Racjonalne usprawnienia i niepełnosprawność, od miejsca pracy po szkolnictwo wyższe

Livio Rubino
http://orcid.org/0000-0002-8097-6438

Abstrakt

Artykuł porusza kwestię klauzuli racjonalnych usprawnień w kontekście Unii Europejskiej, w szczególności w ramach unijnego prawa pracy. W szczególności, klauzula ta zabezpieczona uregulowaniami zapobiegającymi dyskryminacji. Artykuł wprowadza pojęcie podatności na zagrożenia, które stanowi nową i pionierską kategorię, szczególnie w kontekście badań prawniczych. Autor artykułu formułuje następujące pytanie badawcze: Czy możliwe byłoby rozszerzenie klauzuli racjonalnych usprawnień poza kategorię niepełnosprawności, jeśli wziąć pod uwagę podatność na zagrożenia jako kategorię nadrzędną, którą należy zastosować w celu oceny stosowalności racjonalnych usprawnień. W celu rozstrzygnięcia tej kwestii należy zauważyć, że na mocy prawa unijnego niepełnosprawność jest jedyną podstawą zapewniającą stosowalność omawianej klauzuli.


Słowa kluczowe

niedyskryminacja; prawo pracy; racjonalne usprawnienia; podatność na zagrożenia; inkluzja

Benedeti, Lahuerta S.: Wearing the veil at work: Achbita and Bougnaoui – Can a duty to reasonable accommodation be derived from the EU concept of indirect discrimination? In: EU Law Analysis, 15 March 2016, eulawanalysis.blogspot.com.es.

Bribiosa, E. and I. Rorive: Reasonable Accommodation Beyond Disability in Europe? European Commission 2013.

Brown, K., K. Ecclestone and N. Emmel: The Many Faces of Vulnerability. “Social Policy & Society” 2017, vol. 16, no. 3, 497–510.

Council Directive 2000/78/EC of 27 November 2000 establishing a general framework for equal treatment in employment and occupation.

De Schutter, O.: Reasonable Accommodations and Positive Obligations in the ECHR. In: A. Lawson and C. Gooding (eds): Disability Rights in Europe. From Theory to Practice. Hart 2005.

del Carmen Barranco Avilés, M.: La disabilità; intellettiva e la disabilità; psicosociale come situazioni di vulnerabilità. “Rivista di filosofia del diritto” 2018, no. 2, 301–320.

European Commission. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Towards Common Principles of Flexicurity: More and better jobs through flexibility and security, COM/2007/0359 final.

European Commission. Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. Towards Common Principles of Flexicurity: More and better jobs through flexibility and security, COM/2007/0359 final.

European Union. Council Directive 2000/78/EC of 27 November 2000 establishing a general framework for equal treatment in employment and occupation.

Henrard, K.: Duties of Reasonable Accommodation in Relation to Religion and the European Court of Human Rights: A Closer Look at the Prohibition of Discrimination, the Freedom of Religion and Related Duties of State Neutrality. “Erasmus Law Review” 2012, vol. 5, no. 1.

Lord, J.E. and R. Brown: The Role of Reasonable Accommodation in Securing Substantive Equality for Persons with Disabilities: The UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities. In: M. Rioux, L.A. Basser and M. Jones (eds): Critical Perspectives on Human Rights and Disability Law (p. 568), 275.

Mackenzie, C. et al. (eds): Vulnerability: New Essays in Ethics and Feminist Philosophy. Oxford University Press 2013.

Rioux, M.H. and C.A. Riddle: Values in Disability Policy and Law: Equality. In: M. Rioux, L.A. Basser and M. Jones (eds): Critical Perspectives on Human Rights and Disability Law. Leiden: Martinus Nijhoff Publishers 2011.

Turner, B.S.: Vulnerability and Human Rights. Penn State University Press 2006.

UN General Assembly, Convention on the Rights of Persons with Disabilities: resolution adopted by the General Assembly, 24 January 2007, A/RES/61/106.

US Equal Employment Opportunity Act of 1792 modifying the Civil Rights Act of 1964.

Vickers, L.: Religion and Belief Discrimination in Employment – EU Law.

Waddington, L.: Reasonable Accommodation, Time to Extend the Duty to Accommodate Beyond Disability? “Nederlands Tijdschrift voor de Mensenrechten NTM|NJCM-Bulletin” 2011, vol. 36, no. 2.

Waddington, L. and A. Hendriks: The Expanding Concept of Employment Discrimination in Europe – From Direct and Indirect Discrimination to Reasonable Accomodation Discrimination. “International Journal of Comparative Labour Law and Industrial Relations” 2002, vol. 18, issue 4, 403–428.

Case law

Court of Justice of the European Union, Carlos Enrique Ruiz Conejero v. Ferroser Servicios Auxiliares SA, Ministerio Fiscal, 18 January 2018, C‐270/16.

Court of Justice of the European Union, DW v Nobel Plastiques Ibérica SA, 11 September 2019, C-397/18.

Court of Justice of the European Union, HK Danmark, acting on behalf of Jette Ring v Dansk almennyttigt Boligselskab (C‑335/11) and HK Danmark, acting on behalf of Lone Skouboe Werge v Dansk Arbejdsgiverforening, acting on behalf of Pro Display A/S, 11 April 2013, Joined Cases C‐335/11 and C‐337/11.

Court of Justice of the European Union, Vivien Prais v Council of the European Communities, C-130/75.

European Court of Human Rights. Çam v. Turkey, Application no. 51500/08.

European Court of Human Rights. Glor v. Switzerland, Application no. 13444/04.

European Court of Human Rights. Thlimmenos v. Greece. Application no. 34369/97.

Ontario Human Rights Commission (O’Malley) v. Simpsons-Sears, [1985] 2 SCR 536.

Opinion of Advocate General Sharpston, on the Judgment of the Court of Justice of the European Union, Judgement of the Court (Third Chamber) of 18 January 2018 Carlos Enrique Ruiz Conejero v Ferroser Servicios Auxiliares SA and Ministerio Fiscal, C-270/16.

Opinion of Advocate General Sharpston, Carlos Enrique Ruiz Conejero v. Ferroser Servicios Auxiliares SA, Ministerio Fiscal, delivered on 19 October 2017, C‐270/16.


Opublikowane : 2022-04-29


RubinoL. (2022). Racjonalne usprawnienia i niepełnosprawność, od miejsca pracy po szkolnictwo wyższe. Z Problematyki Prawa Pracy I Polityki Socjalnej, 20(3), 1-19. https://doi.org/10.31261/zpppips.2022.20.07

Livio Rubino  livio.rubino@uhasselt.be
Hasselt University  Belgia
http://orcid.org/0000-0002-8097-6438




Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).