Dobrowolność czynnego żalu związanego z usiłowaniem udolnym i nieudolnym (uwagi na tle uchwały siedmiu sędziów SN z dnia 19 stycznia 2017 r., I KZP 16/16)
Abstrakt
The following article critically assesses the ruling of seven justices of the Supreme Court dating January 19, 2017. The crucial issue undertaken by this article consists in the assessment of the validity of the ruling of the Supreme Court which assumes an unsuccessful attempt in the cases of the lack of an object on which to commit a criminal offense and defines the “voluntariness” of active grief exhibited at the stage of attempting to commit a criminal offense. The Supreme Court assumed an objectivist conception in their interpretation of the phrase “lack of an object on which to commit a criminal offense”, thus assuming that what transpires is a successful attempt in the case where there was a lack of a particular object comprising the perpetrator’s intent, but there were other objects which could have become the objects of the crime. At the same time, however, the Supreme Court ruled that the premises of voluntariness resulting in impunity (Article 15 § 1 of the Criminal Code) did not apply, since the perpetrator did not abandon his intent to commit a criminal offense; it was only the object of it that did not fulfill their expectations. According to the author of the article, such a ruling allows to reach two contradictory conclusions. Thus, the author proposes a different conception of assuming successful or unsuccessful attempt with regard to an object on which to commit a criminal offense, as well as a model for assessing the voluntariness of the perpetrator in the cases of the lack of continuation of iter delicti.
Słowa kluczowe
active grief; attempt; voluntary withdrawal
Bibliografia
Literatura
Andrejew I.: Polskie prawo karne. Warszawa 1971.
Dziedziak W.: Działanie motywacyjne sankcji prawnych i moralnych. „Studia Iuridica Lublinensia” 2005. T. 5.
Gajdus D.: Czynny żal w polskim prawie karnym. Toruń 1984.
Giezek J.: Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 listopada 2001 r., sygn. I KZP 36/2000. Prok. i Pr. 2001, nr 9.
Giezek J. W: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz. Red. J. Giezek. Warszawa 2012.
Gubiński A.: Glosa do wyroku z 5 stycznia 1973, III KR 258/72. PiP 1974, nr 1/74.
Hałas R.G. W: Prawo karne. Red. A. Grześkowiak. Warszawa 2012.
Indecki K., Liszewska A.: Prawo karne materialne. Nauka o przestępstwie, karze i środkach penalnych. Warszawa 2002.
Kubala W.: Glosa do wyroku Izby Karnej Sądu Najwyższego z 1 sierpnia 1975 r. Pal. 1976, nr 4–6.
Kubala W.: Problematyka czynnego żalu w orzecznictwie Sądu Najwyższego. PP 1981, nr 3.
Kubec Z.: Kilka uwaga na temat odstąpienia od usiłowania. PiP 1969, nr 3.
Kunze E.: Przygotowanie przestępstwa w ujęciu polskiego prawa karnego. Poznań 1991.
Leszczyński J.: Z problematyki usiłowania i dokonania przestępstwa zgwałcenia. NP 1975, nr 9–10.
Liszewska A. W: Nauka o przestępstwie. Zasady odpowiedzialności. System prawa karnego. T. 3. Red. R. Dębski. Warszawa 2013.
Majewski J.: O różnicy i granicy między usiłowaniem udolnym a usiłowaniem nieudolnym. W: Formy stadialne i postacie zjawiskowe popełnienia przestępstwa. Materiały III Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego. Red. J. Majewski. Toruń 2007.
Nowe kodeksy karne – z 1997 r. z uzasadnieniami. Kodeks karny. Kodeks postępowania karnego. Kodeks karny wykonawczy. Red. I. Fredrich-Michalska, B. Stachurska-Marcińczak. Warszawa 1997.
Radecki W.: Prawne i moralne oceny czynnego żalu. Pal. 1976, nr 12.
Radecki W.: Usiłowanie zgwałcenia w świetle przepisów kodeksu karnego. NP 1974, nr 12.
Raglewski J.: Dobrowolne odstąpienie od czynu jako przesłanka instytucji czynnego żalu. Prok. i Pr. 1997, nr 3.
Raglewski J.: Model nadzwyczajnego złagodzenia kary w polskim systemie prawa karnego (analiza dogmatyczna w ujęciu materialnoprawnym). Kraków 2008.
Rejman G.: W kwestii dobrowolnego odstąpienia od usiłowania. NP 1969, nr 3.
Sitarz O.: Czynny żal związany z usiłowaniem w polskim prawie karnym. Analiza dogmatyczna i kryminalnopolityczna. Katowice 2015.
Sitarz O.: Usiłowanie ukończone i nieukończone. Próba nowego spojrzenia. PiP 2011, nr 6.
Spotowski A.: O odstąpieniu od usiłowania. PiP 1980, nr 6.
Stefański A.: Dobrowolne odstąpienie od usiłowania. Prok. i Pr. 1996, nr 4.
Szafraniec M.: Przekroczenie granic obrony koniecznej w polskim prawie karnym. Kraków 2004.
Szerer M.: „Dobrowolne” odstąpienie od usiłowania. NP 1977, nr 5.
Śliwiński S.: Prawo karne. Warszawa 1946.
Tkaczyk K.: Instytucja czynnego żalu w prawie karnym w ujęciu prawnoporównawczym. Przemyśl 2008.
Tkaczyk K.: Kilka uwag na temat podmiotowych i przedmiotowych warunków czynnego żalu na gruncie kodeksu karnego z 1997 r. W: Kodeks karny i kodeks postępowania karnego po dziesięciu latach obowiązywania. Ocena i perspektywa zmian. Red. M. Mozgawa, K. Dudka. Warszawa 2009.
Warylewski J.: Prawo karne. Część ogólna. Warszawa 2012.
Warylewski J. W: Kodeks karny. Część szczególna. T. I: Komentarz do artykułów 117–221. Red. A. Wąsek. Warszawa 2006.
Wąsek A.: Kodeks karny. Komentarz. T. I: art. 1–31. Gdańsk 1999.
Wróbel W., Zoll A.: Polskie prawo karne. Warszawa 2010.
Wolter W.: Funkcja błędu w prawie karnym. Warszawa 1965.
Wolter W.: Nauka o przestępstwie. Warszawa 1973.
Zawłocki R. W: Kodeks karny. Część ogólna. T. I: Komentarz do artykułów 1–31. Red. M. Królikowski, R. Zawłocki. Warszawa 2011.
Zoll A. W: Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz LEX. T. I: Komentarz do art. 1–116 k.k. Red. A. Zoll. Warszawa 2012.
Orzecznictwo
Wyrok SN z dnia 4 czerwca 1934 r., 3 K. 573/34, OSN KZP XII/34, poz. 305.
Wyrok SN z dnia 5 stycznia 1973 r., III KR 258/72, OSNKW 7–8/73, poz. 92.
Postanowienie SN z dnia 24 listopada 2011 r., V KK 274/11, LEX nr 1103635.
Wyrok SA w Katowicach z dnia 28 lutego 2002 r., II AKa 549/01, LEX nr 56778.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 15 kwietnia 2009 r., II AKa 45/09, LEX nr 527435.
Źródła internetowe
Uchwała siedmiu sędziów SN z dnia 19 stycznia 2017 r., I KZP 16/16. Źródło: http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/Orzeczenia3/I%20KZP%2016-16.pdf [dostęp: 27.02.2017]
Uniwersytet Śląski Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
