W lesie i ogrodzie. Ekofilozofia Emilii Kiereś
Abstrakt
Proza Emilii Kiereś bardzo dobrze odzwierciedla przemiany w sposobie ukazywania przyrody, jakie dokonały się w literaturze dla dzieci. Pisarka ukazuje przyrodę w konwencji romantycznej, baśniowej lub ekorealistycznej, uruchamiając idee ekofilozofii i wpisując się w nurt humanistyki ekologicznej. Najciekawszą realizację ekofilozoficznych idei stanowią powieści wchodzące w skład serii blaszanej: Srebrny dzwoneczek (2010), Złota Gwiazdka (2018), Miedziany Listek (2019) i Cynowy rycerzyk (2022). Ich bohaterowie żyją wychyleni w stronę natury, która czeka na nich tuż za oknem oferując atrakcje ogrodu i lasu. Praca i zabawa w ogrodzie, wyprawy do lasu i kontakt ze zwierzętami pozwalają doświadczyć harmonii, która ułatwia budowanie kontaktów międzyludzkich i relacji z innymi istotami, sprzyjając współdzieleniu świata.
Słowa kluczowe
garden in children’s literature; forest in children’s literature; fairy tale; fantasy for children; Emilia Kiereś
Bibliografia
Baluch A., Zabawa K., 2012, „Małe dziecko wchodzi w środek świata przedstawionego i czuje się jego uczestnikiem…” – wywiad z prof. dr hab. Alicją Baluch, rozmawia Krystyna Zabawa, „Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce. Kwartalnik dla nauczycieli”, nr 2, s. 73–81.
Domańska E., 2013, Humanistyka ekologiczna, „Teksty Drugie”, nr 1−2, s. 13–32.
Heska-Kwaśniewicz K., 2014, Jak płynie „Rzeka” przez ludzkie życie, „Guliwer”, nr 4, s. 59–61.
Kiereś E., 2010, Srebrny dzwoneczek, ilustr. M. Musierowicz, Wydawnictwo Akapit Press, Łódź.
Kiereś E., 2012, Łowy, Akapit Press, Łódź.
Kiereś E., 2013, Kwadrans, Akapit Press, Łódź.
Kiereś E., 2016, Haczyk, Akapit Press, Łódź.
Kiereś E., 2018, Złota gwiazdka, ilustr. M. Musierowicz, Akapit Press, Łódź.
Kiereś E., 2019, Miedziany Listek, ilustr. M. Musierowicz, Harperkids, Łódź.
Kiereś E., 2020, Przepowiednia, ilustr. M. Minor, Akapit Press, Łódź.
Kiereś E., 2021, Lapis, ilustr. K. Bajerowicz, Kropka, Warszawa.
Kiereś E., 2022, Cynowy rycerzyk, ilustr. M. Musierowicz, Harperkids, Warszawa.
Kulus M., 2013, Wszystko minie, „Guliwer”, nr 4, s. 66–67.
Ługowska J., 2019, „Tajemniczy ogród” Frances Hodgson Burnett – znaczenia i symbolika ziemi, w: Żywioły w literaturze dziecięcej. Ziemia, red. A. Czabanowska-Wróbel, K. Zabawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 285–298.
Mickiewicz A., 2018, Ballady i romanse, z komentarzami E. Kiereś, zilustr. M. Sztyma, Egmont Polska, Warszawa.
Niesporek-Szamburska B., 2019, Ziemia – językowe obrazowanie żywiołu w wypowiedziach dziecięcych, w: Żywioły w literaturze dziecięcej. Ziemia, red. A. Czabanowska-Wróbel, K. Zabawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 21–35.
Ożóg-Winiarska Z., 2008, Przyjaźń dziecka z przyrodą, w: Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), red. K. Heska-Kwaśniewicz, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice, s. 263–284.
Wójcik-Dudek M., 2020, Horror i troska. Narracje antropocenu dla dzieci na przykładzie „Miasta Złotej” Daniela Chmielewskiego i Magdy Rucińskiej, „Dzieciństwo. Literatura i Kultura”, nr 2 (1), s. 105–124, https://doi.org/10.32798/dlk.528.
Zabawa K., 2019, Ziemia – (humana) orgio et finis, w: Żywioły w literaturze dziecięcej. Ziemia, red. A. Czabanowska-Wróbel, K. Zabawa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 8–19.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0002-2241-0831
Agnieszka Kwiatkowska – dr hab., prof. UAM, literaturoznawczyni, zajmuje się awangardową poezją XX wieku oraz literaturą dla dzieci i młodzieży, autorka artykułów poświęconych między innymi twórczości Danuty Wawiłow, Anny Podczaszy, Joanny Mueller, Cezarego Harasimowicza, Joanny Pollakówny, Iwony Chmielewskiej, Agaty Tuszyńskiej, Ireny Landau, Pawła Beręsewicza i Rafała Witka. Obecnie bada sposób ukazywania rodzi‑
ny w literaturze dla dzieci.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
