Русский речевой этикет на занятиях РКИ за пределами России

Wojciech Paweł Sosnowski; Svetlana Ahlborn

doi:10.31261/pr.8656

Published: 2020-10-07

No. 1 (2021)

Russian speech etiquette in the classes of Russian language as a foreign outside of Russia.

Wojciech Paweł Sosnowski

, Svetlana Ahlborn

Section: Artykuły

https://doi.org/10.31261/pr.8656

Abstract

The article presents the analysis of etiquette formulas (forms of address, greetings and farewells) used between teachers of Russian as a foreign language and students studying Russian outside Russia. The survey was conducted among100 teachers of Russian as a foreign language from 30 countries. The authors also analyze examples of the use of speech etiquette in parallel corpora and validate the pragmatics against a number of well-established dictionaries of the Russian language. The authors conclude that during speech acts, different linguistic pictures of the world and the norms of language politeness of teachers and students influence each other. The authors observed the culturally conditioned lacunarity of the forms of address and cases of substitution of speech etiquette. The obtained results of the study can be explained by the dynamic development of Russian speech etiquette and the lack of stable norms that can be offered to students in the teaching process.

Keywords:

lacunarity, substitution, speech etiquette, parallel corpora, forms of address

Download files

pdf (Język Polski)

Citation rules

Sosnowski, W. P., & Ahlborn, S. (2020). Russian speech etiquette in the classes of Russian language as a foreign outside of Russia. Przegląd Rusycystyczny [Russian Studies Review], (1). https://doi.org/10.31261/pr.8656

Cited by / Share

References

REFERENCES
J.L. Austin, How to Do Things with Words, Harvard University Press, Cambridge 1962.
F. Braun, Terms of Address: Problems of Patterns and Usage in Various Languages and Cultures, De Gruyter Mouton, Berlin 1988.
P. Brown, S.C. Levinson, Politeness. Some universals in language usage (17ª ed.), Cambridge University Press, Cambridge 2008.
M. Jaskot, W. Sosnowski, Категория обращения как пример безэквивалентной лексики // Русский язык и литература в пространстве мировой культуры, МАПРЯЛ, Гранада 2015, c. 511–515.
C. Kerbrat-Orecchioni, Le discours en interaction, Armand Colin, Paris 2005.
R. Rathmayr, Nominale Anrede im gesprochenen Russischen, Serbokroatischen und Tschechischen // T. Reuhter (ред.), Slavistische Linguistik 1991, München 1992, c. 265–309.
W. Sosnowski, Forms of Address and their Meaning in Contrast in Polish and Russian Languages, “Cognitive Studies | Études cognitives” 2013, vol. 13, c. 225–235.
W. Sosnowski, Forms of address as discrete modal operators, “Cognitive Studies | Études cognitives” 2016, vol. 16, c. 23–32.
W. Sosnowski, Formy adresatywne: aspekt językowy i socjologiczny // Semantyka a konfrontacja językowa, Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, Warszawa 2015, с. 319–332.
W. Sosnowski, Kategoria adresatywności w bułgarskich, polskich i rosyjskich opracowaniach leksykograficznych. Problemy i rozwiązania // B. Borkowska-Kępska, G. Gwóźdź (ред.), LSP Perspectives 2. Języki specjalistyczne – nowe perspektywy 2, Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza 2017, с. 129–140.
E. Tomiczek, System adresatywny współczesnego języka polskiego i niemieckiego: socjolingwistyczne studium konfrontatywne, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1983.
K. Wieczorek, O tak zwanych pośrednich aktach mowy, “Edukacja Filozoficzna” 1997, vol 24, с. 215–226.
K. Wieczorek, Skuteczność komunikacji w perspektywie teorii aktów mowy, maszynopis pracy doktorskiej, Katowice 1999.
A. Zwicky, Hey, whats your name!, “Chicago Linguistics Society”, 1974, nr 10, c. 787–801.
Korpusy:
https://kontext.clarin-pl.eu

Ю.Д. Апресян, Перформативы в грамматике и в словаре, “Известия РАН. Серия литературы и языка”, 1986, Т. 45 № 3, с. 208–223.
А.А. Акишина, Н.И. Формановская, Этикет русского письма, Ленанд, Москва 2005.
А.Г. Балакай, Словарь русского речевого этикета, АСТ-ПРЕСС, Москва 2001.
В.С. Виноградов, Лексические вопросы перевода художественной прозы, Издательство Московского университета, Москва 1978.
В.В. Высоцкая, Система русских обращений в историческом аспекте: конкурирующие тенденции // Л.Л. Федорова (ред.), Конкуренция в языке и коммуникации, Российский государственный гуманитарный, Москва 2017, с. 76–91.
В.Е. Гольдин, Обращение: теоретические проблемы, Издательство Саратовского университета, Саратов 1987.
В. Е. Гольдин, Речь и этикет, Просвещение, Москва 1983.
Д.О. Добровольский, Русские обращения в параллельных корпусах (к вопросу культурной специфики некоторых лексических классов) // Die Welt der Slaven. Internationale Halbjahresschrift für Slavistik, Sagner, München/Berlin 2014, с. 1–21, http://www.ruscorpora.ru/old/rus_ger_papers/russian_vocatives_in_parcor.htm (28.08.2019).
С.Г. Ильенко, Коммуникативно-структурный синтаксис современного русского языка, Издательство РГПУ им. А.И. Герцена, Санкт-Петербург 2009.
Л.В. Кожухова, Речевой акт обращения // Вестник Ставропольского государственного университета, Вып. 48, Ставрополь 2007, с. 80–85.
М.А. Кронгауз, Обращения как способ моделирования коммуникативного пространства // Н.Д. Арутюнова, И.Б. Левонтина (ред.), Логический анализ языка. Образ человека в культуре и языке, Индрик, Москва 1999.
М. Кронгауз, Русский язык на грани нервного срыва, Издательство АСТ, Москва 2015.
М.А. Кронгауз, Русский речевой этикет на рубеже веков, “Russian Linguistics” 2004a, № 28, с. 163–178.
М.А. Кронгауз, Речевой этикет: внешняя и внутренняя типология, “Доклады международной конференции Диалог”, 2004b, http://www.dialog-21.ru/media/2538/krongauz.pdf (28.08.2019).
Ю.А. Москвин, Большой словарь иностранных слов, Издательство Центрполиграф, Москва 2003.
Л.П. Рыжкова, Обращение как компонент коммуникативного акта: Автореферат дис. к.ф.н., Москва 1982.
А.А. Сименюк, И.А. Городецкая, Лексические трудности русского языка, Русский язык, Москва 1999.
Н.И. Формановская, Русский речевой этикет: Лингвистический и методические аспекты, Изд. 5-е, ЛЕНАНД, Москва 2015.
Справочно-информационный портал, http://new.gramota.ru (28.08.2019).
Национальный корпус русского языка, http://www.ruscorpora.ru (28.08.2019). Google Scholar

Wojciech Paweł Sosnowski

wojciech.sosnowski@ispan.waw.pl
https://orcid.org/0000-0001-9299-4505

Affiliation:

Instytut Slawistyki PAN Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa slawistycznego, adiunkt w Instytucie Slawistyki Polskiej Akademii Nauk i w Szkole Języków Obcych Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca języka rosyjskiego w dziale Languages and Intercultural Dialogue Kolegium Europejskiego w Natolinie. Członek Rady Programowej czasopisma „Języki Obce w Szkole”, recenzent egzaminów z języka rosyjskiego w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Opublikował ponad 40 artykułów naukowych i rozdziałów w monografiach z zakresu językoznawstwa, leksykografii, korpusologii i metodyki nauczania języków obcych. Współautor korpusów z językami bułgarskim, polskim, rosyjskim i ukraińskim CLARIN.PL, "Leksykonu odpowiedniości semantycznych w języku rosyjskim, bułgarski i polskim” (Warszawa, 2016), „Leksykonu aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej” (Warszawa, 2018), trzytomowego cyklu pt. „Учитесь с нами (B1, B2, C1)” (Warszawa 2013, 2017) oraz książek „С Россией на «ты»” (Moskwa, 2014), „Polskich czytanek” (cz. 1 i 2) (Warszawa 2017, 2018).

Svetlana Ahlborn

https://orcid.org/0000-0001-8052-9323

Affiliation:

Goethe-Universität Frankfurt Germany

Bio Statement (e.g., department and rank)

doktor nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa slawistycznego w Uniwersytecie Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie nad Menem oraz Petersburskim Uniwersytecie Państwowym. Zajmuje się składnią indoeuropejską oraz komparatystyką korpusową; wykłada język rosyjski i staro-cerkiewno-słowiański oraz prowadzi seminaria z zakresu przeglądu języków słowiańskich w Instytucie Językoznawstwa Empirycznego Uniwersytetu Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie nad Menem. Zajmuje się badaniami w dziedzinie zmian językowych na podstawie danych korpusowych, zastosowaniem metod lingwistyki korpusowej w nauczaniu języka rosyjskiego i staro-cerkiewno-słowiańskiego, metodyką nauczania języków słowiańskich w oparciu o język ojczysty. Autorka publikacji: “Tokens and Types Distribution in TITUS - Thesaurus of indoeuropean texts“ (St. Petersburg, 2013), “Old Church Slavonic Concordances in Language Teaching and Learning”( Sofia, Izhewsk, 2014), “The post-positive particle -to in tales from Novgorod region: a corpus-based investigation” (Tartu 2018, Moscow 2018).

No. 1 (2021)
Published: 2020-12-28

ISSN: 0137-298X

10.31261/pr

Publisher

Polskie Towarzystwo Rusycystyczne oraz Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Submit

Russian speech etiquette in the classes of Russian language as a foreign outside of Russia.

Abstract

Keywords:

Wojciech Paweł Sosnowski

Svetlana Ahlborn

Information