Rola odkrywania i rozwijania siebie w kształceniu przyszłych nauczycieli – analizy i refleksje z praktyki akademickiej
Abstrakt
The paper addresses the contexts of pedeutology, incidentally revealed in the literature, considering personal development as an important educational element preparing for the role of a teacher. Pedagogy is a praxeological science, linked to continuous development and inspiration search, the acquisition of new theoretical knowledge and methodological skills, supplemented with the development of interpersonal competences and improvement of self-knowledge. Hence, an important element of the academic training of
future teachers is personal development classes. It is also necessary to develop a curriculum of courses with the widest possible range of optional workshop classes, which help students build their self-knowledge, recognise and discover their individual areas of self-fulfilment, and develop self-creation competences. The analyses of the narratives of pre-school education students and early childhood pedagogy of the University of Silesia in Katowice show the relevance and efficiency of self-improvement through participation in workshops based on dance and movement, and in other expressive activities, which are indeed an integral part of academic education.
Słowa kluczowe
personal development; self-awareness; self-creation competences; self-expression; academic education
Bibliografia
Brach-Czaina J.: Szczeliny istnienia. Wydawnictwo „Dowody”, Warszawa 2022.
Bugaj J.M.: Uniwersyteckie strategie rozwoju zawodowego nauczycieli akademickich w Polsce. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.
Butler J.: Professional Development: Practice as Text, Reflection as Process, and Self as Locus. „Australian Journal of Education” 1996, vol. 40 (3), s. 265–283. https://doi.org/10.1177/000494419604000305.
Butler J.: Teacher Professional Development: an Australian Case Study. „Journal of Education for Teaching” 1992, vol. 18 (3), s. 221–238. https://doi.org/10.1080/0260747920180302.
Dudzikowa M.: Kompetencje autokreacyjne – czy i jak są możliwe do nabycia w toku studiów pedagogicznych. W: Z pogranicza idei i praktyki edukacji nauczycielskiej. Red. M. Dudzikowa, A.A. Kotusiewicz. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Wydział Pedagogiki i Psychologii. Filia, Białystok 1994, s. 127–152.
Dudzikowa M.: O trudnej sztuce tworzenia samego siebie. Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, Warszawa 1985.
Dudzikowa M.: Pomyśl siebie… Minieseje dla wychowawcy klasy. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
Dylak S.: Wizualizacja w kształceniu nauczycieli. Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 1995.
Hargreaves A.: The Emotional Practice of Teaching. „Teaching and Teacher Education” 1998, vol. 14 (8), s. 835–854. https://psycnet.apa.org/doi/10.1016/S0742-051X(98)00025-0.
Hargreaves A.: Mixed Emotions: Teachers’ Perceptions of Their Interactions with Students. „Teaching and Teacher Education” 2000, vol. 16 (8), s. 811–826. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(00)00028-7.
Hetmańczyk H.: Współczesny nauczyciel przedszkola w oczach przyszłych przedstawicieli tej profesji. W: Kategorie (nie)obecne w edukacji. Wychowanie – kształcenie – rozwój. Red. B. Majerek, A. Domagała-Kręcioch. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2021, s. 147–156.
Jakimiuk B.: Tworzenie relacji interpersonalnych jako podstawa i fundament profesjonalizmu nauczycieli. W: Rozwój nauczyciela. Od wczesnej do późnej dorosłości. Red. J.M. Łukasik, N.G. Pikuła, K. Jagielska. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2016, s. 49–64.
Kotusiewicz A.A.: Nauczyciel jako osoba w procesie edukacyjnym. W: Z pogranicza idei i praktyki edukacji nauczycielskiej. Red. M. Dudzikowa, A.A. Kotusiewicz. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Wydział Pedagogiki i Psychologii. Filia, Białystok 1994, s. 65–84.
Kotusiewicz A.A.: O nabywaniu autorefleksji w praktyce edukacyjnej nauczyciela akademickiego. W: Nauczyciel akademicki w refleksji nad własną praktyką edukacyjną. Red. A.A. Kotusiewicz, G. Koć-Seniuch. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2008, s. 13–26.
Kozielecki J.: Koncepcje psychologiczne człowieka. Wyd. 8. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 1998.
Kuźma J.: Praktyki pedagogiczne. W: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku. Red. T. Pilch. T. 4. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2012, s. 845.
Kvale S.: Prowadzenie wywiadów. Przeł. A. Dziuban. Wydawnictwo PWN, Warszawa 2010.
Łukasik M.J.: Rozwój osobisty nauczyciela. W: Ważne obszary badawcze w pedagogice. Red. K. Jagielska. Biblioteka Instytutu Spraw Społecznych i Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Kraków 2022, s. 43–53.
Łukasik M.J.: Rozwój osobisty nauczyciela – nieobecna kategoria. „Ruch Pedagogiczny” 2018, nr 2, s. 29–37.
Łukasik M.J., Jagielska K.: Refleksyjność emerytowanych nauczycieli jako czynnik zmiany i rozwoju osobistego. W: Rozwój nauczyciela. Od wczesnej do późnej dorosłości. Red. M. Łukasik, N.G. Pikuła, K. Jagielska. Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2016, s. 173–188.
Maslow A.: Motywacja i osobowość. [Tłum. J. Radzicki. Red. nauk. T. Rzepa. Notę o aut. oprac. A.A. Zych]. Wyd. 2, dodr. 2. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
Nowosad I., Pietrań K.: Rola uczelni wyższych w przygotowaniu przyszłych nauczycieli do współpracy z rodzicami. „Rocznik Lubuski” 2015, T. 41 (2), s. 131–145.
Obuchowski K.: Człowiek intencjonalny. Wydawnictwo PWN, Warszawa 1993.
Piwowarski R.: Wejście do zawodu oraz rozwój zawodowy nauczyciela – perspektywa międzynarodowa i polska. „Lubelski Rocznik Pedagogiczny” 2016, T. 35, nr 3, s. 19–32. http://dx.doi.org/10.17951/lrp.2016.35.3.19.
Rotkiewicz H.: Uwagi o podmiocie kształcenia jako kryterium oferty edukacyjnej. W: Nauczyciel akademicki w refleksji nad własną praktyką edukacyjną. Red. A.A. Kotusiewicz, G. Koć-Seniuch. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2008, s. 39–52.
Steines J.W.: The Self-Concept in Learning and Teaching. „Australian Journal of Education” 1963, vol. 7 (3), s. 172–186. https://doi.org/10.1177/000494416300700305.
Steines J.W.: The Teacher’s Therapeutic Role in Ordinary Classroom Situations. „Australian Psychologist” 1970, vol. 5 (1), s. 9–24. https://doi.org/10.1080/00050067008259865.
Szempruch J.: Problemy kształcenia i doskonalenie nauczycieli w Polsce – w kierunku profesjonalizacji zawodu. „Studia BAS” 2020, nr 2 (70), s. 27–47. https://doi.org/10.31268/StudiaBAS.2022.11
Uniwersytet Śląski w Katowicach Polska
https://orcid.org/0000-0001-6334-0991
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
