Solidarność europejska a wojna na Ukrainie – kryzys, próba czy deficyt? Perspektywa polska i innych państw Europy Środkowowschodniej
Abstrakt
Zasada solidarności jest kluczową zasadą życia społecznego w myśli społecznej Kościoła. Jest ona wpisana także w kulturę europejską oraz dokumenty Unii Europejskiej. Krańcowe sytuacje mające miejsce w Europie pozwalają sprawdzić, czy zasada te rzeczywiście stosowana jest w rozwiązywaniu problemów europejskich. Ważnym wydarzeniem ostatnich lat w Europie jest wojna na Ukrainie. Ukraina, pretendując do członkostwa we Wspólnotach Europejskich oraz będąc stowarzyszona z Unia Europejską, została objęta zasadą solidarności. Europejczycy zamieszkujący postkomunistyczne kraje Unii dostrzegają jednak, że solidarność i zaufanie nie są jedynymi kluczami do rozwiązania problemu Ukrainy. Czasem ważniejsze od solidarności wydają się być partykularne interesy ekonomiczne państw „starej” Unii, a solidarność zostaje zadaniem do zrealizowania.
Słowa kluczowe
solidarność; zaufanie; Unia Europejska; Ukraina
Bibliografia
Ambasador Francji dla PAP: nie wycofamy się ze sprzedaży Mistrala Rosji, http://wyborcza.pl/1,91446,16424394,Ambasador_Francji_dla_PAP__nie_wycofamy_sie_ze_
sprzedazy.html#ixzz3lnY5PDBH [dostęp: 12.09.2015].
Amerykański ekspert: sankcje za słabe. USA powinny zacząć zbroić Ukraińców, http://www.rmf24.pl/raport-ukraina/opinie/news-amerykanski-ekspert-sankcje-za-slabeusa-powinny-zaczac-zbro,nId,1477592 [dostęp: 12.09.2015].
Babiś T., Niemcy w polityce światowej (głos zza Odry), http://nowadebata.pl/2014/07/30/niemcy-w-polityce-swiatowej/ [dostęp: 12.09.2015].
Benedykt XVI, Encyklika Caritas in veritate (2009).
Bieber R., Solidarität als Verfassungsprinzip der Europäischen Union, w: Solidarität und Europäische Integration, red. A. von Bogdandy, S. Kadelbach, Baden-Baden 2002, s. 10-25.
Bogdan Klich dla RMF FM: Rosja jest zagrożeniem dla Polski, http://www.rmf24.pl/raport-ukraina/opinie/news-bogdan-klich-dla-rmf-fm-rosja-jest-zagrozeniem-dla-polski,nId,1410851 [dostęp: 12.09.2015].
Bourke V.J., Historia etyki, Toruń 1994.
Brytyjski minister obrony: Putin stanowi realne zagrożenie dla państw bałtyckich, http://www.tvp.info/18933561/brytyjski-minister-obrony-putin-stanowi-realne-zagrozeniedla-panstw-baltyckich [dostęp: 30.05.2015].
Carraud V., Solidarność czy przejaw ideologii, „Communio” 2 (1993), s. 3-27.
Curzio A. Q., Some Thoughts on Solidarity and Subsidiarity, w: The Spiritual and Cultural Dimension of Europe, Vienna – Brussels 2004, s. 39-41.
Deklaracja Schumana z 9.05.1950 roku. Aneks, w: R . Schuman, Dla Europy, Kraków 2003.
Dyner A.M., Dyplomacja siły – rosyjska polityka bezpieczeństwa po 2008 r., „Sprawy Międzynarodowe” 1 (2015), s. 33-49.
Embargo na warzywa, owoce, mięso, nabiał... Rosyjski odwet na sankcje, http://tvn24bis.pl/wiadomosci-gospodarcze,71/embargo-na-owoce-warzywa-mieso-nabial-rosyjskiodwet-za-sankcje,457012.html [dostęp: 12.09.2015].
Europejscy intelektualiści bronią Gruzji, http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114873,7066281,Europejscy_intelektualisci_bronia_Gruzji.html [12.09.2015].
Finkelkraut A., Zagubione człowieczeństwo, Warszawa 1999.
Franciszek, Encyklika Lumen fidei (2013).
Franciszek, Przemówienie wygłoszone na forum Parlamentu Europejskiego, 25.11.2014,Strasburg, http://w2.vatican.va/content/francesco/pl/speeches/2014/november/documents/papa-francesco_20141125_strasburgo-parlamento-europeo.html [dostęp: 20.03.2015].
Gierycz M., Chrześcijaństwo i Unia Europejska. Rola religii w procesie integracji europejskiej, Kraków – Warszawa 2008.
Gierycz M., Zasada solidarności w porządku polityczno-prawnym UE, „Społeczeństwo i Polityka” 1 (2008), s. 95-117.
Jallonen J., Dni, które wstrząsnęły Estonią, http://www.eesti.pl/dni-ktore-wstrzasnely-estonia-11963.html [dostęp: 12.09.2015].
Jan Paweł II , Encyklika Centesimus annus (1991).
Jan Paweł II , Encyklika Sollicitudo rei socialis (1987).
Jan Paweł II , Homilia w czasie mszy św. (Gniezno, 03.06.1979), http://w2.vatican.va/content/john-paul-ii/it/homilies/1979/documents/hf_jp-ii_hom_19790603_polonia-gniezno-cattedrale.html [03.03.2015].
Kompendium nauki społecznej Kościoła (2004).
Kościński P., „Russkij mir” – rosyjska polityka sąsiedztwa, „Sprawy Międzynarodowe” 1 (2015), s. 71-87.
Kowal P., Kaukaski romans, http://www.omp.org.pl/artykul.php?artykul=156 [dostęp: 12.09.2015].
Kreml śledzi G7. Zwłaszcza „niuanse” w podejściu do sankcji, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/rosja-sledzi-szczyt-g7-roznice-w-podejsciu-do-sankcji,549456.html [dostęp: 15.09.2015].
Król M., Kilka uwag wstępnych, w: Solidarność i kryzys zaufania, red. J. Kołtan, Gdańsk 2014, s. 7-12.
Kwiatkowska-Drożdż A., Popławski K., Niemcy wobec konfliktu rosyjsko-ukraińskiego. Szok i niedowierzanie, http://www.osw.waw.pl/pl/publikacje/komentarze-osw/2014-04-03/niemcy-wobec-konfliktu-rosyjsko-ukrainskiego-szok-i [dostęp: 12.09.2015].
Lech Wałęsa: sprawa Krymu to egzamin z solidarności, http://www.rmf24.pl/raport-ukraina/opinie/news-lech-walesa-sprawa-krymu-to-egzamin-z-solidarnosci,nId,1400372 [dostęp: 01.09.2015].
Litwa wznawia powszechny pobór do wojska, http://wiadomosci.onet.pl/swiat/litwa-wznawia-powszechny-pobor-do-wojska/kq0vq [dostęp: 01.05.2015].
Litwa: Działa terminal LNG w Kłajpedzie. Dostarcza regularnie gaz, http://www.polskieradio.pl/42/3167/Artykul/1341761,Litwa-dziala-terminal-LNG -w-Klajpedzie-Dostarcza-regularnie-gaz [dostęp: 01.05.2015].
Lucas E., Nowa Zimna Wojna. Jak Kreml zagraża Rosji i Zachodowi, Poznań 2008.
Ławrow: Zachód nie powinien ingerować w wewnętrzne sprawy Ukrainy, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/lawrow-zachod-nie-powinien-ingerowac-w-wewnetrzne-sprawy-ukrainy,401901.html [dostęp: 01.05.2015].
Malezyjski samolot zestrzelony na Ukrainie. Putin wskazuje winnych, http://prawo.money.pl/aktualnosci/wiadomosci/artykul/malezyjski;boeing;zestrzelony;na;ukrainie;putin;wskazuje;winnych,162,0,1583522.html [dostęp: 12.09.2015].
Marciniak W., Ruska wiosna z hakiem, „Więź” 2 (2015), s. 21-28.
Mazurkiewicz P., Solidarność – polska specjalność?, „Pastores” 22 (2004), s. 53-64.
Milon-Delsn Ch., Solidarność zakorzeniona, „Znak” 8 (2000), s. 51-59.
Mimo embarga Austria eksportuje świnie do Rosji. Polska żąda wyjaśnień, http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/1075824,Mimo-embarga-Austria-eksportuje-swinie-do-Rosji-Polska-zada-wyjasnien [dostęp: 12.09.2015].
Nell-Breuning O. von, Solidarismus, w: Gesellschaftliche Ordnungssysteme, red. tenże, H. Sacher, Freiburg 1951, s. 358-376.
Oryszczyszyn R., Norman Davis „Europa między Wschodem a Zachodem”, https://oryszczyszyn.wordpress.com/2007/10/13/norman-davies-europa-miedzy-wschodem-a-zachodem/ [12.09.2015].
PAP, Europejczycy przyglądają się, jak prezydent Putin nadal bawi się zapałkami, http://www.tvn24.pl/wiadomosci-ze-swiata,2/europejczycy-przygladaja-sie-jak-prezydentputin-nadal-bawi-sie-zapalkami,417074.html [dostęp: 12.09.2015].
PAP, Jean-Claude Junker: rozmieszczenie imigrantów musi być obowiązkowe, nie dobrowolne,//wiadomosci.wp.pl/kat,1356,title,Jean-Claude-Juncker-rozmieszczenieimigrantow-musi-byc-obowiazkowe-nie-dobrowolne,wid,17832592,wiadomosc.html?ticaid=115910&_ticrsn=3 [dostęp: 12.09.2015].
PAP, Rostowski: Brak solidarności największym zagrożeniem dla Europy, http://www.wprost.pl/ar/261970/Rostowski-brak-solidarnosci-najwiekszym-zagrozeniem-dla-Europy/ [dostęp: 30.05.2015].
Pawlak A., Prezydent Estonii dla „Die Welt”: Nie jesteśmy żadnymi wschodnimi podludźmi,http://www.dw.de/prezydent-estonii-dla-die-welt-nie-jeste procentC5 procent9Bmy-procentC5 procentBCadnymi-wschodnimi-podlud procentC5 procentBAmi/a-18198753 [dostęp: 30.05.2015]
Piechowiak M., Solidarność – w poszukiwaniu ideowej tradycji interpretacji tej kategorii konstytucyjnej, w: Idea solidaryzmu we współczesnej filozofii prawa i polityki, red. A. Łabno, Warszawa 2012, s. 145-185.
Prengowski M., Nieznośna wschodnia Polska. Jesteśmy tacy sami jak Rosjanie, http://www.eastbook.eu/2014/07/material/news/nieznosnie-wschodnia-polska-jestesmytacy-sami-jak-rosjanie/ [dostęp: 12.03.2015].
Prus J., Rosja między lodówką a telewizorem, „Sprawy Międzynarodowe” 1 (2015), s. 51-70.
Putin krytykuje pomysł utworzenia trybunału ds. zestrzelenia boeinga nad Ukrainą: http://www.rmf24.pl/raport-ukraina/zestrzelony-samolot/news-putin-krytykuje-pomysl-utworzenia-trybunalu-ds-zestrzelenia-,nId,1854110 [dostęp: 01.09.2015].
Rosja sfałszowała zdjęcia dotyczące zestrzelenia Boeinga 777, http://www.rmf24.pl/raport-ukraina/zestrzelony-samolot/news-rosja-sfalszowala-zdjecia-dotyczace-zestrzelenia-boeinga-777,nId,1828427 [dostęp: 01.09.2015].
Rosja zniesie sankcje na zachodnią żywność, http://uniatransportu.pl/aktualnosci/a_82,rosja-zniesie-embargo-na-zachodnia-zywnosc [dostęp: 15.09.2015].
Rosyjskie sankcje na żywność najmocniej odczują Niemcy i Polska, http://wyborcza.pl/1,91446,16443740,Rosyjskie_sankcje_na_zywnosc_najmocniej_uderza_w_Niemcy.html [dostęp: 12.09.2015].
Salij J., O solidarności trochę teologicznie, „Znak” 9 (2000), s. 35-50.
Schmelter J., Solidarität: Die Entwicklungsgeschichte eines sozialethischen Schlüsselbegriffs, München 1991.
Schulz M., Przemówienie na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Europejskiej (23.04.2015), http://www.europarl.europa.eu/the-president/en-pl/press/press_release_speeches/speeches/speeches-2015/speeches-2015-april/html/nadzwyczajne-posiedzenie-rady-europejskiej-w-dniu-23-kwietnia-2015-r--w-brukseli---przemowienie-przewodnicz-cegoparlamentu-europejskiego-martina-schulza [dostęp: 11.09.2015].
Schuman R., Dla Europy, Kraków 2003.
Siemoniak: Pełzająca aneksja Krymu. Nie ma czystej gry, http://www.rmf24.pl/raport-ukraina/opinie/news-siemoniak-pelzajaca-aneksja-krymu-nie-ma-czystej-gry-
,nId,1358812 [dostęp: 12.09.2015].
Skarga P., Kazanie wtóre. O miłości ku ojczyźnie i o pierwszej chorobie Rzeczpospolitej, która jest w nieżyczliwości ku Ojczyźnie, http://literat.ug.edu.pl/~literat/skarga/0002.htm [dostęp: 13.05.2015].
Sloterdijk P., Domestykacja człowieka i ekspansja solidarności, w: Solidarność i kryzys zaufania, red. J. Kołtan, Gdańsk 2014, s. 83-97.
Sobór Watykański II , Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym Gaudium et spes (1965).
Sondaż: 39 procent Niemców za uznaniem aneksji Krymu przez Rosję, http://www.rmf24.pl/raport-ukraina/opinie/news-sondaz-39-procent-niemcow-za-uznaniem-aneksjikrymu-przez-ro,nId,1563418 [dostęp: 12.09.2015].
Sorge B., Wykłady z katolickiej nauki społecznej, Kraków 2001.
Sowiński S., Jan Paweł II solidarny, „Więź” 7 (2005), s. 37-43.
Strzeszewski C., Katolicka nauka społeczna, Lublin 2003.
Ślipko T., Historia etyki, Kraków 2010.
Taylor Ch., Kilka refleksji na temat solidarności, „Znak” 8 (2000), s. 22-34.
Tischner J., Etyka solidarności, Kraków 2003.
Torrell J.P., Święty Tomasz z Akwinu. Mistrz duchowy, Poznań 2003.
Traktat lizboński, http://www.arslege.pl/klauzula-solidarnosci/k40/a10865/ [dostęp: 13.03.2015].
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, http://www.arslege.pl/traktat-o-funkcjonowaniu-unii-europejskiej/k40/s2195/ [dostęp: 01.06.2015].
Traktaty europejskie, Bydgoszcz – Warszawa 2003.
Traktaty rzymskie, s. I /PL 59, www.ukie.gov.pl [dostęp: 10.03.2015].
Trawin D., Trzy reżimy Putina, „Więź” 2 (2015), s. 7-20.
TV: Odłamek znaleziony na miejscu katastrofy boeinga pasuje do rosyjskich pocisków, http://www.rmf24.pl/raport-ukraina/fakty/news-tv-odlamek-znaleziony-na-miejscukatastrofy-boeinga-pasuje-d,nId,1701519 [odczyt: 01.09.2015].
UE podzielona w sprawie sankcji (Rosja znosi embargo dla „swoich”), https://odyssynlaertesa.wordpress.com/2015/03/18/ue-podzielona-w-sprawie-sankcji-rosja-znosi-embargo-dla-swoich-co-z-wieprzowina-z-bialorusi-przeceniana-rola-rosji-w-polskimhandlu/ [dostęp: 12.09.2015].
Wojna na sankcje, http://www.prisonplanet.pl/ekonomia/wojna_na_sankcje,p77375337 [dostęp: 12.09.2015].
Wschód Europy punktem zapalnym. Sytuacja jak przed II wojną światową, http://www.polskieradio.pl/7/1552/Artykul/1437866,Wschod-Europy-punktem-zapalnym-sytuacja-jak-przed-II -wojna-swiatowa [01.05.2015].
Zaborowski M., Rosja a porządek nowy międzynarodowy. Rozmowa z Adamem D. Rotfeldem, „Sprawy Międzynarodowe” 1 (2015), s. 7-31.
Zięba R., Ukraina jako przedmiot rywalizacji, http://oapuw.pl/ukraina-jako-przedmiotrywalizacji-analiza-prof-ryszarda-zieby/ [dostęp: 15.09.2015].
Zuchowicz K., Estonia nie boi się Rosji. Rozmowa z premierem Estonii Andrusem Ansipem, http://www.rp.pl/artykul/443784.html [dostęp: 01.05.2015].
Zwoliński A., Tajny plan Berlina w sprawie sankcji wobec Rosji, http://www.money.pl/gospodarka/wiadomosci/artykul/tajny-plan-berlina-w-sprawie-sankcji-wobec,
,0,1736275.html [dostęp: 12.09.2015].
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie. Wydział Teologiczny Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
