Partia Węgierskiego Października wobec Okrągłego Stołu w porównaniu z ówczesnymi krytykami polskiej transformacji ustrojowej
Abstrakt
Rozmowy Okrągłego Stołu odbywające się pod koniec lat 80. ubiegłego wieku na Węgrzech i w Polsce były szeroko krytykowane przez siły ówczesnej opozycji nieuczestniczące w negocjacjach. Na Węgrzech do krytykujących należała Partia Węgierskiego Października, która uznała tę formę transformacji za wadliwą i sprzeczną z interesami społeczeństwa. Formacja, której przewodził György Krassó, mająca powiązania z Polską, zasłynęła przede wszystkim dzięki ulicznym happeningom. Krytyka Partii pod adresem uczestników obrad węgierskiego Okrągłego Stołu przypomina „niekonstruktywną” ocenę polskiego Okrągłego Stołu formułowaną przez przedstawicieli ówczesnych polskich sił opozycyjnych.
Słowa kluczowe
Partia Węgierskiego Października; Okrągły Stół; György Krassó; transformacja ustrojowa; polska opozycja polityczna
Bibliografia
Bartha, E. (2010). Átmenet, átalakulás vagy „posztszocializmus”? Elméleti viták a kelet-európai rendszerváltásról. In T. Krausz, M. MÍtrovits, Cs. Zahorán (Eds.), Rendszerváltás és történelem. Tanulmányok a kelet-európai átalakulásról (pp. 23–45). Budapest: L’Harmattan – ELTE BTK Kelet-Európa Története Tanszék.
Bihari, M. (1992). Divergáló pártrendszer és polarizált pártpluralizmus. In M. Bihari (Ed.), A többpártrendszer kialakulása Magyarországon. 1985–1981 (pp. 302–317). Budapest: Kossuth.
Błażejowska, J. (2019). Partnerzy z Solidarności mieli być „ubabrani”. Jan Olszewski o strategii komunistów dojścia do ugody. Biuletyn IPN, 19(4), 3–12.
Bozóki, A. (1991). Statárium és happening. Interjú Krassó Györggyel. In M. Hafner & Z. Zsille (Eds.), Maradj velünk! Krassó György írásai (pp. 343–383). Budapest: MagánZárka Kiadó.
Bozóki, A. (Ed.). (1999). A rendszerváltás forgatókönyve: kerekasztal-tárgyalások 1989-ben. Dokumentumok. Budapest: Magvető – Új Mandátum.
Bozóki, A. (2012). Szemérmes alkotmányozás. Rendszerváltás és jogállami forradalom 1989-ben. In A. Jakab & A. Körösényi (Eds.), Alkotmányozás Magyarországon és máshol. Politikatudományi és alkotmányjogi egközelítések (pp. 202–239). Budapest: MTA TK PTI – Új Mandátum.
Csizmadia, E. (1992). Utak a pártosodáshoz. Az MDF és az SZDSZ megszerveződése. In M. Bihari (Ed.), A többpártrendszer kialakulása Magyarországon. 1985–1981 (pp. 7–39). Budapest: Kossuth.
Dudek, A. (2004). Pierwsze lata III Rzeczypospolitej. 1989–2001. Kraków: Arkana Historii.
Éber, M. Á., Gagyi, Á., Gerőcs, T., Jelinek, Cs., & Pinkasz, A. (2014). 1989: Szempontok a rendszerváltás globális politikai gazdaságtanához. Fordulat, 8(1), 10–63.
Hafner, M., & Zsille, Z. (Ed.). (1991). Maradj velünk! Krassó György írásai. Budapest: MagánZárka Kiadó.
Kinda, G. (2017). A Nádor-utca akció. Betekintő, 11(3), 1–21.
Krausz, T. (2010). Előszó helyett – A rendszerváltás mint rendszerlegitimáció? In T Krausz, M. Mitrovits, and Cs. Zahorán (Ed.), Rendszerváltás és történelem. Tanulmányok a kelet-európai átalakulásról (pp. 9–22). Budapest: L’Harmattan – ELTE BTK Kelet-Európa Története Tanszék.
Ligarski, S. (2019). Wolni i solidarni. Solidarność Walcząca a wybory w 1989 roku. Biuletyn IPN, 19(4), 91–97.
Łatka, R. (2020). Osoba numer 2 w polskim Kościele. Kardynał Franciszek Macharski wobec rzeczywistości politycznej w ostatniej dekadzie PRL (1979–1989). In R. Łatka (Ed.), Biskupi w rzeczywistości politycznej Polski „ludowej” (pp. 303–334). Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Marschal, A. (2020). 1989. március 11-12. A Magyar Demokrata Fórum I. Országos Gyűlése. In B. Házi, R. Jónás, Z. Nagymihály, V. Rapali, & P. Strausz (Eds.), A rendszerváltás mérföldkövei (pp. 112–115). Budapest: Rendszerváltás Történetét Kutató Intézet és Archívum.
Melia, T. O. (1994). Magyarország. 1990. március 25. In E. C. Bjornlund &L. Garber (Eds.), A demokrácia új határvidékei. Választások Közép-Kelet-Európában, 1990 (pp. 53–81). Budapest: Századvég
Mitrovits, M. (2020). Tiltott kapcsolat. A magyar-lengyel ellenzéki együttműködés 1976–1989. Budapest: Jaffa Kiadó
Modzelewski, K. (2014). Jaruzelski utat tört Balcerowicz előtt. Eszmélet, 26(2), 154–162.
Offe, C. (1996). Varieties of Transition: The East European and East German Experience. Cambridge: Polity Press
Opulski, R. (2019). Gracze, szulerzy i wiatr zmian. O negocjacjach przy „okrągłym stole”. Biuletyn IPN, 19(4), 43–50.
Pietrzyk-Dąbrowska, E. (2019). Krakowscy buntownicy. Biuletyn IPN, 19(4), 25–32.
Przeperski, M. (2019). A hadiállapot hosszú árnyéka. 1989-ben miért nem történ vérontás Lengyelországban? Múltunk, 64(3), 97–122.Radice, H. (1998). A feltámadt kapitalizmus: Kelet-Közép-Európa a „globalizáció” fényében. In T. Krausz (Ed.), Rendszerváltás és társadalomkritika (pp. 194–209). Budapest: Napvilág.
Ripp, Z. (2006). Rendszerváltás Magyarországon 1987–1990. Budapest: Napvilág.
Tálas, P. (1993). Rendszerváltás és többpártrendszer Lengyelországban I. Társadalmi Szemle, 48(5) 50–64.
Terlecki, R. (2010). „Solidarność”. Dekada nadzei 1980–1989. Warszawa: IPN
Tischler, J. (1999). Lengyelország – 1989. Beszélő, 4(10), 140–147.
Tütő, L. (2019). Társadalomfilozófiai alternatívák a magyarországi rendszerátalakításban II. Összebékíthető-e a társadalmi önkormányzás a pártokkal? A háromoldalú kerekasztal egy tanulságáról. Eszmélet, 31(3), 66–99.
Vetter, R. (2013). Jak Lech Wałęsa przechytrzył komunistów. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B. – Grupa Wydawnicza Foksal.
Vida, I. (Ed.) (2011). Magyarországi politikai pártok lexikona 1846–2010. Budapest: Gondolat.
Walicki, A. (1996). Totalitarianism and Detotalitarization: The Case of Poland. The Review of Politics, 58(3), 505–529.
Zimmerman, S. (1998). Az utolérő fejlődés a társadalomkritikai gondolkodásban. Egy feltáratlan viszony történetéről és jelenéről. In T. Krausz (Ed.), Rendszerváltás és társadalomkritika (pp. 40–69). Budapest: Napvilág
Uniwersytet Loránda Eötvösa w Budapeszcie Węgry
https://orcid.org/0000-0002-4551-4086
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
