Religijność młodzieży szkół średnich w procesie przemian (2015–2022) ‒ analiza socjologiczna
Abstrakt
Dzisiaj ważne jest szukanie odpowiedzi nie tyle na pytanie, czy się zmienia – bo wiemy, że tak jest – ile na pytanie, jak się zmienia religijność młodzieży, jakie czynniki przyspieszają ten proces, które aspekty religijności podlegają przyspieszonej dekonstrukcji, jakie są mechanizmy tych przemian. W niniejszym studium socjologicznym religijność młodzieży szkolnej opisano na przykładzie wybranych parametrów religijności: autodeklaracje wyznaniowe, przynależność religijna, wiara i wierzenia religijne, praktyki religijne obowiązkowe. Postawiono hipotezę, że religijność w społeczeństwie postpandemicznym nie osiągnęła poziomu, jaki miała w okresie przed pandemią, zwłaszcza w dziedzinie praktyk religijnych. Religijność młodzieży szkolnej w naszym kraju przedstawiono w ramach analizy socjologicznej wyników badań socjologicznych i sondaży opinii publicznej zrealizowanych w latach 2015–2022.
Słowa kluczowe
młodzież szkolna; autoidentyfikacje wyznaniowe; autoidentyfikacje religijne; wiara i wierzenia religijne; religijne praktyki niedzielne
Bibliografia
Adamczyk T.: Autentyczność i duchowość – ksiądz w opinii młodzieży. Studium socjologiczne. Towarzystwo Naukowe KUL, Lublin 2020.
Adamczyk T.: Wiara i praktyki religijne. W: W. Szymczak, T. Adamczyk: Młodzież w kontekstach współczesnych. Rodzina, czas, szkoła, kościół i katecheza. Wydawnictwo KUL, Lublin 2022, s. 49–66.
Baniak J.: Religijność i moralność młodzieży polskiej w latach 1956–2018 na tle przemian cywilizacyjnych i społecznych. Studium socjologiczne. Wydawnictwo Nauk Społecznych i Humanistycznych UAM, Poznań 2022.
Boguszewski R.: Religijność młodzieży. W: Młodzież 2021. Red. M. Grabowska, M. Gwiazda. [Opinie i Diagnozy – CBOS, nr 49]. CBOS, Warszawa 2022, s. 130–140.
Boguszewski R., Bożewicz M.: Religijność i moralność polskiej młodzieży – zależność czy autonomia?. „Zeszyty Naukowe KUL” 2019, nr 4, s. 31–51.
Davie G.: Socjologia religii. Tłum. R. Babińska. Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 2010.
Dyczewski B.: Socjologiczna diagnoza uczniów 2021. Lustro. Ewaluacja badania. Stowarzyszenie Producentów i Dziennikarzy Radiowych, Poznań 2022.
Głowacki A.: Religijność młodzieży i uczestnictwo w lekcjach religii w szkołach. W: Młodzież 2018. Red. M. Grabowska, M. Gwiazda. [Opinie i Diagnozy – CBOS, nr 43]. CBOS, Warszawa 2019, s. 147–163.
Górny A.: Wspólnotowy i instytucjonalny wymiar życia religijnego. W: Między konstrukcją a dekonstrukcją uniwersum znaczeń. Badanie religijności młodzieży akademickiej w latach 1988–1998–2005–2017. Red. S.H. Zaręba, M. Zarzecki. Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2018, s. 217–240.
Mandes S., Rogaczewska M.: Religijność bardziej intymna. „Więź” 2012, nr 2–3, s. 18–24.
Mariański J.: Kondycja religijna i moralna młodzieży szkół średnich w latach 1988–1998–2005–2017 (raport z ogólnopolskich badań socjologicznych). Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2018.
Mariański J.: Maturzyści puławscy w latach 1994–2016. Szkic do portretu młodych Polaków. Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2019.
Mariański J.: Wartości moralne w świadomości maturzystów puławskich. Raport z badań socjologicznych zrealizowanych w latach 1994–2021. Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie, Lublin 2022.
Młodzi uciekają z Kościoła. Cz. 1. [Raport 2021, nr 2]. Oprac. M. Jędrzejko et al. Centrum Profilaktyki Społecznej – Raporty z badań i diagnoz społecznych, Warszawa 2021. [Druk wewnętrzny]. Archiwum prywatne autora.
Pawlina K.: Co słychać u młodzieży. Wydawnictwo Sióstr Loretanek, Warszawa 2019.
Religijność – areligijność – irreligijność? Portret postaw wobec wiary, Kościoła i moralności diecezjan w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. [Raport 2020]. Oprac. R. Szauer. Koszalin 2021. Pobrano z: https://www.diecezjakoszalin.pl/files/media/pliki/Synod_1_sesja_Szauer.pdf [20.12.2022].
Religijność Polaków i ocena sytuacji Kościoła katolickiego. Oprac. R. Boguszewski. [Komunikat z Badań CBOS, nr 147/2018]. Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa 2018.
Sroczyńska M.: Wartości religijne i orientacje rytualne współczesnej młodzieży w refleksji socjologicznej. "Konteksty Społeczne” 2015, nr 1, s. 55–71.
Stark R., Glock Ch.Y.: Wymiary zaangażowania religijnego. Tłum. B. Kruppik. W: Socjologia religii. Wybór tekstów. Red. W. Piwowarski. Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków 1998, s. 182–187.
Szauer R.: Między potrzebą doznań a trwałością postaw. Religijność i moralność uczniów szkół średnich i studentów uczelni wyższych w diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej. Studium socjologiczne. Warszawskie Wydawnictwo Socjologiczne, Warszawa 2019.
Szawiel T.: Religijna Polska, religijna Europa. „Więź” 2008, nr 9, s. 30–37.
Szymczak W.: Partycypacja społeczna młodzieży i jej wartościowanie. Analiza socjologiczna. „Zeszyty Naukowe KUL” 2022, nr 2, s. 3–28.
Świątkiewicz W.: Religijność w perspektywie międzypokoleniowej. W: Medzigeneračné väzby v súčasnej rodine. Studio Noa, Katowice 2014, s. 53–78.
Święta nasze nieświęte. Rozmowa z prof. Józefem Baniakiem, socjologiem religii, o tym, do czego ludziom wciąż są potrzebne bożonarodzeniowe, rodzinne celebracje, i o coraz płytszej wierze Polaków. Rozmawiała J. Podgórska. „Polityka” 2011, nr 52/53, s. 24–26.
Zemło M.: Religijność uczniów szkół białostockich a stosunek do wybranych wartości, norm i zachowań. „Zeszyty Naukowe KUL” 2021, nr 1–2, s. 185–211.
Zemło M.: Stosunek młodzieży szkół białostockich do norm społecznych (w druku).
Wyższa Szkoła Nauk Społecznych z siedzibą w Lublinie Polska
https://orcid.org/0000-0002-0620-8000
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
