Dandyzm i pojedynek Jeszcze o „sprawie honorowej” pomiędzy Słowackim i Krasińskim
Abstrakt
Common conceptions of the Enlightenment and the Romanticism lead to a hypothesis that the Romantics should stand in opposition to such archaic remnants of chivalric epic as duels. However, in Słowacki’s correspondence with his family upon his arrival to Paris, we see accounts of “continuous duels”, extremely popular with our immigrants. Dandism, along with duels, is the second main topic of his letters, which supports the claim that Słowacki was not a litigious person, light-heartedly challenging to a duel Mickiewicz or Krasiński, depending on which of the two great men of his time offended him more. Occasionally, a less distinguished person, a journalist (Ropelewski) was designated to represent either of the poets.
Słowacki the dandy, relates duels in his correspondence and strictly literary texts. Luckily to himself, his seconds in duels adopted the attitude of priest Marek from the drama Ksiądz Marek, and not the attitude of the second from a digressional poem about Beniowski. Słowacki himself as a second, at least in the duel between Józef Zienkowicz and Adam Kołyska, leaned towards the first attitude.
Słowa kluczowe
Romanticism; chivalric tradition; duel; Juliusz Słowacki; Zygmunt Krasiński
Bibliografia
Baudelaire Ch.: O sztuce. Szkice krytyczne. Wybór i przeł. J. Guze. Wstęp J. Starzyński. Wrocław 1961.
Bochnak W.: Polscy klienci manufaktury Le Page’a. http://mnk.pl/images/upload/o‐muzeum/wydawnictwa/rozprawy/tom%20II
/W.%20Bochnak%20Polscy%20klienci%20manufaktury%20Le%20Page%27a.pdf [dostęp: 12.02.2014].
Bochnak W.: Polscy klienci manufaktury Le Page’a. „Rozprawy Muzeum Narodowego w Krakowie. Seria Nowa” 2004, T. 2. Fiećko J.: Rosja Krasińskiego. Rzecz o nieprzejednaniu. Poznań 2005.
Gloger Z.: Encyklopedia staropolska ilustrowana. Wstęp J. Krzyżanowski. T. 4. Warszawa 1972 [przedr. fotooffsetowy wyd. z l. 1900–1903].
Hertz P.: Portret Słowackiego. Wyd. 3. Warszawa 1952.
Juliusz Słowacki we wspomnieniach współczesnych. Oprac. J. Starnawski. Wrocław 1956.
Kleiner J.: Słowacki. Wyd. 4. Wrocław 1969.
Kompendium biograficzno-informacyjne Wielkiej Emigracji 1831–1900. Na podstawie spisów, sprawozdań emigracyjnych, nekrologów prasowych, prac o nekropoliach, wspomnień itp. Oprac. Z. Sudolski. Warszawa 2011.
Korespondencja Juliusza Słowackiego. Oprac. E. Sawrymowicz. T. 1–2. Wrocław 1962–1963.
Krasicki I.: Wiersze z prozą. W: Idem: Pisma poetyckie. Oprac. Z. Goliński. T. 2. Warszawa 1976.
Krasiński Z.: Listy do Konstantego Gaszyńskiego. Oprac. i wstęp Z. Sudolski. Warszawa 1971.
Krasiński Z.: Listy do Koźmianów. Oprac. Z. Sudolski. Warszawa 1977.
Krasiński Z.: Listy do różnych adresatów. Zebrał, oprac. i wstęp Z. Sudolski. T. 2. Warszawa 1991.
Mickiewicz A.: Listy. Część druga 1830–1841. Oprac. M. Dernałowicz, E. Jaworska, M. Zielińska. [Wydanie Rocznicowe. T. 15]. Warszawa
Nicolas‐Lelièvre C.: Germanie de Staël-Holstein 1766–1817. „BlokNotes Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza” 1991, nr 10.
Niewolnik honoru. Z Natanem Ejdelmanem rozmawia Dżemma Firsowa. „Sowietskaja Kultura”, 17.02.1990. Przedruk w przekładzie E. Kiślak w: „Teksty Drugie” 1997, nr 1–2.
Ossowska M.: Ethos rycerski i jego odmiany. Warszawa 1986.
Piechota M.: Jeszcze o „fantazjach” etymologicznych Słowackiego i Mickiewicza. Preliminaria i uzupełnienia. W: Poliglotyzm trzech wielkich polskich romantyków (Mickiewicz, Słowacki i Krasiński) oraz jednego premodernisty (Norwid) na tle zmierzchu obfitości języków. [w druku].
Piechota M.: Pojedynki Słowackiego z Mickiewiczem. „Tak i Nie” 1986, nr 38 oraz 39; następnie w: „Przegląd Humanistyczny” 1988, nr 8–9, oraz w: M. Piechota: „Chcesz ty, jak widzę, być dawnym Polakiem”. Studia i szkice o twórczości Słowackiego. Katowice 2005.
Piechota M.: Sędziwy klasyk uczniem romantyka. W świetle listów Zygmunta Krasińskiego do Kajetana Koźmiana o poemacie „Stefan Czarniecki”. W: Dialogi romantyczne. Filozofia – teoria i historia – komparatystyka. Red. E. Kasperski, T. Mackiewicz. Pułtusk–Warszawa 2008.
Piechota M.: Sprawa honorowa między Słowackim a Krasińskim. O krok od pojedynku. W: „Przez gwiazdy i błękit jestem z Wami”. W 200. rocznicę urodzin Juliusza Słowackiego. Red. M. Chrostek, T. Pudłocki, J. Starnawski. Przemyśl–Rzeszów 2009.
Pokrzywniak J.T.: Ignacy Krasicki (1735–1801). W: Pisarze polskiego oświecenia. Red. T. Kostkiewiczowa, Z. Goliński. T. 1. Warszawa 1992.
Puszkin A.: Eugeniusz Oniegin. Romans wierszem. Przeł. A. Ważyk. Wstęp i przypisy R. Łużny. Wyd. 3, popr. i uzup. Wrocław–Warszawa–Kraków 1993.
Rymkiewicz J.M.: Słowacki. Encyklopedia. Warszawa 2004.
Sawrymowicz E.: Juliusz Słowacki. Warszawa 1973.
Semczuk Z.: Michał Lermontow. W: Historia literatury rosyjskiej. Red. M. Jakóbiec. T. 1. Wyd. 2. zm. Warszawa 1976.
Słowacki J.: Ksiądz Marek. Oprac. M. Piwińska. Wyd. 3. zm. Wrocław 1991.
Starzyński J.: Romantyzm i narodziny nowoczesności. Stendhal, Delacroix, Baudelaire. Warszawa 1972.
Szyndler B.: Pojedynki. Warszawa 1987.
Tarnowski S.: Zygmunt Krasiński. Kraków 1892.
„Wiadomości Brukowe”. Wybór artykułów. Wybór i oprac. Z. Skwarczyński. Wrocław 1962.
Wielki słownik wyrazów obcych PWN. Red. M. Bańko. Warszawa 2003.
Witkowska A.: Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków. Gdańsk 1997.
Zabłocki F.: Fircyk w zalotach. Oprac. J. Pawłowiczowa. Wrocław 1969.
Zielińska M.: Puszkin i pojedynki (rozważania w 160. rocznicę śmierci poety). „Teksty Drugie” 1997, nr 1–2.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
