Polsko amerykańska współpraca w dziedzinie politycznej i bezpieczeństwa na początku XXI wieku (wybrane aspekty)
Abstrakt
Abstract: Polish‑American cooperation in political and security field at the beginning of twenty‑first century (selected aspects)
Presented study is devoted to the issue of bilateral relations between Poland and United States of America in mentioned fields of cooperation. Analysis is divided into four main parts. First of them focuses on the tender for the multi‑purpose aircraft for the Polish army, eventually won by an American company Lockheed Martin. Second — on Polish military involvement in operations in Afghanistan and Iraq (as a part of the Border issue of so‑called war on terror). Third part emphasizes the issue of missile shield and the last one — by comparing amount of money obtained from FMF and IMET programs — show Poland as the biggest recipient of U.S. military assistance in the region of Central Europe.
Key words: bilateral relations, political corporation, security corporationBibliografia
(PAP) Przetarg na samolot zaawansowanego szkolenia: Koreańczycy złożyli ofertę, „Polska the Times”, http://www.polskatimes.pl/fakty/333168,przetarg-na-samolot-zaawansowanego-szkolenia-koreanczycy,id,t.html (dostęp: 02.02.2011).
About ISAF. History, oficjalna strona International Security Assistance Force-ISAF, http://www.isaf.nato.int/history.html (dostęp: 03.02.2011).
Bieszyński B.: Zakup samolotów F-16 i umowa offsetowa. „Infos” 2007, nr 11 (28.03.2007), http://parl.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/319A0BFAE2D8FC94C12572AD002C5518/$file/infos_011.pdf (dostęp: 25.01.2011).
Bosacki M. (współpraca Wroński P.): Ruchoma tarcza. Nie będzie w Polsce bazy USA, „Gazeta Wyborcza.pl” 18.09.2009, http://wyborcza.pl/1,76842,7052758,Ruchoma_tarcza_Nie_bedzie_w_Polsce_bazy_USA.html (dostęp: 15.06.2011).
Bosacki M.: Ameryka tłumaczy się z tarczy, „Gazeta Wyborcza.pl”, 20.09.2009, http://wyborcza.pl/1,76842,7059078,Ameryka_tlumaczy_sie_z_tarczy.html (dostęp: 20.06.2011).
Bosacki M.: Bez wiz do USA pojadą Czesi, Węgrzy, ale nie Polacy. „Gazeta Wyborcza”, 16-17 lutego 2008.
Bratkiewicz J.: Zaangażowanie Polski w wojnę i stabilizację Iraku. „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej” 2004.
Briefing dotyczący wprowadzania na wyposażenie SP samolotu F-16. Oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.mon.gov.pl/pl/artykul/1979 (dostęp: 25.01.2011).
Briefing prasowy poświęcony przygotowaniom do przyjęcia samolotów F-16, 30.10.2006, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.mon.gov.pl/pl/artykul/2355 (dostęp: 25.01.2011 r.).
Brzeziński: Ta decyzja nie ma nic wspólnego ze stosunkiem USA do Polski (rozmawiał M. Bosacki), „Gazeta Wyborcza.pl”, 18.09.2009, http://wyborcza.pl/1,93609,7052792,Brzezinski_Ta_dezyzja_nie_ma_nic_wspolnego_ze_stosunkiem.html (dostęp: 15.06.2011).
Cimoszewicz W.: Polska racja stanu a nowe środowisko międzynarodowe. „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej” 2003.
Deklaracja o współpracy strategicznej, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych, http://www.msz.gov.pl/Deklaracja,o,wspolpracy,strategicznej,29965 (dostęp: 15.05.2011).
Deklaracja w sprawie współpracy strategicznej między Rzeczypospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych, http://www.msz.gov.pl/Deklaracja,w,sprawie,wspolpracy,strategicznej,miedzy,Rzeczapospolita,Polska,a,Stanami,Zjednoczonymi,Ameryki,20779.html (dostęp: 15.05.2011).
Fakty TVN, 17 marca 2011.
Fiscal Years Series, As of September 30, 2009 prepared by Financial Policy And Internal Operations Business Operations, DSCA, http://www.dsca.osd.mil/programs/bizops/factsbook/Fiscal_Year_Series_2009.pdf. (dostęp: 02.03.2011).
Fita-Czuchnowska M.: Sojusznik na doczepkę. „Wprost” 2007, nr 23.
Foreign Military Financing Account Summary, oficjalna strona internetowa Departamentu Stanu USA, http://www.state.gov/t/pm/ppa/sat/c14560.htm (dostęp: 02.03.2011).
Górka M.: Afganistan-pułapka czy szansa?, Gazeta Wyborcza.pl, 02.12.2009, http://wyborcza.pl/1,75515,7324064,Afganistan_pulapka_czy_szansa_.html (dostęp: 2.02.2011).
Górka M.: Skąd nadleci nowy samolot szkolno-bojowy. Gazeta Wyborcza.pl, 23.04. 2011, http://wyborcza.pl/1,75478,9486853,Skad_nadleci_nowy_samolot_szkolno_bojowy.html (dostęp: 20.06.2011).
Górka M.: W Afganistanie jesteśmy poza NATO. „Gazeta Wyborcza.pl” 22.05.2007 http://wyborcza.pl/1,84308,4149881.html (dostęp: 04.02.2011).
Grodzki R.: Polska polityka zagraniczna w XX i XXI wieku. Główne kierunki-fakty-ludzie-wydarzenia. Zakrzewo 2009.
International Military Education and Training Account Summary, oficjalna strona internetowa Departamentu Stanu USA, http://www.state.gov/t/pm/ppa/sat/c14562.htm (dostęp: 02.03.2011).
International Security Assistance Force (ISAF): Key Facts and Figures, oficjalna strona internetowa NATO, http://www.nato.int/nato_static/assets/pdf/pdf_2011_01/2011_02_13BBB0C1D42F4D0D886C390E9F14EBF3_ISAF-placemat-3Feb2011.pdf (dostęp: 02.02. 2011).
ISAF Placement Archives, Afghanistan International Security Assistance Force, oficjalna strona internetowa NATO, http://www.isaf.nato.int/isaf-placemat-archives.html (dostęp: 17.01.2011).
Kasjaniuk S.: LIFT: przetarg odwołany, „lotniczapolska.pl”, http://lotniczapolska.pl/LIFT:-przetarg-odwolany,21928 (17.01.2012).
Kiwerska J.: Świat w latach 1989-2009. Wydarzenia-konflikty-procesy. Poznań 2009.
Kudlicki Ł.: Wybrane aspekty polityki Stanów Zjednoczonych wobec państw Europy Środkowej, raport, „Bezpieczeństwo Narodowe” III-IV-2007/5-6, www. bbn.gov.pl/download.php?s=1&id=952 (dostęp: 02.03.2011).
Kulesa Ł.: Tarcza Obamy. Prawda czy zmyłka? „Gazeta Wyborcza.pl”, 20.10.2009, http://wyborcza.pl/1,93609,7165063,Tarcza_Obamy_Prawda_czy_zmylka_.html (dostęp: 06.06.2011).
Kuźniar R.: Droga do wolności. Polityka zagraniczna III Rzeczypospolitej. Warszawa 2008.
Lasoń M.: Polska misja w Iraku. Użycie sił zbrojnych jako środka polityki zagranicznej Rzeczpospolitej Polskiej na przykładzie interwencji w Iraku 2003-2008. Kraków 2010.
LIFT: przetarg bez Hawka. „lotniczapolska.pl”, http://lotniczapolska.pl/LIFT:-przetarg-bez-Hawka,19985 (dostęp: 17.01.2012).
Lorenc W.: Samoloty zamiast patriotów? „Rp.pl”, 13.06.2011, http://www.rp.pl/artykul/7,673404-Amerykanskie-samoloty-zamiast-patriotow-.html (dostęp: 20.06.2011).
Michalski A.: Stosunki Polski ze Stanami Zjednoczonymi. „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej” 2005.
Mniej nas w Afganistanie. „Gazeta Wyborcza”, 16 marca 2011.
MON czeka na ostateczne oferty samolotu szkolno-bojowego. PAP, Gazeta.pl 06.06.2011, http://wiadomosci.gazeta.pl/Wiadomosci/1,81048,9735900,MON_czeka_na_ostateczne_oferty_samolotu_szkolno_bojowego.html (dostęp: 20.06.2011).
Możdżyński B.: Pięciu graczy, a joystick trzyma szósty, 09.01.2011 (ostatnia aktualizacja 25.01.2011), „Forbes.pl”, http://www.forbes.pl/artykuly/sekcje/strategie/pieciu-graczy-a-joystick-trzyma-szosty,9893,1 (dostęp: 02.02.2011).
NIK krytykuje offset F-16. Ministerstwo nie ma zastrzeżeń. TVN24.pl (20.08.2009), http://www.tvn24.pl/12690,1615518,0,1,nik-krytykuje-offset-f_16-ministerstwo-nie-ma-zastrzezen,wiadomosc.html (dostęp: 2.02.2011).
Obrona przeciwrakietowa, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych, http://www.msz.gov.pl/Obrona,przeciwrakietowa,29957.html (dostęp: 15.05. 2011).
Osadnik B.: Polskie interesy bezpieczeństwa i rozwoju w kontekście konfliktu w Iraku. Refleksje teoretyczne. W: Bezpieczeństwo Polski i bezpieczeństwo europejskie na początku XXI wieku. Wybrane aspekty. Red. M. Stolarczyk. Katowice 2004.
Pamięci Poległych w misjach poza granicami kraju. Międzynarodowe Siły Wsparcia Bezpieczeństwa ISAF, NATO, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.pamiecipoleglych.mon.gov.pl/?a=true (dostęp: 17.01.2012).
Pamięci Poległych w misjach poza granicami kraju. Polski Kontyngent Wojskowy Irak w koalicyjnej operacji wojskowej pk. Iracka Wolność, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.mndcs.pamiecipoleglych.mon.gov.pl/?a=true (dostęp: 02.06.2011).
Parzymies S.: Stosunki międzynarodowe w Europie 1945-2004. Warszawa 2004.
Patrioty w drodze do Polski, „Gazeta Wyborcza.pl”, 17.05.2010, http://wyborcza.pl/1,93610,7890096,Patrioty_w_drodze_do_Polski.html (dostęp: 15.05.2011).
Piątkowski K.: Tarcza antyrakietowa-opcje strategicznego wyboru. W: Polityka zagraniczna Polski: Unia Europejska, Stany Zjednoczone, sąsiedzi. Red. nauk. J. Czaputowicz. Warszawa 2008.
PKW Afganistan, Grupa KAIA, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/6.html (dostęp: 14.02.2011).
PKW Afganistan, Projekty 2008 oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/117.html (dostęp: 17.01.2012).
PKW Afganistan, Projekty 2009 oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/118.html (dostęp: 17.01.2012).
PKW Afganistan, Projekty 2010 oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej; http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/119.html (dostęp: 17.01.2012).
PKW Afganistan, Projekty 2011 oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/123.html (dostęp: 17.01.2012).
PKW Afganistan, Struktura działania PRT Ghazni, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/114.html (dostęp: 14.02.2011).
PKW Afganistan. Historia PRT Ghazni, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/115.html (dostęp: 14.02.2011).
PKW Afganistan. Informacje ogólne o PKW, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/15.html (dostęp: 02.02.2011).
PKW Afganistan. IX zmiana PKW Afganistan, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/16.html (dostęp: 20.06.2011).
PKW Afganistan. PRT Ghazni, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/113.html (dostęp: 14.02.2011).
PKW Afganistan. VIII zmiana PKW Afganistan, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.isaf.wp.mil.pl/pl/16.html (dostęp: 20.02.2011).
PKW Irak, Strona główna, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.pkwirak.wp.mil.pl/pl/index.html (dostęp: 02.06.2011).
PKW Irak. Ceremonia zakończenia misji w Iraku, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.pkwirak.wp.mil.pl/pl/3_78.html (dostęp: 02.06.2011).
PKW Irak. Koszty misji, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.pkwirak.wp.mil.pl/pl/28.html (dostęp: 15.06.2011).
PKW IRAK. Podstawy prawne, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.pkwirak.wp.mil.pl/pl/26.html (dostęp: 02.05.2011).
Polska armia przygotowuje się do zakupu 16 samolotów zaawansowanego szkolenia, „lotniczapolska.pl”, 18.05.2010, http://lotniczapolska.pl/Polska-armia-przygotowuje-sie-do-zakupu-16-samolotow-zaawansowanego-szkolenia,13354 (dostęp: 01.02.2011).
Polski F-16. Cz. 1. Oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.mon.gov.pl/pl/strona/170 (dostęp: 10.01.2011).
Polski F-16. Cz. 2. Oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, http://www.mon.gov.pl/pl/strona/222 (dostęp: 25.01.2011).
Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 października 2010 r. o przedłużeniu okresu użycia Polskiego Kontyngentu Wojskowego w Islamskiej Republice Afganistanu, http://www.prezydent.pl/download/gfx/prezydent/pl/defaultaktualnosci/9/1463/1/postanowienie.pdf (dostęp: 13.02.2011).
Postanowienie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 22 listopada 2001r., „Monitor Polski” 2001, nr 42, poz. 674, Internetowy System Aktów Prawnych, http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WMP20010420674 (dostęp: 02.02.2011).
Przejmujemy strefę w Iraku. PAP, portal internetowy Wirtualna Polska, 03.09.2003, http://wiadomosci.wp.pl/kat,8311,title,Przejmujemy-strefe-w-Iraku,wid,1414648,wiadomosc.html (dostęp: 02.05.2011).
Przybylski J., Zuchowicz K.: Czechy nie chcą tarczy, 17.06.2011. „Rp.pl”, http://www.rp.pl/artykul/7,675191-Czechy-nie-chca-tarczy.html (dostęp: 20.06.2011).
Security Assistance Team, oficjalna strona internetowa Departamentu Stanu USA, http://www.state.gov/t/pm/ppa/sat/index.htm (dostęp: 02.03.2011).
Stachura J.: Rola i znaczenie stosunków dwustronnych ze Stanami Zjednoczonymi. W: Polityka zagraniczna RP 1989-2002. Red. R. Kuźniar, K. Szczepanik. Warszawa 2002.
Stolarczyk M.: Kontrowersje wokół militarnego zaangażowania Polski w Iraku „Przegląd Zachodni” 2005, nr 1.
Trzpil M.: Afganistan jako największe współczesne wyzwanie dla NATO, Raport, „Bezpieczeństwo Narodowe” III-2009/11, www.bbn.gov.pl/download.php?s=1&id=3178 (2.02.2011).
Umowa o bazie MD, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych, http://www.msz.gov.pl/Umowa,o,bazie,MD,29964.html (dostęp: 15.05.2011).
Umowa SOFA Supplemental, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Spraw Zagranicznych, http://www.msz.gov.pl/Umowa,SOFA,Supplemental,29969.html (dostęp: 20.06.2011).
W jaki sposób interwencja polska w Iraku zmieniła naszą armię?, oficjalna strona internetowa Ministerstwa Obrony Narodowej, PKW Irak, http://www.pkwirak.wp.mil.pl/pl/3_78.html (dostęp: 02.06.2011).
Winid B.: Udział Polski w działaniach stabilizacyjnych w Afganistanie. „Polski Przegląd Dyplomatyczny” 2007, nr 1 (35), http://www.pism.pl/zalaczniki/PPD_35_Winid.pdf (dostęp: 02.02.2011).
Wiśniewski B.: Polityka Polski wobec Stanów Zjednoczonych. „Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej” 2010.
Wroński P.: Polska polega na USA. SOFA podpisana, „Gazeta.Wyborcza.pl”, 11.12.2009, http://wyborcza.pl/1,76842,7355269,Polska_polega_na_USA_SOFA_podpisana.html (dostęp: 20.06.2011).
Zięba R.: Główne kierunki polityki zagranicznej Polski po zimnej wojnie. Warszawa 2010.
Zięba R.: Polska polityka zagraniczna: do Brukseli przez Waszyngton i co dalej?. „Rocznik Strategiczny” 2003/2004.
Żemła E.: Rakiety Patriot w Polsce. „Rp.pl”, 24.05.2010, http://www.rp.pl/artykul/484523.html (dostęp: 15.06.2011).
Wydział Nauk Społecznych Uniwersytet Śląski w Katowicach
mgr – starszy asystent w Zakładzie Stosunków Międzynarodowych Instytutu Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
