Prawo do sądu właściwego na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej a właściwość rzeczowa sądu rejonowego w Kodeksie postępowania karnego
Abstrakt
W artykule autor omawia zagadnienie prawa do sądu właściwego w rozumieniu art. 45 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, a także zagadnienie właściwości rzeczowej sądu rejonowego według Kodeksu postępowania karnego. W związku z tym przybliża koncepcję prawa do sądu na gruncie art. 45 obowiązującej ustawy zasadniczej, zgodnie z którym „każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd”. Następnie charakteryzuje kwestię sądu właściwego na gruncie ustawy zasadniczej, odwołując się do orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Porusza także zagadnienie właściwości rzeczowej sądu rejonowego na podstawie przepisów Kodeksu postępowania karnego.
Słowa kluczowe
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej; Kodeks postępowania karnego; prawo do sądu; sąd rejonowy
Bibliografia
Literatura
Czarnecki P., Ważny A.: Objaśnienie do art. 24. W: Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Red. A. Sakowicz. Wyd. 10. Warszawa 2023.
Garlicki L.: Prawo do sądu (rozważania de lege fundamentale ferenda). „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G” 1990, t. 37, z. 5.
Grzegorczyk P., Weitz K.: Objaśnienie do art. 45. W: Konstytucja RP. T. 1: Komentarz do art. 1–86. Red. M. Safjan, L. Bosek. Warszawa 2016.
Kubiak A.: Konstytucyjna zasada prawa do sądu w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. Wyd. 2. Łódź 2006.
Kwiatkowski Z.: Właściwość sądów powszechnych w sprawach karnych. W: System prawa karnego procesowego. T. 5: Sądy i inne organy postępowania karnego. Red. Z. Kwiatkowski. Warszawa 2015.
Łazarska A.: Rzetelny proces cywilny. Warszawa 2012.
Łukasik K.: Prawo do sądu w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku. Toruń 2021.
Nowicki K.: Organy postępowania karnego. W: Proces karny. Red. J. Skorupka. Wyd. 4. Warszawa 2022.
Rogacka-Rzewnicka M.: Art. 24. W: Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów. Red. D. Szumiło-Kulczycka. LEX/el. 2022.
Świecki D.: Art. 24. W: Kodeks postępowania karnego. Komentarz aktualizowany. T. 1. Red. D. Świecki. LEX/el. 2023.
Świecki D.: Komentarz do art. 24. W: Kodeks postępowania karnego. Komentarz. T. 1. Red. D. Świecki. Wyd. 3. Warszawa 2017.
Waltoś S.: Proces karny. Zarys systemu. Wyd. 10. Warszawa 2009.
Wiliński P.: Proces karny w świetle Konstytucji. Warszawa 2011.
Wiliński P.: Rzetelny proces karny w świetle Konstytucji i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego. W: Rzetelny proces karny w orzecznictwie sądów polskich i międzynarodowych. Red. P. Wiliński. Warszawa 2009.
Akty prawne
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Dz.U. 1997, nr 78, poz. 483 ze sprost. i zm.
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmieniona następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełniona Protokołem nr 2. Dz.U. 1993, nr 61, poz. 284.
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych, otwarty do podpisu w Nowym Jorku dnia 19 grudnia 1966 r. Dz.U. 1977, nr 38, poz. 167.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny. T.j. Dz.U. 2022, poz. 1138.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks postępowania karnego. T.j. Dz.U. 2022, poz. 1375.
Ustawa z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy. T.j. Dz.U. 2023, poz. 654.
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. – Prawo o ustroju sądów powszechnych. T.j. Dz.U. 2023, poz. 217.
Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia. T.j. Dz.U. 2022, poz. 1124.
Orzecznictwo
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 9 czerwca 1998 r. K 28/97. OTK 1998, nr 4, poz. 50.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 maja 2000 r. K 21/99. OTK 2000, nr 4, poz. 109.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2007 r. SK 7/06. OTK-A 2007, nr 9, poz. 108.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 czerwca 2008 r. SK 17/07. OTK-A 2008, nr 5, poz. 78.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 września 2012 r. SK 28/10. OTK-A 2012, nr 8, poz. 96.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 30 września 2014 r. SK 22/13. OTK-A 2014, nr 8, poz. 96.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 lipca 2019 r. SK 14/18. OTK-A 2019, poz. 35.
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2007 r. I KZP 34/06. OSNKW 2007, nr 2, poz. 10.
Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 października 1991 r. I KZP 24/91. OSNKW 1992, nr 1–2, poz. 9.
Postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 29 października 2003 r. II AKz 916/03. KZS 2004, nr 2, poz. 49.
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Polska
https://orcid.org/0000-0003-4722-2850
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
