вестник Ярославского высшего военного училища противовоздушной обороны 2018, № 2: 305–311].
Kern, Anna Petrovna. Vospominaniya. Dnevniki. Perepiska. Moskva: Khudozhestvennaya literatura, 1974. [Керн, Анна Петровна. Воспоминания. Дневники. Переписка. Москва: Художественная литература, 1974].
Kovalev, Gennadiyfilippovich. Pushkin. Onomasticheskiykommentariy. Voronezh: Nauchnaya kniga, 2012 [Ковалев, Геннадий Филиппович. Пушкин. Ономастический комментарий. Воронеж: Научная книга, 2012].
Mucha, Bogusław. “Aleksander Puszkin i Karolina Sobańska.” Przegląd Rusycystyczny, 1987, no. 10 (3–4): 21–37.
Mucha, Bogusław. “Samozwancza carowa Maryna Mniszchowna w ocenie Aleksandra Puszkina (Komentarz historyczny do Borysa Godunowa).” Slavia Orientalis 1988, T. 37, no. 4: 529–536.
Murav'yev-Apostol, Ivan Matveyevich. Puteshestviye po Tavride v 1820 g. Sankt Peterburg: pechatano v Tipografii, sostoyashchey pri Osobennoykantselyarii Ministerstva Vnutrennikh Del, 1823 [Муравьев-Апостол, Иван Матвеевич. Путешествие по Тавриде в 1820 г. Санкт Петербург: печатано в Типографии, состоящей при особенной Канцелярии Министерства Внутренних Дел, 1823].
Murav'yev-Karskiy, Nikolay Nikolayevich. “Iz ‘Zapisok’” A. S. Griboyedovv vospominaniyakh sovremennikov. Moskva: Khudozhestvennaya literatura,1980 [Муравьев-Карский, Николай Николаевич. “Из ‘Записок’” А. С. Грибоедов в воспоминаниях современников. Москва: Художественная литература, 1980].
Pushkin, Aleksandr Sergeyevich. Sobraniye sochineniyv 10 tomakh. Moskva: GIKHL, 1959–1962 [Пушкин, Александр Сергеевич. Собрание сочинений в 10 томах. Москва: ГИХЛ, 1959–1962].
Smirnova-Rosset, Aleksandra Osipovna. Zapiski. Moskva: Moskovskiy rabochiy, NPK “Intelvak”, 1999 [Смирнова-Россет, Александра Осиповна. Записки. Москва: Московский рабочий, НПК “Интелвак”, 1999].
Tsvetayeva, Marina Ivanovna. Sobraniye sochineniy v 7 t. Moskva: Ellis Lak, 1994–1995 [Цветаева, Марина Ивановна. Собрание сочинений в 7 т. Москва: Эллис Лак, 1994–1995].
Tsvetayeva, Marina Ivanovna. Neizdannoye. Zapisnyye knizhki. V 2 tomakh. T. 2. Moskva: Ellis Lak, 2001 [Цветаева, Марина Ивановна. Неизданное. Записные книжки. В 2 томах. Т. 2. Москва: Эллис Лак, 2001].
Воронежский государственный университет Federacja Rosyjska
https://orcid.org/0000-0001-7708-0326
Doktor habilitowany nauk filologicznych, profesor Uniwersytetu Państwowego w Woroneżu. Autor ponad 360 publikacji naukowych, w tym 15 książek. Sprawował opiekę naukową nad trzema rozprawami habilitacyjnymi oraz wypromował 36 doktorów.
Urodził się w 1943 r. w Woroneżu. W 1965 r. rozpoczął studia na Wydziale Filologicznym Państwowego Uniwersytetu w Woroneżu, które w 1970 r. ukończył z wyróżnieniem. Przez 3 lata pracował jako nauczyciel języka rosyjskiego i literatury w szkole w Jakucji, a w 1973 r. rozpoczął pracę dydaktyczną na Uniwersytecie Państwowym w Woroneżu. W 1978 r. obronił pracę doktorską z historii etnonimii języka rosyjskiego, a w 1995 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego, broniąc rozprawy na temat słowotwórstwa słowiańskiej etnonimii.
Zainteresowania naukowe: historia ludów słowiańskich, ich języków i kultur, onomastyka literacka, badania nad językami rejonu Woroneża.
Kontakt: kovalev@phil.vsu.ru
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
