Świadectwo czy kreacja? O książce Mama zawsze wraca Agaty Tuszyńskiej i Iwony Chmielewskiej
Abstrakt
The aim of the article is to consider whether Agata Tuszyńska and Iwona Chmielewska’s publication is a literary redefinition of the act of testimony. The author analyzes the relationship between text and image, at the same time referring to the life-writing trend. Moreover, the author raises questions about the relationship between the borrowed past and collective memory. In the article, the author also draws attention to the creation of a child’s perspective, which is mainly generated through the mother tongue. The parent is the only person who creates the imaginary synthesis of the individual elements of Polish culture in miniature. Therefore, the author analyzes the stylization aspect of Tuszyńska’s story on the child’s perception, which often turns out to be simultaneously inscribing the extreme situation into the space of a fairy tale.
Słowa kluczowe
Agata Tuszyńska; Iwona Chmielewska; Holocaust; picturebook; memory; testimony
Bibliografia
Literatura
Balcerzan E., Wysłouch S., red., 1985, Miejsca wspólne. Szkice o komunikacji literackiej i artystycznej, Warszawa.
Baszewska M., 2016, Architektura picture booka. Twórczość Iwony Chmielewskiej. „Sztuka Edycji”, nr 2, s. 115—123.
Bojarska K., 2012, Dwie wieże, dwa wydarzenia: Art Spiegelman i trauma odzyskana. „Teksty Drugie”, nr 4, s. 70—90.
Brodzka-Wald A., Krawczyńska D., Leociak J., red., 2000, Literatura polska wobec Zagłady, Warszawa.
Dobiegała A., 2012, Dziecko jako medium Zagłady. „Teksty Drugie”, nr 3, s. 75—79.
Dubiski S., 1999, Ile prawdy jest w tej legendzie? „Wiedza i Życie”, nr 6.
Głowiński M., i in., red., 2005, Stosowność i forma. Jak opowiadać o Zagładzie?, Kraków.
Kowalska-Leder I., 2009, Doświadczenie Zagłady z perspektywy dziecka w polskiej literaturze dokumentu osobistego, Wrocław.
Krupa B., 2013, Opowiedzieć Zagładę. Polska proza i historiografia wobec Holocaustu (1987—2003), Kraków.
Kuczyńska-Koschany K., Maleszyńska J., Szczęsna J., red., 2003, Bajki dla Janki, Poznań.
Lipka-Sztarbałło K., 2010: Przestrzeń zakręcona, czyli między oknem, lustrem a komputerem. „Świat Książki Dziecięcej” nr 6, s. 1—3.
Novick P., 1999, The Holocaust in American Life, Boston—New York.
Picture book. Rozmowa z Iwoną Chmielewską, 2011, rozmawiała Kruszyńska E., „Polonistyka”, nr 3, s. 60.
Podpora A., 2019, Niepokorne świadectwo Zagłady a dyscypliny pamięci — Oskarżona: Wiera Gran Agaty Tuszyńskiej w wersji oryginalnej i eksportowej, Przekładaniec”, nr 39, s. 74—108.
Spiegelman A., 2020, Maus. Opowieść ocalałego. Wydanie zbiorcze, Bikont P., przeł., Warszawa.
Tarnowska B.: Bejn polanit le’iwrit. O polsko-hebrajskim bilingwizmie literackim w Izraelu (rekonesans). „Wielogłos” nr 2(28), s. 99—123 [data dostępu: 13.10.2021].
Tuszyńska A., 2011, Oskarżona: Wiera Gran, Warszawa.
Tuszyńska A., Chmielewska I., 2020: Mama zawsze wraca, Warszawa.
Zamojski J.E., red., 2006, Migracje i kultura, Zamojski J.E., red., Warszawa.
Źródła internetowe
Baszewska M.: Odkrywanie i tabuizowanie ukrytego w picture bookach Iwony Chmielewskiej. https://www.grupakulturalna.pl/pliki/pongoVIII-9_baszewska.pdf [data dostępu: 17.10.2021].
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
