ZBĘDBY CZŁOWIEK I MAŁY CZŁOWIEK W ROSYJSKIEJ LITERATURZE ХХI WIEKU
Abstrakt
Wskutek gwałtownych przemian społecznych po rozpadzie Związku Radzieckiego pojawiła się potrzeba ukazania nowego bohatera literackiego, z którym mogliby się utożsamiać czytelnicy. Brak nowych modeli ogólnorosyjskiej postaci spowodował, że rosyjscy pisarze sięgnęli po doskonale znane wzorce z przeszłości. Celem niniejszego artykułu jest analiza głównych bohaterów dwóch powieści-manifestów początku XXI wieku – Generation ‘P’ W. Pielewina i Duchless S. Minajewa pod kątem obecności cech charakterystycznych dla zbędnego oraz małego człowieka. Obie kategorie postaci typowych dla XIX-wiecznej literatury rosyjskiej zostały częściowo dostosowane do współczesnej mentalności oraz współczesnych warunków życia.
Słowa kluczowe
zbędny człowiek; mały człowiek; Wiktor Pielewin; Siergiej Minajew; współczesna literatura rosyjska
Bibliografia
Chojnicka, Кrystyna. “Zbędni ludzie.” Idee w Rosji. Leksykon rosyjsko-polsko-angielski. Vol. I. Ed. de Lazari, Andrzej. Łódź: Semper, 1999. 232–234.
Mazurkiewicz Еwa. “Mały człowiek.” Idee w Rosji. Leksykon rosyjsko-polsko-angielski. Vol. V. Ed. de Lazari, Andrzej. Łódź: Ibidem, 2003. 152–154.
Minayev, Sergey Sergeyevich. Dukhless. Povest’ o nenastoyashchem cheloveke. Moskva: AST 2015 [Минаев, Сергей Сергеевич. Духless. Повесть о ненастоящем человеке. Москва: ACT 2015].
Pelevin, Viktor Olegovitch. Generation ‘П’. Moskva: Eksmo, 2007 [Пелевин, Виктор Олегович. Generation ‘П’. Москва: Эксмо, 2007] <http://www.litres.ru/pages/biblio_book/?art=121258>.
Plekhanova, Irina Innokent’yevna. “O reduktsii psikhologizma v noveyshey proze.” Vestnik Tomskogo gosudarstvennogo universiteta. Filologiya 2014, № 2. 109–125 [Плеханова, Ирина Иннокентьевна. “О редукции психологизма в новейшей прозе.” Вестник Томского государственного университета. Филология 2014, № 2. 109–125].
Rastorguyeva, Vera Sergeyevna. “‘Geroy nashego vremeni’ v sovremennoy proze.” Filologicheskiy klass 2009, № 1. 12–16 [Расторгуева, Вера Сергеевна. “Герой нашего времени» в современной прозе.” Филологический класс 2009, № 1. 12–16].
Turgenev, Ivan Sergeyevitch. “Gamlet i Don-Kikhot.” Turgenev, Ivan Sergeyevitch. Sobraniye sochineniy v dvenadtsati tomakh. Vol. XI. Moskva: Gosudarstvennoye izdatel’stvo khudozhestvennoy literatury, 1956. 168–187 [Тургенев, Иван Сергеевич. “Гамлет и Дон-Кихот.” Тургенев, Иван Сергеевич. Собрание сочинений в двенадцати томах. Т. XI. Москва: Государственное издательство художественной литературы, 1956. 168–187].
Vorotnikov, Aleksey Аleksandrovich. “Rassloyeniye obshchestva: opasnaya tendentsiya.” Vestnik Saratovskogo gosudarstvennogo sotsial’no-ekonomicheskogo universiteta 2013, № 3. 115–118 [Воротников, Алексей Александрович. “Расслоение общества: опасная тенденция.” Вестник Саратовского государственного социально-экономического университета 2013, № 3. 115–118].
Yukhnova, Irina Sergeyevna. “‘Oneginskiy’ syuzhet, ‘oneginskiy’ mif ‘oneginskiy’ kod.” Vestnik Nizhegorodskogo universiteta im.N. I. Lobachevskogo 2013, № 4. 181–185 [Юхнова, Ирина Сергеевна. “‘Онегинский’ сюжет, ‘онегинский’ миф, ‘онегинский’ код.” Вестник Нижегородского университета им. Н. И. Лобачевского 2013, № 4. 181–185].
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza Polska
https://orcid.org/0000-0001-6626-981X
Doktorantka literaturoznawstwa w Instytucie Filologii Rosyjskiej i Ukraińskiej UAM w Poznaniu; obecnie pracuje nad rozprawą poświęconą rekonstrukcji rosyjskiego charakteru narodowego we współczesnej fantastyce. Zainteresowania badawcze obejmują współczesną literaturę rosyjską (ze szczególnym uwzględnieniem literatury fantastycznej, popularnej, dziecięcej), manifestacje charakterów narodowych w tekstach kultury oraz komunikację międzykulturową.
Kontakt: joanna.radosz@amu.edu.pl
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
