Utopia szkoły, nieposłuszeństwo i przekład. Dwa biblijne mity w odczytaniach Ericha Fromma i George’a Steinera
Abstrakt
Można przyjąć, że dwa biblijne mity – o wyjściu Adama i Ewy z ogrodu Eden oraz o budowniczych wieży Babel – są interesującymi ekspresjami wyobraźni utopijnej, ponieważ opowiadają o dwóch miejscach, w których na dwa odmienne sposoby realizowano projekty wystarczająco doskonałego porządku społecznego. Współcześnie jednym z takich miejsc, które możemy rozumieć jako niejednoznaczny efekt realizacji utopii epoki rewolucji przemysłowej, jest szkoła – przestrzeń edukacji zaplanowana jako ważna część projektu wystarczająco doskonałego porządku społecznego. Dwa oryginalne odczytania – autorstwa Ericha Fromma i George’a Steinera – przywołanych biblijnych mitów posłużą wzbogaceniu o nowe wątki i podejścia dyskusji o kondycji współczesnej szkoły oraz dyskursów pedagogiki krytycznej czy pedagogiki oporu i pedagogiki hermeneutycznej.
Słowa kluczowe
utopia; mit; szkoła; Erich Fromm; nieposłuszeństwo; pedagogika krytyczna; George Steiner; przekład; pedagogika hermeneutyczna
Bibliografia
Baczko B.: Job, mon ami: promesses du bonheur et fatalité du mal. Paris 1997.
Baczko B.: Wyobrażenia społeczne. Szkice o nadziei i pamięci zbiorowej. Trans. M. Kowalska. Warszawa 1994.
Cembrzyńska P.: Wieża Babel. Nowoczesny projekt porządkowania świata i jego dekonstrukcja. Kraków 2012.
Dróżdż A.: Mity i utopie pedagogiczne. Kraków 2000.
Fromm E.: Beyond the Chains of Illusion. My Encounter with Marx and Freud. New York–London 2009.
Fromm E.: Escape from Freedom. New York 1965.
Fromm E.: On Disobedience and Other Essays. New York 1981.
Fromm E.: You Shall Be as Gods. A Radical Interpretation of the Old Testament and Its Tradition. New York 1966.
Halpin D.: “Utopianism and Education. The Legacy of Thomas More.” In: D. Halpin: Hope and Education. The Role of the Utopian Imagination. London–New York 2003, pp. 45–58.
Jakobson R.: “On Linguistic Aspects of Translation.” In: On Translation. Ed. R. Brower. Cambridge 1959, pp. 222–239.
Pekkola M.: Prophet of Radicalism. Erich Fromm and the Figurative Constitution of the Crisis of Modernity. Jyväskylä 2010.
Sherwin B.L.: “Przesłanie opowiadania o wieży Babel, Rdz. 11,1–9.” Trans. W. Chrostowski. In: B.L. Sherwin: We współpracy z Bogiem. Trans. Kraków 2005, pp. 136–145.
Sherwin B.L.: “The Tower Of Babel In Eliezer Ashkenazi’s Sefer Ma’aseh Hashem.” Jewish Bible Quarterly 2014, vol. 42, no. 2, pp. 83–88.
Steiner G.: After Babel. Aspects of Language and Translation. Oxford 1992.
Steiner G.: Grammars of Creation. London 2010.
Steiner G.: Language and Silence. Essays 1958–1966. New York 2010.
Steiner G.: Real Presences. Is there Anything in What We Say? London 2010.
Szacki J.: Spotkania z utopią. Warszawa 1980.
Webb D.: “Where’s the Vison? The Concept of Utopia in Contemporary educational Theory.” Oxford Review of Education 2009, vol. 35, no. 6, pp. 743–760.
Włodarczyk R.: “Denominacje mitu wieży Babel. Esej o względnej nietrwałości.” In: W literackich konstelacjach. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Elżbiecie Hurnik. Eds. B. Małczyński, J. Warońska, R. Włodarczyk. Częstochowa 2013, pp. 251–272.
Włodarczyk R.: “Hermeneutics of Translation – the Fundamental Aspect of Dialogue. Around the Concept of George Steiner.” In: Hermeneutics, Social Criticism and Everyday Education Practice. Ed. R. Włodarczyk. Wrocław 2020, pp. 47–59.
Włodarczyk R.: Ideologia, utopia, edukacja. Myśl Ericha Fromma jako inspiracja dla pedagogiki współczesnej. Kraków 2016.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
