Raz jeszcze o odpowiedzialności za przywłaszczenie przedmiotu wchodzącego do majątku wspólnego małżonków
Abstrakt
The legal assessment of misappropriation of property belonging to community property by one of the spouses constitutes a heavily contested issue in criminal law. The article analyzes a well-established opinion, according to which such property can be the object of the crime of misappropriation, and which cites the rules of the civil law. The article focuses on the issue of the possibility of assuming in such cases an attack on property, i.e. a violation of the object of the offence, discussed from the perspective of family law, which allows spouses to dispose of such property without the permission of the other spouse, on the basis of the rule of independent property management. Moreover, the author verifies the prerequisite for the seizure of third-party property, given that the property in question belongs also to the defendant, in accordance with the rules of community property. In addition to that, the author discusses the issue of meeting the prerequisites for the subjective aspect and the rule for evaluating the damage inflicted by the offence. The latter issue has been identified as particularly controversial, given that determining the scope of the possible restitution claims according to the value of property which constitutes the object of the offence in a situation where the property belongs also to the defendant is contrary to the intuition of criminal law scholars.
Słowa kluczowe
misappropriation of property belonging to the spouses’; community property; misappropriation; theft
Bibliografia
Literatura
Dąbrowska-Kardas M., Kardas P. W: Kodeks karny. Część szczególna. T. III: Komentarz do art. 278–363. Red. A. Zoll. Warszawa 2016.
Dudzik M.: Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2012 r., I KZP 1/12. IN 2013, nr 3.
Gałązka M.: Przywłaszczenie na szkodę współwłaściciela w świetle polskiego prawa karnego. PiP 2013, nr 11.
Gołębiowski K.: Zarząd majątkiem wspólnym małżonków. Warszawa 2012.
Górniok O.: Znaczenie subsydiarności prawa karnego w jego interpretacji. PiP 2007, nr 5.
Ignaczewski J. W: Małżeńskie prawo majątkowe. Red. J. Ignaczewski. Warszawa 2014.
Ignaczewski J.: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Warszawa 2010.
Marzec J.F.: Z problematyki zaboru przez jednego z małżonków mienia objętego wspólnością ustawową. PiP 1959, nr 11.
Mróz T.: Zgoda małżonka na dokonanie czynności prawnej w ustroju majątkowej wspólności ustawowej. Warszawa 2011.
Pietrzykowski K. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Pietrzykowski. Warszawa 2015.
Rzonca S.K.: Pojęcie zarządu majątkiem wspólnym małżonków. Warszawa 1982.
Skowrońska-Bocian E. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. J. Wierciński. Warszawa 2014.
Sokołowski T. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Red. H. Dolecki, T. Sokołowski. Warszawa 2013.
Sośnicka A.: Przestępstwo i wykroczenie przywłaszczenia w polskim prawie karnym. Warszawa 2013.
Stefański R.A.: Odpowiedzialność karna za zabór mienia stanowiącego wspólność majątkową. Prok. i Pr. 1995, nr 10.
Sychowicz M. W: Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz. Red. K. Piasecki. Warszawa 2011.
Sychowicz M.: Uwagi o zakresie zarządu majątkiem wspólnym małżonków. W: Księga jubileuszowa Profesora Tadeusza Smyczyńskiego. Red. A. Andrzejewski, L. Kociucki, M. Łączkowska, A.N. Schulz. Toruń 2008.
Sylwestrzak A. W: Zarząd majątkiem wspólnym. Komentarz. Red. M. Balwicka-Szczyrba, Warszawa 2016.
Żółtek S.: Prawo karne gospodarcze w aspekcie zasady subsydiarności. Warszawa 2009.
Orzecznictwo
Orzeczenie SN z dnia 30 czerwca 1951 r., C 733/50. OSN(C) 1952/2/46.
Uchwała SN z dnia 30 maja 1979 r., III CZP 29/79. OSNCP 1979/11/214.
Uchwała SN z dnia 24 lipca 1997 r., III CZP 26/97. OSNC 1998/1/3.
Uchwała SN z dnia 15 września 2004 r., III CZP 46/04. OSNC 2005/9/152.
Wyrok SN z dnia 14 listopada 1972 r., V KRN 421/72. OSNKW 1973/5/61.
Wyrok SN z dnia 24 listopada 1998 r., III KKN 154/97. Wkł. w Prok. i Pr. 1999, nr 5, s. 5.
Postanowienie SN z dnia 21 marca 1977 r., III CRN 31/77. OSNCP 1977/12/243.
Postanowienie SN z dnia 13 marca 1981 r., III CRN 35/81. OSNC 1981/11/220.
Postanowienie SN z dnia 17 kwietnia 2000 r., V CKN 25/00. LEX nr 1129169.
Postanowienie SN z dnia 3 kwietnia 2002 r., V KKN 275/00. LEX nr 53073.
Postanowienie SN z dnia 29 sierpnia 2007 r., I KZP 18/07. OSNKW 2007/9/64.
Postanowienie SN z dnia 12 maja 2016 r., IV CSK 600/15. Legalis nr 1488828.
Wyrok SA w Poznaniu z dnia 13 grudnia 2012 r., II AKa 258/12. Legalis nr 731038.
Wyrok SA w Warszawie z dnia 30 października 2013 r., II AKa 322/13. LEX nr 1392064.
Wyrok SA w Łodzi z dnia 21 stycznia 2014r., II AKa 272/13. LEX nr 1425461.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 30 kwietnia 2015 r., II AKa 62/15. LEX nr 1745770.
Uniwersytet Śląski Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
