Scrittura come visione
Abstrakt
At the beginning of a creative process, a literary text needs always to pass the step that ancient writers called ‘inventio’. In the ‘inventio’, of course, human mind looks more for visual images than for abstract ideas. Fantasy and imagination, by this way, are non very far from the world of dreams, made basically by images and sensations. During this first step, some writers can use words and language just to ‘describe’ images and visions. Among modern italian witers, we could assume the important witness of Italo Calvino, in Lezioni americane. But other interesting examples are to be found also in texts by Iacopone da Todi, Dante, Petrarca, Leonardo da Vinci and Dino Campana. What is important (Calvino says in Lezioni americane), it is to continue to recognize to the literature a significant role in the education of imagination. Imagination is foundation to thinking, and could be menaced today by modern media-society.
Key words: Italo Calvino, literature, fantasy, imagination.
Bibliografia
ARNHEIM, Rudolf, 1969 : Visual Thinking. Berkeley—Los Angeles, University of California Press.
BACHELARD, Gaston, 1943 : L’air et les songes : essai sur l’imagination du mouvement. Paris, José Corti.
BALTRUŠAITIS, Jurgis, 1973 : Il Medioevo fantastico. Antichità ed esotismi nell’arte gotica. Milano, Adelphi.
BLANCHOT, Maurice, 1955 : L’espace littéraire. Paris, Gallimard.
BOLZONI, Lina, 1995 : La stanza della memoria. Torino, Einaudi.
BOLZONI, Lina, 2002 : La rete delle immagini. Torino, Einaudi.
CALVINO, Italo, 1995 : “Lezioni americane”. In : IDEM : Saggi. A cura di M. BARENGHI. Milano, Mondadori.
CAPRETTINI, Gian Paolo, 1979 : “Immagine”. In : Enciclopedia Einaudi. Vol. 7. Torino, Einaudi.
DELEUZE, Gilles, 1983 : L’image-mouvement. Cinéma 1. Paris, Les éditions de Minuit (coll. « Critique »).
DOUGLAS, Hofstadter, 1984 : Gödel, Escher, Bach. Milano, Adelphi.
FRYE, Northrop, 1957 : Anatomy of Criticism. Four Essays. Princeton, Princeton University Press.
ISER, Wolfgang, 1993 : Das Fiktive und das Imaginäre. Perspektive literarischer Anthropologie. Frankfurt, Suhrkamp.
LOJKINE, Stephane, dir., 2001 : L’Ecran de la représentation. Paris, L’Harmattan.
RIFFATERRE, Michael, 1979 : La production du texte. Paris, Seuil.
SEGRE, Cesare, 1979 : Finzione. In : Enciclopedia Einaudi. Vol. 6. Torino, Einaudi.
STAROBINSKI, Jean, 1970 : La relation critique. Paris, Gallimard.
VECCE, Carlo, 1996 : “Dante e il gioco della sestina”. In : Enigmatica. Per una poietica ludica. A cura di R. ARAGONA. Napoli, Edizioni Scientifiche Italiane.
VECCE, Carlo, 1999 : “La « lunga pictura »: visione e rappresentazione nei « Trionfi »”. In : I Triumphi di Francesco Petrarca. A cura di C. BERRA. Milano, Cisalpino — Istituto Editoriale Universitario.
VECCE, Carlo, 2001 : Scritture. Per un manuale di comunicazione. Napoli, Dario Morano.
VECCE, Carlo, 2003 : “« O divino primitivo ». Leonardo in Campana”. In : O poesia tu più non tornerai. Campana moderno. A cura di M. VERDENELLI. Macerata, Quodlibet.
VECCE, Carlo, 2003 : “Word and image in Leonardo’s writings”. In : Leonardo da Vinci Master Draftsman. Edited by C. BAMBACH. New York, Metropolitan Museum of Art, New Haven and London, Yale University Press.
Università degli Studi di Napoli L’Orientale
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
