Poetka rewolucji Anna Świrszczyńska i socjalistyczny projekt równości kobiet
Abstrakt
The text deals with the influence that women’s movements on the one hand and organizations operating in Poland after 1945 on the other hand had on the poetry of Anna Świrszczyńska. Contrary to the established narrative developed by interpreters of this poetry after 1989, the feminist sensitivity of Świrszczyńska was not an isolated and individual phenomenon, as it grew directly from activities undertaken by women and from women’s organizations in the People’s Republic of Poland as well as during the moral and cultural transformations. Reading Świrszczyńska’s poetry in the light of socialist emancipation projects allows us also to redefine the genealogy of Polish feminism.
Słowa kluczowe
socialism; emancipation; feminism; genealogy; People’s Republic of Poland (PRL)
Bibliografia
Baranowska Małgorzata, 1995: Szymborska i Świrszczyńska: dwa bieguny codzienności. „Teksty Drugie”, nr 3/4.
Bieńkowski Zbigniew, 1972: Dosłowność. „Kultura”, nr 25.
Borkowska Grażyna, 1995: Metafora drożdży: co to jest literatura/poezja kobieca. „Teksty Drugie”, nr 3–4.
Deleuze Gilles, Guattari Félix, 2016: Kafka. Ku literaturze mniejszej. Przeł. Anna Zofia Jaksender, Kajetan Maria Jaksender. Wstęp, redakcja naukowa, sprawdzenie zgodności z oryginałem Cezary Rudnicki. Kraków: Wydawnictwo Epersons-Ostrogi.
Federici Silvia, 2012: Revolution at Point Zero: Housework, Reproduction, and Feminist Struggle. Oakland–Bkoolyn–London: PM Press–Common Notion. Autonomedia–Turnaround.
Fidelis Małgorzata, 2015: Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce. Przeł. Maria Jaszczurowska. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Foucault Michel, 1977: Archeologia wiedzy. Przeł. Andrzej Siemek. Słowem wstępnym opatrzył Jerzy Topolski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Grabowska Magdalena, 2018: Zerwana genealogia. Działalność społeczna i polityczna kobiet po 1945 roku a współczesny polski ruch kobiecy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Irigaray Luce, 1985: Speculum of the Other Woman. Trans. Gillian C. Gill. Ithaca: Cornell University Press.
Irigaray Luce, 1996: I Love to You: Sketch for a Felicity within History. Trans. Alison Martin. New York: Routledge.
Kołłontaj Aleksandra M., 2007: Stosunki między płciami a walka klas. Tłum. Mariusz Turowski. Studenckie Koło Filozofii Marksi stowskiej (UW).
Kraskowska Ewa, 2015: Poetka i joga. W: Laboratorium poezji kobiecej XX wieku. Red. Joanna Grądziel-Wójcik, Agnieszka Kwiatkowska, Tomasz Umerle. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
Legeżyńska Anna, 1997: Metamorfoza Anny Świrszczyńskiej. „Polonistyka”, nr 3.
Mrozik Agnieszka, 2012: Akuszerki transformacji. Kobiety, literatura i władza w Polsce po 1989 roku. Warszawa: Pro CUltura Litteraria–Instytut Badań Literackich Wydawnictwo.
Nasiłowska Anna, 1994: Cielesna poezja Świrszczyńskiej. „Odra”, nr 11.
Nasiłowska Anna, 2004: Tożsamość kobieca w poezji polskiej XX wieku: między androgynicznością a esencjalizmem. „Teksty Drugie”, nr 1–2.
Olszański Grzegorz, 2011: Taka sama w środku. O tomie „Jestem baba” Anny Świrszczyńskiej. W: Interpretować dalej. Najważniejsze polskie książki poetyckie lat 1945–1989. Red. Anna Kałuża, Alina Świeściak. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas.
Pateman Carole, 2014: Kontrakt płci. Przeł. Jarosław Mikos. Wstęp do polskiego wydania Ewa Majewska. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Rowbotham Sheila, 2014: Women, Resistance and Revolution: a History of Women and Revolution in the Modern World. New York: Vintage Books.
Sandauer Artur, 1978: Od stylizacji do naturalności. Rzecz o poezji Anny Świrszczyńskiej. „Kultura”, nr 32.
Stanuch Stanisław, 1972: Anna i Ewa. „Dziennik Polski”, nr 55.
Stapkiewicz Agnieszka, 2014: Ciało, kobiecość i śmiech w poezji Anny Świrszczyńskiej. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas .
Stawowy Renata, 2004: „Gdzie jestem ja sama”. O poezji Anny Świrszczyńskiej. Kraków: Universitas.
Świrszczyńska Anna, 1973a: Izba tortur, czyli moja teoria poezji. „Kultura”, nr 8.
Świrszczyńska Anna, 1973b: Wstęp. W: Eadem: Poezje wybrane. Wyboru dokonała i wstępem opatrzyła Autorka. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Świrszczyńska Anna, 1975: Jestem baba. Wyd. 3. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Świrszczyńska Anna, 1977: Dlaczego piszę? „Kultura”, nr 30.
Świrszczyńska Anna, 1978: Literatura kobieca – literatura męska. „Kultura”, nr 3.
Świrszczyńska Anna, Szymański Wiesław Paweł, 1964: Rozmowa z Anną Świrszczyńską. „Tygodnik Powszechny”, nr 28.
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
