HARMONOGRAM PUBLIKACJI
CFP: Co słychać w prozie? (2024/2)
Redaktorzy prowadzący: Dariusz Nowacki, Piotr Gorliński-Kucik
Diagnozowanie rzeczywistości, przyglądanie się lokalnym i globalnym przemianom, opisywanie doświadczeń indywidualnych i zbiorowych mających znamiona typowości – to zestaw najważniejszych oczekiwań, jakie w tradycyjnych ujęciach formułowano w odniesieniu do prozy artystycznej. Czy te nadzieje i pragnienia są dziś aktualne? Być może jest tak, że to nie proza, lecz poezja współczesna okazała się pod tym względem najskuteczniejsza? Albo że lepszymi narzędziami diagnozującymi rzeczywistość dysponuje proza niefikcjonalna, zwłaszcza reportażowa? Wypada zadać pytanie o polityczność polskich powieści opublikowanych w ostatnich kilkunastu latach, o formy zaangażowania, możliwości oddziaływania na publiczność czytającą. Jaki jest potencjał – nie tylko artystyczny – naszej prozy drugiej i początku trzeciej dekady XXI wieku?
Przedstawione pytania wydają się szczególnie ważne w aktualnej dobie. Ostatnie lata obfitowały z wydarzenia kryzysowe, wielokrotnie mówiono o świeckiej apokalipsie, o tym, że znaleźliśmy się w momencie przełomowym, być może na chwilę przed „końcem świata”. Czy proza powieściowa bądź nowelistyczna zareagowała na ten stan rzeczy?
Zapraszamy Państwa do namysłu nad najnowszą polską prozą. Interesują nas nie tylko kwestie „diagnostyczne”, choć one najbardziej. Warto się dowiedzieć, jak nasza proza reaguje na zewnętrzne impulsy, w jaki sposób rejestruje wszelkie możliwe przemiany – kulturowe, technologiczne, polityczne. Chcemy zapytać o ważne debiuty (po roku 2010), nowe poetyki, zjawiska i procesy artystyczne zasługujące na odnotowanie, a także o zagadnienia stylistyczne i gatunkowe.
Obok wymienionych zagadnień interesują nas takie kwestie, jak:
• relacje między prozą artystyczną i tzw. prozą gatunkową (powieści kryminalne, sensacyjne, romansowe, fantastyczne itd.);
• możliwości oddziaływania na publiczność prozy tworzonej w języku polskim zmuszonej do permanentnego konkurowania z prozą w przekładach;
• „zmiana warty”, czyli ofensywa młodszych autorek i autorów funkcjonujących w polu literackim zdominowanym przez starszych twórców;
• kondycja krytyki literackiej wyspecjalizowanej w komentowaniu polskiej prozy.
Na Państwa teksty czekamy do 30 maja 2024 roku. Prosimy o przesyłanie ich za pomocą systemu OJS na stronie: https://journals.us.edu.pl/index.php/SSP
Wytyczne redakcyjne dla autorów:
https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/about/submissions
Kontakt z Redakcją: slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl
CFP: Futurologie science fiction (2023/1)
Redaktorzy prowadzący: Piotr Gorliński-Kucik, Michał Kłosiński, Monika Lubińska
Jednym z pierwszych i najważniejszych zadań jakie postawiła przed sobą fantastyka naukowa, była literacka futurologia. Próby sondowania bliższych i dalszych możliwych przyszłości, rozwoju technologii, cywilizacji, czy gatunku homo sapiens stały się jednym z ważniejszych wyznaczników tej konwencji, którą z czasem transmedialnie rozszerzały radio, komiks, telewizja, filmy, grafika czy gry wideo. W ciągu kolejnych dekad dominanty SF zmieniały się: bywała diagnozą współczesności, iskrzyła utopijnymi impulsami, budowała historiozoficzne parabole, eksperymentowała ze stylem i językiem, eksplorowała popowe schematy fabularne, a także spekulacje katastroficzne i postapokaliptyczne. Niemal zawsze wybiegała w przyszłość (również w ramach wizji retrofuturystycznych), nawet jeśli tą przyszłością było już-jutro „fantastyczno-naukowej rzeczywistości” w której funkcjonujemy dziś, czyli w epoce zglobalizowanego kapitalizmu transnarodowych korporacji, gęstej od wzajemnych powiązań różnych sfer życia i technologii (te wątki z powodzeniem eksploruje dziś globalny post-cyberpunk, biopunk, cli-fi, weird fiction).
Skoro „(…) przyszłość wygląda zawsze inaczej, aniżeli potrafimy ją sobie wyobrazić (…)” (Lem, 1999), w nadchodzącym numerze „Śląskich Studiów Polonistycznych” (1/2023) interesować nas będą właśnie te wyobrażone przyszłości: spekulatywne, możliwe, niemożliwe oraz alternatywne.
A także to, na ile literacka futurologia może służyć przewidywaniu przyszłości, bo przecież „Literatura do futurologii ma się mniej więcej tak, jak psychoanaliza do tomografii komputerowej mózgu” (Dukaj 2004) – obie dają nam wszakże nieco inne, ale jednak cenne ustalenia i diagnozy. Pytamy zatem o to, co miałoby oznaczać owo „przewidywanie”: skuteczne ekstrapolowanie obserwowanych trendów, projektowanie kolejnych etapów dziejów na podstawie znanych projektów historiozoficznych, czy może – po prostu – utrafienie z prognozą konkretnych wydarzeń, zjawisk i odkryć? Jakie znaczenie ma wreszcie dla futurologii proliferacja kultur wizualnych science fiction (Frelik 2017), zmiana paradygmatów światotwórczych (Maj 2019), czy ponura faktyczność skutków antropocenu (Haraway 2017)?
A może zasadność snucia literackich i nieliterackich (transmedialnych) wizji przyszłości drzemie w konstruowaniu eutopijnych i dystopijnych uchronii, kompensacyjnych, krytycznych lub projektujących zmiany (Jameson 2011)? Wtedy SF pełniłaby funkcję „utopijnych laboratoriów społecznej wyobraźni” (Toffler 1998), uczyłaby myśleć o przyszłości, a przez to być gotowym na nieuchronne zmiany?
Interesują nas, między innymi, takie oto zagadnienia:
• status i charakter literackiej futurologii jako rodzaju dyskursu czy typu narracji i ich uwarunkowania poznawcze,
• polityczne, społeczne i kulturowe uwikłania obrazów przyszłości,
• skuteczność literackich futurologii: ekstrapolacje trafione i nietrafione,
• eutopijne i dystopijne impulsy w science fiction, science fiction jako uchronia,
• ontologia fantastycznych chronotopów,
• historiozofie science fiction oraz metody ekstrapolacji w „soft” i „hard” SF,
• „science-fictional reality” XXI wieku,
• postapokalipsa i retrofuturyzm jako rewers futurologii,
• fikcje klimatyczne, spekulacje na temat antropocenu, fantastyczne ekotopie.
Na Państwa teksty czekamy do 12 czerwca 2022 roku. Prosimy o przesyłanie ich za pomocą systemu OJS na stronie: https://journals.us.edu.pl/index.php/SSP
Wytyczne redakcyjne dla autorów:
https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/about/submissions
Kontakt z Redakcją: slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl
CFP: Krytyczność (2022/2)
Redaktorki prowadzące: Monika Lubińska, Anna Kałuża
Teoria krytyczna tradycyjnie i w wąskim sensie kojarzona jest ze Szkołą Frankfurcką – przede wszystkim – z Maxem Horkheimerem i Theodorem Adorno. Jeśli jednak mówić o szerokim podejściu, to trzeba przywołać i psychoanalizę, i postkolonializm, i feministyczną myśl, i krytyczne studia nad globalizacją, a także marksizm i estetykę polityczną. W zasadzie wszystkie najistotniejsze szkoły badawcze XX i XXI wieku znalazły się pod wpływem kritische theorie. Rozróżnienie między teorią tradycyjną (pozytywistyczną) a teorią krytyczną, wprowadzone w latach 30. przez Horkheimera, nadal zasadne, wydaje się jednak dziś mało operatywne, a różnorodność podejść w ramach myślenia krytycznego, dla których podstawowe będą pisma takich badaczy, jak m.in. Hegel, Karol Marks, Zygmunt Freud, Walter Benjamin, Herbert Marcuse, Antonio Gramsci, Louis Althusser, Michael Foucault, Jürgen Habermas, wymaga przemyślenia ukierunkowanego na wyjście z impasu krytyczności, zdominowanej przez ideologiczność oraz abstrakcyjność.
Nie chcemy oczywiście powiedzieć, że myślenie krytyczne skompromitowało się. Jednak wsparcie, jakie teorie filozoficzne otrzymywały od nauk literaturoznawczych, socjologicznych czy historycznych, nie ożywia już tego myślenia w stopniu warunkującym jego inwencyjność. W tradycji XX-wiecznej krytyka postrzegana była bowiem głównie „jako proces ujawniania prawdy, umożliwiającej z kolei emancypację” (Andrzej Kapusta), a potrzeba opracowania kategorii alternatywnych wobec tak pojętej krytyczności sygnalizowana była już od lat przełomu lat 80. i 90. Dyskusja mająca miejsce w ramach tych przewartościowań przebiegała wielotorowo – podczas gdy Hal Foster w zwrocie postkrytycznym dostrzegał zagrożenie dla zaangażowanego obywatelstwa w świetle zwrotów konserwatywnych, badaczki neomaterialistyczne i feministyczne podkreślały ideologiczne wymiary krytyki i konieczność opracowania postaw bardziej nakierowanych na działanie, przemianę. Dyskusja ta pozostaje wciąż aktualna, we wzrastającym odczuciu, że kategorie krytyczności i krytycznego myślenia, w poprzednich latach bardzo dowartościowane, są niewystarczające w obliczu dzisiejszych kryzysów, perspektyw prowadzenia badań humanistycznych, ani tym bardziej, strategii emancypacyjnych. Chcielibyśmy więc zastanowić się nad wartością krytyczności w szerokim rozumieniu, biorąc pod uwagę historyczne zaplecze, związki z aktualnymi problemami społeczno-politycznymi oraz utopijno-konstruktywistyczne prognozy przyszłości.
Dlatego proponujemy refleksję nad aktualnymi warunkami i możliwościami krytyki (także instytucji krytyki literackiej/artystycznej), konsekwencjami impasu myślenia krytycznego, zastępowanego postawami afirmacyjnymi lub negocjacyjnymi. Chcemy zapytać, czy „bezwzględna krytyka wszystkiego, co istnieje” (Karol Marks) nadal może stanowić podstawę produkowania wiedzy o społeczeństwie, emocjach i kulturze. Czy może dla krytycznych teorii społeczeństwa, literatury, kultury i wiedzy tworzą się alternatywy w postaci innych konceptualizacji form naszego życia. Wreszcie – czy poza krytycznym namysłem nad strukturami władzy, państwa, kapitalizmu etc. – można zauważyć propozycje sposobów zmiany status quo, a przede wszystkim – czy współczesny paradygmat krytyczności pozwala na przemyślenia sposobów wdrożenia utopijnych projektów.
Na zgłoszenia artykułów wraz z abstraktem czekamy do 10.12. 2021 roku.
Wytyczne redakcyjne dla autorów: https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/about/submissions
Prosimy o przesyłanie tekstów na adres mailowy redakcji: slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl
CFP: Transmedialność archiwum (2022/1)
Redaktor gościnny: Aleksander Wójtowicz
Redaktorzy: Marta Baron-Milian, Piotr Gorliński-Kucik
W ostatniej dekadzie kategoria archiwum znalazła się w centrum zainteresowania humanistyki. Wraz z archiwum w polu badawczym zaczęła sytuować się także szeroka wiązka zagadnień związanych z materialnością literatury, laboratorium pisarzy i genetyką tekstów (Pierre-Marc de Biasi, Jean Bellemin-Noël, Daniel Ferrer), polityką strony (George Bornstein), praktykami doświadczania zbiorów (Carolyn Steedman), wytwarzaniem wiedzy (Michel Foucault), mechanizmami pamięci (Jacques Derrida) czy zaangażowaniem ciała w akt twórczy i możliwościami krytyki somatycznej (Adam Dziadek). Zresztą na bilans „zwrotu archiwalnego” (Danuta Ulicka) jest wciąż za wcześnie, bo nieustannie otwiera on nowe i ważne perspektywy badawcze. Ostatni rok skłania jednak do myślenia o archiwum w nieco innych kategoriach. Pandemia odcięła nas od zbiorów materialnych, a jednocześnie skierowała naszą uwagę ku zbiorom innego rodzaju. Szczególnie interesująca wydała nam się z tej perspektywy „transmedialność archiwum”, charakter i funkcjonowanie archiwum i materiałów archiwalnych, podlegających nieustannej remediacji, trans-kodowaniu, sytuowanym wciąż w przestrzeni „między mediami”.
Wraz z kolejnym numerem „Śląskich Studiów Polonistycznych” chcielibyśmy zadać pytania o materialność archiwum odsłaniającą się w swojej intermedialnej i transmedialnej postaci, gdzie audiowizualne, fotograficzne, cyfrowe (i inne) zapośredniczenia przenoszą sferę owej materialności w obszar nieustannych medialnych interakcji i transmedialnych „przepływów”. Obserwujemy, jak digitalizacja zbiorów staje się nie tylko praktyką, ale i metaforą, sytuując się w samym centrum zagadnień z obszaru humanistyki cyfrowej. W polu proponowanej przez nas refleksji znajdują się więc archiwa cyfrowo i audiowizualnie zapośredniczone, archiwalne „interfejsy” i katalogi, w perspektywie pytań o to, jak zmieniają one doświadczanie archiwum, jak ingerują w pole lektur, analiz i interpretacji. Interesuje nas więc dynamika zmiany w polu archiwizujących „urządzeń”, relacja pomiędzy mechaniczną reprodukcją a materialnością zbiorów.
Równie ważne wydaje się usytuowanie refleksji nad „transmedialnością archiwum” w perspektywie społecznej i politycznej. Interesują nas zarówno archiwa jako prywatne kolekcje dokumentów, jak i kulturalne, społeczne i polityczne instytucje. Prowokują one z kolei do pytań o to, w jakim zakresie archiwa stają się przestrzeniami demokratyzacji i kooperacji, jak działają polityki archiwum (i pamięci) między mediami, jaką rolę pełnią różnego typu mechanizmy selekcji i kontroli, jak nieustannie zmieniają się relacje pomiędzy archiwalną "enklawą" a intermedialną kulturą uczestnictwa i wolnego dostępu.
Chcemy także pójść krok dalej i zapytać o estetyczne oraz afektywne oddziaływanie transmedialnych praktyk archiwizujących, o artystyczny potencjał kolekcji cyfrowych i archiwalnych remediacji. Szczególnie interesujący wydaje nam się problem materialności archiwum w intermedialnych praktykach artystycznych, jej performatywny potencjał niejednokrotnie ujawniający się w awangardowych i neoawangardowych tekstach oraz różnego typu artystycznych działaniach podejmowanych w polu sztuki. Wreszcie, chcielibyśmy zaprosić Państwa do refleksji nad funkcjonowaniem pojęcia, figury, metafory oraz przestrzeni archiwum w transmedialnych narracjach i praktykach artystycznych.
Na artykuły czekamy do 15.06.2021 roku.
Wytyczne redakcyjne dla autorów: https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/about/submissions
Prosimy o przesyłanie propozycji tekstów wraz z abstraktami na adres mailowy redakcji: slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl
CFP: Mury (2021/2)
2020-04-24
Figura murów budzi złe skojarzenia: jest synonimem oddzielenia, zamknięcia, izolacji i segregacji. Ich budowanie i burzenie urasta do symbolicznego wydarzenia, zawsze znaczącego w dziejach danej społeczności, i dlatego chętnie odnotowywanego w literaturze i sztukach wizualnych. Trwanie społecznego życia podzielonego na strefy za murami i poza murami także należy do kulturowego fenomenu, któremu uważnie przyglądają się antropolodzy i socjolodzy. Naukowe i artystyczne napięcie zogniskowane wokół figury murów (ich budowania, burzenia oraz wyznaczania reguł życia polityczno-społecznego) ma najczęściej charakter dokumentacyjny, stąd reportażowy wydźwięk większości artystycznych rejestracji takich wydarzeń. Gdy jednak przyjrzeć się bliżej sprawozdaniom, foto-relacjom i różnym formom archiwizacji przełomowego momentu, to okaże się, że niosą one zawsze element inscenizacji, artystycznej kalkulacji oraz fabulacji. Chcemy zatem zapytać o to, w jaki sposób kształtowana jest narracja o powstawaniu/burzeniu murów; jakie media odgrywają w niej decydującą rolę, jak fabrykowana jest pamięć o takich przełomowych wydarzeniach, w jaki sposób radzi sobie z nimi jednostka, jak opisywane są strefy konfliktu.
Zagadnienia, które będą nas także interesować, wiążą się z organizacją życia społeczności zamkniętej w obrębie murów, odizolowanej od sąsiadujących wspólnot i trwającej w stanie wyjątkowym. Wielki Mur Chiński, Mur Berliński czy mur bezpieczeństwa w Izraelu są najbardziej znanymi przykładami, do których możemy się odwołać, by spróbować przybliżyć się do tego rodzaju porządku zbiorowej egzystencji.
Interesuje nas także – poza historycznymi, politycznymi i społecznymi – metaforyczne znaczenie murów. Jako figura oddzielenia, przeciwstawiana mostom, zwraca na siebie uwagę wielu artystów/artystek, pisarzy/pisarek. Chcielibyśmy przyjrzeć się różnym reprezentacjom tej figury we współczesnej literaturze i sztuce. Tym bardziej, że obserwujemy w ostatnich latach intensywne prace (dosłownego i symbolicznego) wznoszenia murów w różnych państwach/miastach. Stają się one znakiem klasowej różnicy, izolują biednych od bogatych, tworzą nowe podziały i – być może – decydują o przeżyciu jednych i śmierci innych.
Na zgłoszenia artykułów wraz z abstraktem czekamy do 20.12.2020 roku.
Prosimy o przesyłanie tekstów na adres mailowy redakcji:
slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl
CFP: Literatury mniejsze (2021/1)
2020-04-24
Redaktorki prowadzące: Marta Baron-Milian, Anna Kałuża
Koncepty literatur mniejszych od dawna budzą sporo emocji. Wiążą bowiem literaturę z mniejszością, rewolucyjnością, materialnością i politycznością. Przywołując mniejszość, niekoniecznie mamy na myśli literaturę regionów i języków nieoficjalnych, marginalnych, nieuznawanych przez państwowe ustawodawstwo, ale z pewnością i na nie pragniemy zwrócić uwagę. Deleuze i Guattari, najbardziej dyskutowani kodyfikatorzy tego określenia, piszą o deterytorializacji dominujących znaczeń, jakiej dokonują eksperymentalnie zorientowane literatury mniejsze. „Literatura mniejsza nie jest literaturą jakiegoś mniejszego języka, ale taką, którą jakaś mniejszość tworzy w języku oficjalnym [majeure]” (Deleuze i Guattari 2016, 84). I choć koncentrują się oni na pisarzach uznanych (Franz Kafka, Samuel Beckett, James Joyce), to wartością ich typologii jest możliwość przyjrzenia się skomplikowanym relacjom między centrum a peryferiami. Napięcie estetyczne i polityczne między mniejszościowym a większościowym, partykularnym a uniwersalnym, jednostkowym i wspólnotowym w zasadniczy sposób buduje koncepcje literatur mniejszych.
W kolejnym numerze „Śląskich Studiów Polonistycznych” chcemy przyjrzeć się rozmaitym ujęciom literatur mniejszych, pytając zwłaszcza o ich artystyczną doniosłość i polityczny potencjał. W jaki sposób to, co marginalne i pozbawione politycznej reprezentacji może kwestionować władzę większości? Jacy autorzy, jakie autorki ostatnich lat mogliby zostać uznani za reprezentantki/reprezentantów literatur mniejszych? Jakie byłyby przykłady języków mniejszych pracujących w istotnym związku z językami większościowymi? Jakie wizje polityki rewolucyjnej, polityki tożsamościowej proponują literatury mniejsze?
Na zgłoszenia artykułów wraz z abstraktem czekamy do 10.06.2020 roku.
Prosimy o przesyłanie tekstów na adres mailowy redakcji:
slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl
CFP: Zaangażowani i rewolucyjni (2020/2)
2020-04-24
Kolejny numer „Śląskich Studiów Polonistycznych” zamierzamy poświęcić zagadnieniu rewolucyjnego zaangażowania w zmianę rzeczywistości. W kontekście literatury i sztuki takie zagadnienie wymaga przyjęcia przynajmniej podwójnej optyki: sprawdzającej możliwości samego medium artystycznego oraz sprawdzającej możliwości działań rewolucyjnych dziś.
Od jakiegoś czasu twórczość artystyczna lokuje się pomiędzy rzemiosłem a urynkowionymi i medialnymi zapotrzebowaniami. Mamy coraz mniejsze przekonanie, że sztuką i literaturą dokonamy przemiany świata, ale nadal sądzimy, że ich interwencyjny charakter i polityczny potencjał są wartością. Dlatego pytania o możliwości pomyślenia o literaturze i sztukach jako praktykach wywrotowych, zaangażowanych i angażujących są ciągle na czasie. Należy je też ciągle dookreślać: w co literatura/ sztuka chce się angażować; jakie są konsekwencje politycznego i społecznego zaangażowania; jak zmieniają się formy artystycznej interwencji; na czym polega skuteczność artystyczna. W tak uszczegółowionych kontekstach chcielibyśmy się przyjrzeć znaczeniom i możliwościom współczesnego artystycznego aktywizmu, jak i jego historycznym odmianom.
Wraz z przekonaniem o końcu utopii, zmieniło się także podejście do idei rewolucji, najbardziej radykalnie pomyślanej zmianie rzeczywistości. Zachęcamy Państwa do przyjrzenia się rozmaitym ideom przynoszącym rewolucyjny napęd, jak i historycznym postaciom rewolucji. Zadajmy pytania o to, jak dziś myślimy o rewolucji, do jakich przekazów literackich o rewolucjach w XX wieku możemy dotrzeć oraz o to, czy idea rewolucji zasila dziś jeszcze wyobraźnię.
Na zgłoszenia artykułów wraz z abstraktem czekamy do 31.12.2019 roku.
Prosimy o przesyłanie tekstów na adres mailowy redakcji:
slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl
CFP: Po męskości? Mężczyźni i męskości w kulturze ponowoczesnej (2020, nr 1)
Jeszcze kilka lat temu termin masculinity studies brzmiał trochę obco i dziwacznie. Istniały oczywiście studia kobiece, oswojono już gender studies, teoria queer również znalazła swoich zwolenników. Natomiast perspektywa badania męskości wydawała się niezbyt zajmująca, podczas gdy w Europie i po drugiej stronie oceanu stała się uznaną dziedziną wiedzy. Dziś jest zgoła inaczej – ciągle rosnąca liczba publikacji, nowe serie wydawnicze („Studia o męskości” Wydawnictwa IBL), granty naukowe, konferencje, a także numery monograficzne czasopism, których tematyką są (często w liczbie mnogiej) męskości, pokazują wyraźnie, że ten rodzaj refleksji zadomowił się w polskiej humanistyce. Badanie męskości okazuje się ważne i inspirujące, a przede wszystkim potrzebne dziś, w sytuacji wzmożonej polityzacji kategorii genderowych i napięć, jakie rodzi ona w społeczeństwach Zachodu.
Słownik języka polskiego definiuje męskość jako „zespół cech typowych dla mężczyzny”. W światowych badaniach nad męskościami słownikowa kategoria „typowości” została sproblematyzowana, a nawet zakwestionowana. Mówi się na przykład o nowych „inkluzywnych męskościach”, „męskościach transnarodowych”, „męskościach alternatywnych”, „męskościach globalnych”, „męskościach postmodernistycznych" – monolityczna jedność ustępuje miejsca wielości nie tylko w opisie naukowym, ale także w praktykach społecznych: neguje się bardziej tradycyjne sposoby rozumienia męskości jako kategorii wykluczającej, binarnej, unarodowionej, kształtowanej w odniesieniu do lokalnej kultury, uwarunkowanej ekonomicznie, uprzywilejowanej w fallogocentrycznym uniwersum, zarazem hegemonicznej, jak i nieustannie narażonej na ciosy.
Badania nad męskościami wciąż ewoluują. Wydaje się, że moment, w którym wyodrębniono pole badawcze i nazwano je, powoli odchodzi do przeszłości. W obliczu dynamicznych przemian społecznych i językowych pojawiła się jednak konieczność nawiązania teoretycznych aliansów z innymi obszarami współczesnej humanistyki i nauk społecznych. Alianse takie przynoszą poznawcze korzyści wszystkim stronom. Zrozumienie interakcji męskości ze środowiskiem naturalnym, ekonomią, techniką, polityką, rewolucją cyfrową i biotechnologiczną, etc. pozwala lepiej zrozumieć sens świata, w którym żyjemy i, choć rozprasza dyscyplinową swoistość masculinity studies, uzmysławia, że, chcąc opisywać otaczający nas świat, nie można dziś już ignorować kategorii genderowych. Usiłując wpisać się w ten trend, kierujemy naszą uwagę ku nowym modelom konstruowania męskości, eksperymentom z męskością, redefinicjom męskości, niestandardowym rolom męskim, z jakimi mamy do czynienia w literaturze i kulturze XXI wieku. Pragniemy, by temu zainteresowaniu "męskościami po męskości" towarzyszył namysł nad językiem i teorią, jesteśmy przekonani, że o "męskości" opowiadać należy w perspektywie interdyscyplinarnej.
Wśród zagadnień, które uważamy za warte poruszenia, znajdują się m.in.:
– męskości w perspektywie ekokrytycznej;
– męskości a/w digitalhumanities;
– neomaterialistyczne spojrzenie na męskości;
–- męskości i queer;
– utopie/dystopie męskości;
– niebinarność a konceptualizacje męskości;
– biopolityka męskości;
– męskości a posthumanizm;
– męskość wobec zagrożeń antropocenu;
– mężczyźni i zwierzęta (w stronę animal studies).
Na propozycje tekstów (tytuł i abstrakt) czekamy do 30 listopada 2019 pod adresem: slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl . Termin nadsyłania tekstów: 31 stycznia 2020
CFP: Feministyczne historiografie: filozofia Luce Irigaray (2019, 1)
Choć myśl Luce Irigaray wywarła ogromny wpływ na dwudziestowieczną humanistykę, to jej obecność na gruncie polskiej refleksji (zwłaszcza filozoficznej) wydaje się znikoma – nazwisko filozofki rzadko wymieniane jest wśród najważniejszych przedstawicielek i przedstawicieli filozofii współczesnej. Po ponad czterdziestu latach od momentu wydania Speculum. De L’autre Femme (1974) Irigaray rozpoznawana jest w Polsce – obok Hélène Cixous i Julii Kristevej – wyłącznie jako przedstawicielka tzw. French Feminism (za sprawą anglo-amerykańskiej krytyki lat 80.) lub jako krytyczka psychoanalizy; równie często czytano ją przez pryzmat dekonstrukcji i poststrukturalizmu, co skutkowało przypisywaniem jej rozmaitych figur duchowych ojców i intelektualnych przewodników. Tymczasem zawężanie filozofii Irigaray wyłącznie do jednej tradycji intelektualnej, na co wskazuje sposób, w jaki tworzona była historiografia zachodnich teorii feministycznych, w efekcie doprowadziło do zubożenia krytycznego odbioru jej myśli i zamrożenia recepcji krytycznej, która skupiła się na toczeniu nierozstrzygniętych do tej pory sporów o esencjalizm czy feministyczny konserwatyzm. Całkowicie zignorowana została jednakże późniejsza odsłona myśli Irigaray, a zwłaszcza filozofia różnicy płciowej, która wyrasta z krytycznej lektury najważniejszych przedstawicieli zachodniej tradycji metafizycznej, takich jak Arystoteles, Hegel, Nietzsche czy Heidegger, a także z wieloletniego zaangażowania w działalność ruchów społecznych i politycznych we Francji i we Włoszech. Dlatego też obraz, jaki utrwalił się na gruncie polskiej refleksji humanistycznej głównie za sprawą zaledwie dwóch przetłumaczonych książek Ciało-w-ciało z matką (tłum. A. Araszkiewicz) i Ta płeć (jedną) płcią niebędąca (tłum. S. Królak) oraz kilku artykułów, wydaje się niepełny i niewystarczający.
Numer monograficzny „Śląskich Studiów Polonistycznych” jest zaproszeniem do pogłębienia dyskusji nad obecnością i nieobecnością myśli Luce Irigaray w polskiej i światowej refleksji krytycznej. Wiąże się z tym konieczność rekonstrukcji feministycznych historiografii, w których obecność autorki Speculum ogranicza się wyłącznie do – kontestowanej przez nią samą – formacji French Feminism lub do psychoanalizy. Interesujące będą więc takie zagadnienia jak:
– filozofia Irigaray a współczesne teorie feministyczne i krytyczne (np. nowy materializm feministyczny, posthumanizm, ekozofia);
– filozofia Irigaray a polska refleksja feministyczna;
– nowe strategie lekturowe: czy możliwe jest czytanie Irigaray poza French Feminism?
– filozofia różnicy płciowej: krytyka i interpretacja;
– Irigaray a zachodnia tradycja filozoficzna;
– Irigaray a filozofia francuska po 1968 roku;
– Irigaray a włoska myśl feministyczna.
Lista zagadnień jest znacznie dłuższa, dlatego chciałabym, abyśmy wspólnie zastanowiły i zastanowili się nad nowymi możliwościami odczytania filozofii Irigaray. Bardzo serdecznie zapraszam do przesyłania propozycji tematów w formie krótkich abstraktów do 1 czerwca 2018 na adres: szopa.katarzyna2@gmail.com. Ostateczny termin nadsyłania artykułów (max. 40 tys. znaków z bibliografią i streszczeniem): 1 grudnia 2018.
