Kościół kobiet. Teologiczno-feministyczne postulaty odnowy struktur Kościoła
Abstrakt
Teologia feministyczna, dążąc do wyzwolenia kobiet w świecie i Kościele, często podejmuje kwestię hierarchii w Kościele. Wynika to z faktu, że dyskryminacja kobiet w Kościele jest w tej perspektywie najbardziej widoczna. Wydaje się, że dwoma najważniejszymi postulatami poprawy pozycji kobiety w Kościele i równości wszystkich członków Kościoła są zmiana postrzegania urzędów kościelnych (jako służby, a nie dominacji) oraz ordynacja kobiet. Postulaty te są od siebie nawzajem zależne. W niniejszym tekście szczególnie gruntownie przyjrzymy się drugiemu z nich. Przedstawimy argumenty wysuwane przeciw i za ordynacją kobiet. Zwrócimy również uwagę na istotną dla wyzwolenia kobiet kwestię języka, stosowanego w opisie Boskiego misterium. Według teolożek feministycznych jedynie język inkluzywny otwiera drogę do postrzegania kobiet jako tak samo bliskich rzeczywistości Boga, jak mężczyzn. Ukażemy również teologię feministyczną jako kontynuatorkę pewnych soborowych koncepcji eklezjologicznych oraz jako teologię będącą w pewnym sensie owocem Soboru Watykańskiego II .
Słowa kluczowe
teologia feministyczna; struktury Kościoła; ordynacja kobiet
Bibliografia
Adamiak E., Błogosławiona między niewiastami, Lublin 1997.
Adamiak E., Odsłaniając to, co znane. Lektura Biblii z perspektywy kobiet, w: Powołanie kobiety. Kobiecość – uniwersytet – świętość, Poznań 2006.
Brooten B., Junia... Outstanding among the Apostles (Romans 16:7), w: Women Priests: A catholic commentary on the Vatican declaration, red. A. Swidler, L. Swidler,
New York 1977.
Brown R., Roles of Women in the Fourth Gospel, „Theological Studies” 36,4 (1975).
Carroll E., Women and ministry, „Theological Studies” 36,4 (1975).
Clarkson S., Dictionary of Feminist Theologies, red. L. Russell, Lousiville 1996.
Cunningham A., The Ministry of Women in the Church, „Review for Religious” 28 (1969).
Doyle E., God and the Feminine, „Clergy Review” 1971.
Doyle E., The Question of Women Priests and the argument in Persona Christi, „Irish Theological Quarterly” 50 (1983-1984).
Evans G.R., Ordination of Women, „Homiletic and Pastoral Review” 73 (1972).
Feminist Theology in Different Contexts, red. E. Schüssler Fiorenza, M. Shawn Copeland, London – Maryknoll 1996.
Gomola A., Bóg kobiet, Tarnów 2010.
Heinzelmann G., The Priesthood and Women, „Commonweal” 81 (1965).
Hünermann P., Conclusions regarding the female diaconate, „Theological Studies” 36,2 (1975).
Isherwood L., McEwan D., Introducing Feminist Theology, Sheffield 2001.
Jan XXIII , Encyklika Pacem in terris (1963).
Johnson E., Disputed Questions: Authority, Priesthood, Women, „Commonweal” 26.01.1996.
Johnson E., Friends of God and Prophets: A Feminist Theological Reading of the Communion of Saints, New York – London – Ottawa 1998.
Johnson E., Ross S.A., Feminist Theology: Review of Literature, „Theological Studies” 56 (1995).
Johnson E., The Incomprehensibility of God and the Image of God Male and Female, „Theological Studies” 45 (1984).
Johnson E., Truly Our Sister: A Theology of Mary in the Communion of Saints, New York – London 2003.
Kilmartin E.J., Apostolic office: sacrament of Christ, „Theological Studies” 36,2 (1975).
Kongregacji Nauki Wiary, Deklaracja o dopuszczeniu kobiet do kapłaństwa urzędowego Inter insigniores (1976).
Maguire M.R., Bible, liturgy concur: women were there, „National Catholic Reporter” 05.06.1998.
Majewski J., Spór o rozumienie Kościoła. Eklezjologiczne uwarunkowania i perspektywy wielkich debat teologicznych na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa 2004.
Maliszewska A., Nowe metafory Boga w teologii feministycznej jako próba wyrażenia Niewyrażalnego/nej, w: Nauka a Tajemnica, red. A. Wilczek, Ł. Dawidowski, Katowice 2011.
McEwan D., Ordynacja kobiet – żyjącą tradycją, w: Pogranicza wrażliwości w literaturze dawnej oraz współczesnej. Materiały z konferencji „Pogranicza wrażliwości w literaturze dawnej oraz współczesnej – konfrontacje”, Szczecin, 2-4 czerwca 1992, red. I. I wasiów, P. Urbański, tłum, P. Urbański, Szczecin 1998.
McKenna M.L., Women of the Church: Role and Renewal, New York 1967.
Meyer Ch.R., Ordained Women in the Early Church, „Chicago Studies” 4 (1965).
Meyer E.C., Are there theological reasons why the church should not ordain women priests?, „Review for Religious” 34 (1975/76).
Nowak A., Kapłaństwo kobiety – tak i nie, Lublin 2000.
O’Neill M.A., The Mystery of Being Human Together: Anthropology, w: Freeing Theology: the essentials of theology in feminist perspective, red. C. LaCugna, San Francisco 1993.
O’Neill M.A., The Nature of Women and the Method of Theology, „Theological Studies” 56 (1995).
Otranto G., Notes on the Female Priesthood in Antiquity, „Journal of Feminist Studies” 7,1 (1991).
Patrick A.E., Women and religion: A survey of significant literature, 1965-1974, „Theological Studies” 36,4 (1975).
Rowland T., Wiara Ratzingera. Teologia Benedykta XVI, Kraków 2010.
Ruether R.R., To Change the World: Christology and Cultural Criticism, New York 1981.
Schneiders S.M., Did Jesus Exclude Women from Priesthood? w: Women Priests: A catholic commentary on the Vatican declaration, red. A. Swidler, L. Swidler, New York
Schüssler Fiorenza E., The Twelve, w: Women Priests: A catholic commentary on the Vatican declaration, red. A. Swidler, L. Swidler, New York 1977.
Sobór Watykański II , Konstytucje, dekrety, deklaracje, Poznań 2002.
Tunc S., Des femmes aussi suivaient Jésus. Essai d’interprétation de quelques versets des évangiles, Paris 1998.
Watson N.K., Introducing Feminist Ecclesiology, Cleveland.
Wijngaards J., Did Christ Rule out Women Priests?, Great Wakering 1986.
Wijngaards J., No women in holy orders? The women deacons of the Early Church, Canterbury Press 2002.
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Wydział Teologiczny Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
