Prawo do tłumaczenia pokrzywdzonego w polskim procesie karnym – wybrane zagadnienia
Abstrakt
The analysis of the provisions of the Code of Criminal Procedure shows a clear asymmetry in the rights of the accused and the victim as regards the right to interpreting. Despite the implementation of subsequent amendments, the legislators consistently ignored the rights of the victim with regard to the right to interpreting; when they actually dealt with that issue, it was done in a fragmented and selective manner.
Moreover, the exegesis of the provisions on the right to interpreting leads to the conclusion that the analyzed right is not fully regulated by the provisions of the Code of Criminal Procedure, and some extremely important normative parts of it must be decoded from the Law on the System of Common Courts. Both these spheres interpenetrate each other, which is undeniably undesirable from the point of view of the standard of legal certainty and transparency.
This study aims at identifying legislative shortcomings, as well as at proposing de lege ferenda solutions in relation to the analyzed right of the victim to interpreting.
Słowa kluczowe
right to interpreting; victim; asymmetry of rights
Bibliografia
Bieńkowska B.: Zasady procesu karnego. Białystok 2012.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw. Red. E. Bieńkowska, L. Mazowiecka. Warszawa 2014.
Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Red. A. Sakowicz. Warszawa 2018.
Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Red. K. Dudka. Warszawa 2018.
Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 1–166. Red. R.A. Stefański, S. Zabłocki. Warszawa 2017.
Kulesza C .: Projekt Europejskiej Dyrektywy z dnia 18 maja 2011 r. w sprawie wsparcia i ochrony ofiar w świetle prawa polskiego. Prok. i Pr. 2011, nr 12.
Marszał K.: Proces karny. Zagadnienia ogólne. Katowice 2009.
Nowak C .: Prawo do korzystania z pomocy tłumacza w europejskim i polskim prawie karnym. Prok. i Pr. 1998, nr 10.
Olesiuk M.: Wpływ regulacji Unii Europejskiej na prawo pokrzywdzonego do pomocy tłumacza w polskiej procedurze karnej. „Białostockie Studia Prawnicze” 2014, nr 15.
Paluszkiewicz H.: Nowe środki ochrony pokrzywdzonego w polskim prawie karnym procesowym na tle europejskiej polityki karnej. RPEiS 2010, nr 3.
Płachta M.: Postępowanie karne przeciwko cudzoziemcowi w świetle badań empirycznych. SP 1990, nr 2.
Ponikowski R., Posnow W., Skorupka J., Świda Z. W: Postępowanie karne. Część ogólna. Red. J. Skorupka. Warszawa 2008.
Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa. Komentarz. Red. J. Gudowski. LEX/el 2009.
Schabas W.A.: The European Convention on Human Rights. A commentary. Oxford 2015.
Sowiński P.K.: Uprawnienia składające się na prawo oskarżonego do obrony. Uwagi na tle czynności oskarżonego oraz organów procesowych. Rzeszów 2012.
Stachowiak S.: Uprawnienia pokrzywdzonego do korzystania z tłumacza w polskim procesie karnym. Prok. i Pr. 2000, nr 12.
Stefański R.A.: Tłumacz w procesie karnym. „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2006, nr 4.
Stefański R.A.: Udział tłumacza w postępowaniu karnym jako przejaw rzetelnego procesu karnego. W: Rzetelny proces karny. Księga Jubileuszowa Profesor Zofii Świdy. Red. J. Skorupka. Warszawa 2009.
Świda Z.: Prawo cudzoziemca do obrony. W: Przestępczość przygraniczna. Postępowanie karne przeciwko cudzoziemcom w Polsce. Red. A.J. Szwarc. Poznań 2000.
Wąsek-Wiaderek M.: Zasada równości stron w polskim procesie karnym w perspektywie prawnoporównawczej. Kraków 2003.
Wiliński P.: Zasada prawa do obrony w polskim procesie karnym. Warszawa 2006.
Witkowska K.: Tłumacz w postępowaniu karnym. Prok. i Pr. 2014, nr 1.
Woźniewski K.: Prawidłowość czynności procesowych w polskim procesie karnym. Gdańsk 2010.
Akty prawne
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, t.j. Dz.U. 2020, poz. 30, 413, 568, 1086.
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych, t.j. Dz.U. 2020, poz. 365, 288, 875, 1086.
Ustawa z dnia 10 stycznia 2003 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy – Przepisy wprowadzające kodeks postępowania karnego, ustawy o świadku koronnym oraz ustawy o ochronie informacji niejawnych, Dz.U. 2003, nr 17, poz. 155; nr 111, poz. 1061.
Ustawa z dnia 27 września 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, Dz.U. 2013, poz. 1247.
Ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka, Dz.U. 2015, poz. 21.
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej, Dz.Urz.UE C 326/47 z dnia 26 października 2012 r.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/64/UE z dnia 20 października 2010 r. w sprawie prawa do tłumaczenia ustnego i tłumaczenia pisemnego w postępowaniu karnym, Dz.Urz.UE L 280/1 z dnia 26 października 2010 r.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE z dnia 25 października 2012 r. ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw oraz zastępująca decyzję ramową Rady 2001/220/WSiSW, Dz.Urz.UE L 315/57 z dnia 14 listopada 2012 r.
Orzecznictwo
Wyr. SN z dnia 3 kwietnia 2003 r., III KKN 143/01. LEX nr 78914.
Wyr. SN z dnia 22 marca 2007 r., V KK 190/06. Prok. i Pr. 2007, nr 10, poz. 11.
Wyr. ETPC z dnia 27 października 1993 r. w sprawie Dombo Beheer p. Niderlandom (skarga nr 14448/88).
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
