Z DZIEJÓW ROSYJSKIEJ EMIGRACJI W POLSCE MIĘDZYWOJENNEJ: EUGENIA WEBER-CHIRIAKOWA
Abstrakt
W artykule poddano krytycznej analizie poglądy na emigrację rosyjską pisarki i publicystki Jewgienii Weber-Chiriakowej w oparciu o jej artykuły zamieszczone w warszawskiej gazecie „Za Svobodu!”. Kontekstem dla analizy są wypowiedzi innych przedstawicieli rosyjskiej diaspory w Warszawie i w Paryżu. Przegląd publicystyki i krytyki literackiej pisarki dowodzi, że Weber-Chiriakowa postrzegała emigrację jako misję, szczególne znaczenie przypisując literaturze. Odwoływała się do tradycji klasycznej literatury rosyjskiej, która starała się łączyć ideały estetyczne z etycznymi, a także do koncepcji pisarza-proroka. Teksty Weber-Chiriakowej, która należała do radykalnych kręgów diaspory, nieprzychylnych wobec jakichkolwiek kompromisów z Rosją sowiecką, odzwierciedlały założenia programowe gazety „Za Svobodu!”.
Słowa kluczowe
Jewgienija Weber-Chiriakowa; Polska międzywojenne; gazeta; misja
Bibliografia
Artsybashev, Mikhail. Zapiski pisatelya. D’yavol. Sovremenniki o M.P. Artsybasheve. (Ed.) Prokopov, Timofey. Moskva: Intelvak, 2006 [Арцыбашев, Михаил. Записки писателя. Дьявол. Современники о М.П. Арцыбашеве. (Ред.) Прокопов, Тимофей. Москва: Интелвак, 2006].
Brzykcy, Jolanta. “Królewska duma z wielkiej niepomyślności’. Doświadczenie emigracji w poetyckiej perspektywie Lwa Gomolickiego.” Acta Polono-Ruthenica 2016, no. XXI. 133–144.
Bunin, Ivan. “Missya russkoy emigratsii.” Bunin, Ivan. Publitsistika 1918–1953 godov. (Ed.) Mikhaylov, Oleg. Moskva: Nasledye, 1998. 147–150 [Бунин, Иван. „Миссия русской эмиграции.” Бунин, Иван. Публицистика 1918–1953 годов. (Ред.) Михайлов, Олег Николаевич. Москва: Наследие, 1998. 147–150].
Dąbrowska, Maria. Dzienniki 1914–1965. T. II i III. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Wydział I Nauk Społecznych, Komitet Nauk o Literaturze, 2009.
Demidova, Ol’ga. “Mezhdu stolitsey i provintsey (iz arkhiva D. Filosofova).” Kul’tura russkoy diaspory. Emigratsya i memuary. Sbornik statey. (Ed.) Dotsenko, Sergey. Tallin: Tallinnskiy universitet, 2009. 46–61 [Демидова, Ольга. “Между столицей и провинцией (из архива Д. Философова).” Культура русской диаспоры. Эмиграция и мемуары. Сборник статей. (Ред.) Доценко, Сергей. Таллин: Таллиннский университет, 2009. 46–61].
Filosofov, Dmitriy. “Dolg russkikh pisateley emigrantov.” Za Svobodu! 17.07.1929 [Философов, Дмитрий. “Долг русских писателей эмигрантов.” За Свободу!, 17.07.1929].
Fiłosofow, Dymitr. Pisma wybrane. T. I. Trudna Rosja (1902–1916). Ed. Mitzner, Piotr. Transl. Dubyk, Halina. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego, 2015.
Fiłosofow, Dymitr. Pisma wybrane. T. II. Rosjanin w Polsce (1920–1936). Ed. Mitzner, Piotr. Transl. Dybuk, Halona et al. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego, 2015.
Giedroyc, Jerzy. Autobiografia na cztery ręce. Oprac. i posłowie Pomian, Krzysztof. Warszawa: Czytelnik, 1994.
Krycka-Michnowska, Iwona. “Dymitr Fiłosofow o Adamie Mickiewiczu i literaturze polskiej.” Klićové problemy soućasné slavistiky. Kolektivni monografie. (Eds.) Paučová, Lenka. Pospišil, Ivo. Zelenka, Miloš. Brno: Sojnek, 2017. 93–101.
Luganov, Andrey. “Yedinoye.” Za Svobodu!, 26.06.1937 [Луганов, Андрей. “Единое.” За Свободу! 26.06.1927].
Luganov, Andrey. “Zhyvye i mortvye.” Za Svobodu!, 1.06.1929 [Луганов, Андрей. “Живые и мертвые.” За Свободу!, 1.06.1929].
Luganov, Andrey. “Pobeg zelonyy”. Za Svobodu!, 3.01.1931 [Луганов, Андрей. “Побег зеленый.” За Свободу!, 3.01.1931].
Luganov, Andrey. “Smena idealov.” Za Svobbodu!, 5.10.1928 [Луганов, Андрей. Смена идеалов.” За Свободу!, 5.10.1928].
Luganov, Andrey. Emigratsya.” Za Svobodu!, 25.04.1929 [Луганов, Андрей. Эмиграция.” За Свободу!, 25.04.1929].
Luganov, Andrey. Emigratsya na perelome.” Za Svobodu!, 1.06.1929. [Луганов, Андрей. Эмиграция на переломе.” За Свободу!, 1.06.1929].
Merezhkovskiy, Dmitriy. O svobode i Rossii.” Novyy korabl’ 1927, no. 1 [Мережковский, Дмитрий Сергеевич. О свободе и России.” Новый корабль 1927, no. 1].
Mitzner, Piotr. Fleishman, Lazar. Metamorfozy Lwa (Leona) Gomolickiego. Transl. Szczęsny, Robert. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego, 2015.
Mitzner, Piotr. Warszawski “Domek w Kołomnie”. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Wyszyńskiego, 2014.
Obłąkowska-Galanciak, Iwona. “Gorzkie gody...“. Publicystyczna i literacka działalność Dymitra Fiłosofowa na emigracji, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2001.
Palitsyn, A. “Bolezni emigrantskogo ‘tyla’”. Za svobodu!, 19.04.1931 [Палицын, А. “Болезни эмигрантского ‘тыла’”. За Свободу!, 19.04.1931].
Palitsyn, A. “Gnilaya pochva.” Za Svobodu!, 13.02.1932 [Палицын, А. “Гнилая почва.” За Свободу!, 13.02.1932].
Palitsyn, A. “Groznyy chas.” Za Svobodu!, 17.06.1931 [Палицын, А. “Грозный час.” За Свободу!, 17.06.1931].
Rykunina, Yuliya. “Glazami ‘tolstovtsa’. A. M. Khiryakov i ego vospominanya.” Toronto Slavic Quarterly 2011, no. 37 [Рыкунина, Юлия. “Глазами ‘толстовца’. А.М. Хирьяков и его воспоминания.” Toronto Slavic Quarterly 2011, no. 37] <http://sites.utoronto.ca/tsq/37/tsq37_rykunina.pdf>.
Veber, Evgenya. “Vo dni somneniy (Otvetstvennost’ emigratsii).” Za Svobodu!, 17.02.1932 [Вебер, Евгения. “Во дни сомнений (Ответственность эмиграции).” За Свободу!, 17.02.1932].
Veber, Evgenya. “Vo dni somneniy (Otvetstvennost’ emigratsii).” Za Svobodu!, 6.03.1932 [Вебер, Евгения. “Во дни сомнений (Ответственность эмиграции).” За Свободу!, 6.03.1932].
Veber, Evgenya. “Sovetskiye pisatel’i o sebe.” Molva, 29.10.1933 [Вебер, Евгения. “Советские писатели о себе.” Молва, 29.10.1933].
„Veber-Khiryakova Evgenya.” Slovar’ poetov russkogo zarubezhya. (Ed.) Kreyd, Vadim [Евгения Вебер-Хирьякова. Словарь поэтов русского зарубежья. (Ред.) Крейд, Вадим] <http://www.russianresources.lt/archive/Weber/Weber_0.html>.
Zdziechowski, Marjan. Od Petersburga do Leningrada. Wilno: [s.n.], 1934.
Uniwersytet Warszawski Polska
https://orcid.org/0000-0001-7293-1240
Doktor habilitowany, adiunkt w Katedrze Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego. Prowadzi badania w zakresie literaturoznawstwa rosyjskiego ze szczególnym uwzględnieniem dokumentu osobistego, literatury Srebrnego Wieku, pierwszej fali emigracji rosyjskiej, polsko-rosyjskich związków literackich. Autorka monografii na temat dzienników Zinaidy Gippius.
E-mail: iekrycka@uw.edu.pl
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
