„Zaranność mistrzowsko zmieniona w poranność” – stwarzanie świata. Wokół wiersza Wczesna godzina Wisławy Szymborskiej

Wojciech Ligęza

doi:10.31261/FLPI.2022.04.13

Published: 2022-06-01

No. 4 (2022)

“Dawning masterfully recast as morning” – creating the world. Around the poem Early Hour by Wisława Szymborska

Wojciech Ligęza

Section: Articles and Studies

https://doi.org/10.31261/FLPI.2022.04.13

Abstract

The read-out piece is projected against the background of Szymborska’s distinctive themes and philosophical assumptions, such as the fascination with the wonder of existence, reflection on the limits of human cognition, poetic games serving the creation of the world, or the complicated relations between what is real and what is imagined. In the interpretation of the poem Early Hour, the most important themes of considerations include the relationship between perception and overlooking, showing the metamorphoses of night and day, which allow us to understand the idea of renewing existence, an artistic approach to objects extracted from the darkness, using the painterly gaze, and a reference to the “Book of Genesis” in the intimate creation of the world – measure up to human imagination. Wisława Szymborska adopts an analytical and autocritical approach in her study of the morning.

Keywords:

Wisława Szymborska , cognition , seeing , perception , Early Hour

Download files

PDF (Język Polski)

Citation rules

Ligęza, W. (2022). “Dawning masterfully recast as morning” – creating the world. Around the poem Early Hour by Wisława Szymborska. Fabrica Litterarum Polono-Italica, (4), 1–14. https://doi.org/10.31261/FLPI.2022.04.13

Cited by / Share

References

Apollinaire Guillaume (1975): Wybór poezji. Oprac. J. Kwiatkowski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Google Scholar

Balbus Stanisław (1996): Świat ze wszystkich stron świata. O Wisławie Szymborskiej. Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Bauer Gerhard (2007): Radość pytania. Wiersze Wisławy Szymborskiej. Tłum. Ł. Musiał, oprac. A. Woldan. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków.
Google Scholar

Bonnefoy Yves (1996): Zorzo poranna, córo łez. W: Idem: Poezje. Tłum. A. Wodnicki. C&D International Editors, Kraków.
Google Scholar

Borkowska Grażyna (1996): Szymborska eks-centryczna. W: Eadem: Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych. Oprac. S. Balbus, D. Wojda. Znak, Kraków.
Google Scholar

Char René (1972): Wspólna obecność. Wybór poezji. Tłum. A. Międzyrzecki, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Czabanowska-Wróbel Anna (2005): Poszukiwanie blasku. O poezji Adama Zagajewskiego. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków.
Google Scholar

Gralewicz-Wolny Iwona (2014): Poetka i świat. Studia i szkice o twórczości Wisławy Szymborskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Grądziel-Wójcik Joanna (2016): Zmysł formy. Sytuacje, przypadki, interpretacje polskiej poezji XX wieku. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków.
Google Scholar

Gutowski Wojciech (2012): Tutaj, czyli poza paradą „wielkich słów”. „Kwartalnik Artystyczny”, nr 1, s. 44.
Google Scholar

Hartwig Julia (1987): Obcowanie. Czytelnik, Warszawa.
Google Scholar

Hartwig Julia (1992): Czułość. Znak, Kraków.
Google Scholar

Jaworski Stanisław (1976): W strefie przejściowej. W: Idem: Między awangardą a nadrealizmem. Główne kierunki przemian poezji polskiej w latach trzydziestych na tle europejskim. Wydawnictwo Literackie, Kraków 1976, s. 8–24.
Google Scholar

Kwiatkowski Jerzy (1972): Świat poetycki Juliana Przybosia. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Läpple Alfred (1983): Od Księgi Rodzaju do Ewangelii. Wprowadzenie do lektury Pisma Świętego. Tłum. J. Zychowicz. Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar

Legeżyńska Anna (2015): Pełnia. Kilka uwag o poetyckiej antropologii Wisławy Szymborskiej. W: Niepojęty przypadek. O poezji Wisławy Szymborskiej. Red. J. Grądziel-Wójcik, K. Skibski. Wydawnictwo Pasaże, Kraków, s. 15–31.
Google Scholar

Lekcja zdziwienia światem (1996): Lekcja zdziwienia światem. Pierwszy wywiad telewizyjny z Wisławą Szymborska przeprowadzony przez Teresę Walas w dniu przyznania Poetce Nagrody Nobla. W: Radość czytania Szymborskiej. Wybór tekstów krytycznych. Oprac. S. Balbus, D. Wojda. Znak, Kraków 1996, s. 20–24.
Google Scholar

Peiper Tadeusz (1979): Pisma wybrane. Oprac. S. Jaworski. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk.
Google Scholar

Przyboś Julian (1984): Dynamo. W: Idem: Utwory poetyckie. T. 1. Wydawnictwo Literackie, Kraków, s. 10.
Google Scholar

Richard Jean-Pierre (1973): René Char. Tłum. J. Prokop. W: Sztuka interpretacji. Oprac. H. Markiewicz. T. 2. Państwowy Instytut Wydawniczy, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 283–316.
Google Scholar

Saint-John Perse (1980): Wąskie są okręty (cz. 5). W: Idem: Anabaza. Tłum. Z. Bieńkowski. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa, s. 63–95.
Google Scholar

Sienkiewicz Barbara (2007): Poznawanie i nazywanie. Refleksja cywilizacyjna i epistemologiczna w polskiej poezji modernistycznej. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”, Kraków.
Google Scholar

Stala Marian (2004): Przeszukiwanie czasu. Przechadzki krytycznoliterackie. Wydawnictwo Literackie, Kraków.
Google Scholar

Starowieyski Marek (2019): Tradycje biblijne. Biblia w kulturze europejskiej. Wydawnictwo Petrus, Kraków.
Google Scholar

Szymborska Wisława (2015): Yves Bonnefoy, „Ten sam ciągle głos”. W: Eadem: Wszystkie lektury nadobowiązkowe. Państwowy Instytut Wydawniczy, Kraków.
Google Scholar

Szymborska Wisława (2016): Wybór poezji. Oprac. W. Ligęza. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
Google Scholar

Wierzyński Kazimierz (1994): Poezje zebrane. Zebrał i posłowiem opatrzył W. Smaszcz. T. 2. Wydawnictwo Łuk, Białystok.
Google Scholar

Zagajewski Adam (1999): Pragnienie. Wydawnictwo a5, Kraków.
Google Scholar

Zagajewski Adam (2003): Powrót. Znak, Kraków.
Google Scholar

No. 4 (2022)
Published: 2022-06-30

eISSN: 2658-185X

10.31261/FLPI

Publisher

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Submit