KILKA UWAG NA TEMAT MŁODZIEŃCZEGO STOSUNKU ALEKSANDRA HERCENA DO CHRZEŚCIJAŃSTWA
Abstrakt
Artykuł jest próbą przedstawienia młodzieńczych doświadczeń mistycznych Aleksandra Hercena na podstawie Rzeczy minionych i rozmyślań oraz listów do narzeczonej, Natalii Zacharjinej. W dzieciństwie religijność była tym elementem wychowania pisarza, który potraktowany został powierzchownie. W młodości Hercen przeszedł przez etap mistycyzmu. Te nastroje spowodowane były uczuciem do narzeczonej oraz przyjaźnią z architektem Aleksandrem Witbergiem. Jednak okres mistyczny nie trwał długo. Jako człowiek dojrzały pisarz cechował się sceptycznym, krytycznym podejściem do chrześcijaństwa.
Słowa kluczowe
Hercen, chrześcijaństwo, mistycyzm, Natalia Zacharjina, Aleksander Witberg
Bibliografia
Bazylow, Ludwik. Społeczeństwo rosyjskie w pierwszej połowie XIX wieku. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1973.
Behr-Sigel, Elisabeth. Miejsce serca. Wprowadzenie w duchowość prawosławną. Transl. Kocot, Anna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
Berlin, Isaiah. “Hercen i jego wspomnienia.” Berlin, Isaiah. Pod prąd. Eseje z historii idei. Transl. Bieroń, Tomasz. Poznań: Zysk i S-ka, 2002. 286–314.
Evdokimov, Paul. Prawosławie. Transl. Klinger, Jerzy. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 2003.
Filokalia. Teksty o modlitwie serca. Transl. and ed. ks. Naumowicz, Józef. Tyniec: Wydawnictwo Benedyktynów, 1998.
Gertsen, Aleksandr. Sobraniye sochineniy v tridtsati tomakh. Vol. I–XXX. Moskva: Nauka, 1954–1965 [Герцен, Александр. Собрание сочинений в тридцати томах. Т. I–XXX. Москва: Наука, 1954–1965].
Hercen, Aleksander. Eseje filozoficzne. Rosja i stary świat. Transl. Bieńkowska, Wiera. Tł. przejrzał oraz wstępem i przypisami opatrzył Walicki, Andrzej. Warszawa: PWN, 1966.
Hercen, Aleksander. Rzeczy minione i rozmyślania. Vol. I. Transl. Słobodnikowie, Eleonora & Włodzimierz. Warszawa: Książka i Wiedza, 1951.
Kościołek, Anna. “‘Człowiek powinien być szlachetny’. Kilka uwag o pragmatycznej antropologii Aleksandra Hercena.” Slavia Orientalis 2009, № 3. 279–292.
Letopis’ zhizni i tvorchestva A. I. Gertsena. 1812–1870. Vol. I. Comp. Yelizavetina, Galina Georgiyevna, et al. Ed. Ptushkina, Inna Grigor’yevna. Moskva: Nauka, 1974 [Летопись жизни и творчества А. И. Герцена. 1812–1870. Т. I. Сост. Елизаветина, Галина Георгиевна, и др. Ред. Птушкина, Инна Григорьевна. Москва: Наука, 1974].
Łucewicz, Ludmiła. “Wasilij Zieńkowski o Aleksandrze Hercenie i jego filozofii.” Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria 2013, no. 3. 149–164.
Novich, Ioann. Molodoy Gertsen. Iskaniya, idei, obrazy, lichnost’. Moskva: Sovet·skiy pisatel’, 1980 [Нович, Иоанн. Молодой Герцен. Искания, идеи, образы, личность. Москва: Советский писатель, 1980].
Przybył, Elżbieta. Prawosławie. Kraków: Znak, 2006.
Słownik wyrazów obcych. Ed. Tokarski, Jan. Warszawa: PWN, 1980.
Śliwowscy, Wiktoria & René. Aleksander Hercen. Warszawa: PIW, 1973.
Śliwowska, Wiktoria. Aleksander Hercen. Warszawa: Iskry, 2017.
Ware, Kallistos. “Moc Imienia. Modlitwa Jezusowa w duchowości prawosławnej.” Behr-Sigel, Elisabeth. Miejsce serca. Wprowadzenie w duchowość prawosławną. Transl. Kocot, Anna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.
https://orcid.org/0000-0001-8133-0965
Doktor habilitowany nauk humanistycznych, profesor nadzwyczajny, w Katedrze Literatur Słowiańskich Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Filolog rusycysta, literaturoznawca. Zainteresowania naukowe: filozofia człowieka oraz problematyka sacrum w twórczości pisarzy rosyjskich przede wszystkim XIX wieku, duchowość prawosławna, konteksty kulturowe literatury rosyjskiej. Autorka książek: Człowiek Ewangelii w „Dzienniku pisarza” Fiodora Dostojewskiego (Toruń 1994), „Dziennik pisarza” Fiodora Dostojewskiego. Próba monografii (Toruń 2000) „Wybrane fragmenty z korespondencji z przyjaciółmi”. O ideowych poszukiwaniach Mikołaja Gogola (Toruń 2004).
Kontakt: Anna.Kosciolek@umk.pl
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
