Rodzice w roli teściów w świetle teorii zadań rozwojowych Roberta Havighursta
Abstrakt
W niniejszym opracowaniu relacje rodziców z dorosłymi dziećmi i ich małżonkami analizowano w świetle teorii zadań rozwojowych R. Havighursta. Rodzice, których dzieci założyły własne rodziny, stają przed określonym zadaniem rozwojowym: nawiązania satysfakcjonującej relacji z dorosłymi dziećmi i ich małżonkami. Pozytywne rozwiązanie tego zadania daje satysfakcję i poczucie szczęścia, a negatywne skutkuje zniechęceniem, apatią, depresją. Źródła tego zadania to: zmiany fizyczne, oczekiwania (naciski) kulturowe oraz wartości, aspiracje jednostki. Obecnie ślub dziecka jest jedyną ważną ceremonią zmieniającą status młodych ludzi. W artykule opisane zostały trudności, których doświadczają teściowie w przyjęciu tej roli. Podano wskazówki, których przestrzeganie ułatwia seniorom prawidłowe przyjęcie roli teściów. Ich przestrzeganie jest jednak ogromnie trudne we współczesnych realiach kultury Zachodu (postawa egocentryzmu, braku wdzięczności młodszego pokolenia wobec starzejących się rodziców, niska dzietność Europejczyków).
Słowa kluczowe
teściowie; zięć; synowa; zadania rozwojowe; Robert Havighurst
Bibliografia
Boyd D., Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, tłum. J. Gilewicz,. A. Wojciechowski, Poznań 2008.
Braun-Gałkowska M., Psychologia domowa (małżeństwo – dzieci – rodzina), Olsztyn 1985.
Harwas-Napierała B. (2003), Zmiany w funkcjonowaniu rodziny i ich konsekwencje dla rozwoju rodziców, w: Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, red. B. Harwas-Napierała, Poznań 2003, s. 11-23.
Harwas-Napierała B. (2008), Komunikacja interpersonalna w rodzinie, Poznań 2008.
Havighurst R. (1971), Developmental Tasks and Education, Third Edition, New York 1971.
Havighurst R. (1956), Research on the developmental task concept, „The School Review” 5 (1956), s. 215-223.
Henz U., Couples’ provision of informal care for parents and parents-in-law: Far from sharing equally?, „Ageing and Society” 29 (2009), s. 369-395.
Ingersoll-Dayton B., Starrels M., Dowler D., Caregiving for parents and parents-in-law: Is gender important?, „The Gerontologist” 4 (1996), s. 483-491.
Juroszek W., Autoprezentacyjne uwarunkowania relacji synowa – teściowa ze szczególnym uwzględnieniem ingracjacji, „Wychowanie na co Dzień” 12 (2013), s. 33-39.
Juroszek W., Jakość życia w kontekście niskiej dzietności, w: Wystarczająco dobre życie – konteksty psychologiczne, red. M. Kornaszewska-Polak, Sosnowiec 2015, s. 19-27.
Juroszek W., Kryzysy związane z rolą teściów i sposoby ich rozwiązywania, „Roczniki Pedagogiczne” 3 (2014), s. 95-107.
Juroszek W., Męskość zięcia w percepcji teścia – na podstawie „Krystyny córki Lavransa” S. Undset, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 13 (2013), s. 143-155.
Juroszek W., Parents as parents-in-law in the light of Erik Erikson’s theory, „The Person and the Challenges” 2 (2015), s. 123-135.
Juroszek W., Psychologiczno-pedagogiczne uwarunkowania zawieszenia pozwu rozwodowego, w przygotowaniu.
Juroszek W., Relacje małżonków z matką i teściową w świetle teorii niezależności – współzależności Ja, „Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio” 18 (2014), s. 69-78.
Juroszek W., Rola rodziców w wyborze współmałżonka, „Społeczeństwo i Rodzina” 4 (2014), s. 47-63.
Juroszek W., Wybór współmałżonka – aspekt zadaniowy, ewolucjonistyczny i planowy, „Kwartalnik Pedagogiczny”, w druku.
Krzysteczko H., Towarzyszenie małżeństwu i rodzinie przez powierników rodzin, Katowice 2011.
Kułak W., Terapeutyczna obecność dorosłych dzieci i wnuków w hospitalizacji ludzi starszych, „Forum Oświatowe” 1 (2011), s. 159-167.
Mandal E., Podmiotowe i interpersonalne konsekwencje stereotypów związanych z płcią, Katowice 2004.
Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M., Psychologia rozwoju człowieka, Warszawa 1996.
Rosenthal C., Hayward L., Help to older parents and parents-in-law: Does paid employment constrain women’s helping behaviour?, „Canadian Journal of Aging” 23 (2004), s. 115-130.
Shuey K., Hardy M., Assistance to aging parents and parents-in-law: Does lineage affect family allocation decisions, „Journal of Marriage and Family” 65 (2004), s. 418-431.
Sorkowicz A., Człowiek stary w rodzinie i w społeczeństwie w nauczaniu Jana Pawła II, w: Starość – nie radość? Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, red. M. Kozubek, Katowice 2013, s. 79-87.
Szymczyk L., Rola dziadków w międzypokoleniowej transmisji wartości w rodzinie, w: Starość – nie radość? Aktywność osób starszych i solidarność międzypokoleniowa, red. M. Kozubek, Katowice 2013, s. 164-178.
Trempała J., Koncepcje rozwoju człowieka, w: Psychologia. Podręcznik akademicki. Podstawy psychologii, red. J. Strelau, s. 256-283.
Tyszkowa M., Zadania rozwojowe, w: Encyklopedia pedagogiczna, red. W. Pomykało, Warszawa: 1993.
Ziemska M. (1973), Postawy rodzicielskie, Warszawa 1973.
Zietlow P., Sillars A., Life stage differences in communication during marital conflicts, „Journal of Social and Personal Relationships” 5 (1988), s. 223-245.
Zubrzycka E., Narzeczeństwo, małżeństwo, rodzina, rozwód?, Gdańsk 1993.
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Teologiczny Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
