Bezpośredniość zamachu oraz współmierność sposobu obrony – granice obrony koniecznej w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych
Abstrakt
The following article aims at discussing the attributes of the directness of attack and the commensurateness of the means of necessary self-defense, which constitute the most significant, but also the most controversial, prerequisites for the justification of necessary self-defense. The author conducts his study on the basis of selected case law of appeal courts and the Supreme court, dating back four years. In this way, the article allows to delineate the limits of necessary self-defense, as well as present particular cases of exceeding the limits of necessary self-defense.
Słowa kluczowe
criminal law; justification; necessary defence; directness of attack; commensurateness of the means of necessary defence
Bibliografia
Literatura
Bachmat P.: Instytucja obrony koniecznej w praktyce prokuratorskiej i sądowej. „Prawo w działaniu” 2008, nr 3.
Marek A., Konarska-Wrzosek V.: Prawo karne. Warszawa 2016.
Warylewski J.: Prawo karne. Część ogólna. Warszawa 2015.
Wilk L.: Okoliczności wyłączające odpowiedzialność karną. W: Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa. Red. T. Dukiet-Nagórska. Warszawa 2014.
Wróbel W.: Komentarz do art. 53 k.k. W: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. T. I: Komentarz do art. 1–116 k.k. Red. A. Zoll. Kraków 2007.
Wróbel W., Zoll A.: Polskie prawo karne. Część ogólna. Kraków 2014.
Zając D.: Glosa do wyroku s. apel. z dnia 17 grudnia 2013 r., II AKa 207/13. Naruszenie reguł postępowania z dobrem prawnym jako kryterium określenia stopnia przekroczenia granic obrony koniecznej. LEX nr 214168.
Zawiejski P.: Rozdział VI. Bezprawność i wina. W: Prawo karne. Część ogólna, szczególna i wojskowa. Red. T. Dukiet-Nagórska. Warszawa 2016.
Akty prawne
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny, tj. Dz.U. 2016, poz. 1137 ze zm.
Orzecznictwo:
Wyrok SN z dnia 27 lipca 1973 r., IV KR 153/73. LEX nr 18683.
Wyrok SN z dnia 12 czerwca 2012 r., II KK 128/12. LEX nr 1212374.
Postanowienie SN z dnia 7 października 2014 r., V KK 116/14. LEX nr 1532784.
Postanowienie SN z dnia 9 października 2012 r., III KK 153/12. LEX nr 1226707.
Postanowienie SN z dnia 27 stycznia 2015 r., V KK 225/14. Legalis nr 1186173.
Postanowienie SN z dnia 15 kwietnia 2015 r., IV KK 409/14. LEX nr 1729286.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 20 lutego 2012 r., II AKa 259/11. LEX nr 1212393.
Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 17 maja 2012 r., II AKa 124/12. LEX nr 1165160.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 30 lipca 2012 r., II AKa 115/12. LEX nr 1235622.
Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 23 sierpnia 2012 r., II AKa 230/12. LEX nr 1220373.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 4 października 2012 r., II AKa 373/12. Legalis nr 741205.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 15 listopada 2012 r., II AKa 173/12. LEX nr 1237933.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 20 listopada 2012 r., II AKa 198/12. LEX nr 1236879.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 5 grudnia 2012 r., II AKa 165/12. LEX nr 1312606.
Wyrok SA w Białymstoku z dnia 11 grudnia 2012 r., II AKa 211/12. LEX nr 1259661.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 24 stycznia 2013 r., II AKa 516/12. LEX nr 1341982.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 7 marca 2013 r., II AKa 27/13. LEX nr 1292872.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 7 czerwca 2013 r., II AKa 152/13. LEX nr 1350431.
Wyrok SA w Łodzi z dnia 13 czerwca 2013 r., II AKa 85/13. LEX nr 1331048.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 20 czerwca 2013 r., II AKa 100/13. LEX nr 1324778.
Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 16 października 2013 r., II AKa 311/13. Legalis nr 999597.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 30 października 2013 r., II AKa 363/13. LEX nr 1391901.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 4 listopada 2013 r., II AKa 350/13. Legalis nr 747199.
Wyrok SA w Łodzi z dnia 17 grudnia 2013 r., II AKa 207/13. LEX nr 1416080.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 13 lutego 2014 r., II AKa 277/13. LEX nr 1480642.
Wyrok SA w Gdańsku z dnia 19 maja 2014 r., II AKa 96/14. Legalis nr 992857.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 25 czerwca 2014 r., II AKa 155/14. LEX nr 1504517.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 23 października 2014 r., II AKa 177/14. LEX nr 1668653.
Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 10 lutego 2015 r., II AKa 6/15. LEX nr 1661290.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 11 lutego 2015 r., II AKa 247/14. LEX nr 1796979.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 21 lipca 2015 r., II AKa 124/15. LEX nr 1965312.
Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 23 września 2015 r., II AKa 201/15. LEX nr 1927498.
Wyrok SA w Łodzi z dnia 27 stycznia 2016 r., II AKa 251/15. LEX nr 2016320.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 23 lutego 2016 r., II AKa 253/14. LEX nr 2041892.
Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 20 kwietnia 2016 r., II AKa 76/17. Legalis nr 1461160.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 29 czerwca 2016 r., II AKa 84/16. LEX nr 2151552.
Źródła internetowe:
Wąsowski M.: Bronił się przed napadem, teraz zapłaci, bo przekroczył granicę obrony koniecznej. „Prawo wciąż służy sprawcom”. Źródło: http://natemat.pl/98865,bronil-sie-przed-napadem-teraz-zaplaci-agresorowi-bo-przekroczyl-granice-obrony-koniecznej-prawo-wciaz-sluzy-sprawcom [dostęp: 24.01.2017].
Uniwersytet Śląski Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
