Makiawelizm, narcyzm, psychopatia: ciemna triada jako próba opisania osobowości eksploatatora

Irena Pilch

doi:10.31261/CHOWANNA.2014.43.11

Opublikowane: 2014-12-30

Nr 2 (43) (2014)

Makiawelizm, narcyzm, psychopatia: ciemna triada jako próba opisania osobowości eksploatatora

Irena Pilch

Dział: Studia i rozprawy

https://doi.org/10.31261/CHOWANNA.2014.43.11

Abstrakt

Wśród cech osobowości możemy wyróżnić te, które nas zbliżają do innych ludzi, a tym samym umożliwiają nam nawiązywanie bliskich i stabilnych relacji, jak również te, które sprzyjają egocentrycznym i antyspołecznym zachowaniom. Pojęcie ciemnej triady jest zbiorczym terminem oznaczającym trzy społecznie awersyjne i niepożądane cechy, które tutaj są odczytywane jako wyraz „normalnej” zmienności w obrębie osobowości – to jest makiawelizmu, subklinicznego narcyzmu i subklinicznej psychopatii. Ludzie przejawiający wysokie natężenie takich cech nie mają empatii i traktują innych w sposób obiektywny, mają tendencję do bycia bezdusznymi i egocentrycznymi, a także mają tendencję do wykorzystywania interpersonalnych manipulacji i wykorzystywania swoich partnerów. Badania prowadzone nad ciemną triadą przynoszą bardzo interesujące wyniki porównawcze, które pozwalają na analizę podobieństw i różnic w zachowaniach osób, które noszą w sobie określone ciemne cechy, a więc stosują trzy podobne ale jednocześnie różne strategie interpersonalne.

Słowa kluczowe:

ciemna triada , makiawelizm , narcyzm subkliniczny , psychopatia subkliniczna , zachowanie antyspołeczne , osobowość

Pobierz pliki

PDF

Zasady cytowania

Pilch, I. (2014). Makiawelizm, narcyzm, psychopatia: ciemna triada jako próba opisania osobowości eksploatatora. Chowanna, (2 (43), 165–181. https://doi.org/10.31261/CHOWANNA.2014.43.11

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).

Bibliografia

Ashton M.C., Lee K.: Empirical, Theoretical, and Practical Advantages of the HEXACO Model of Personality Structure. „Personality and Social Psychology Review” 2007, vol. 11.
Google Scholar

Babiak P., Hare R.: Snakes in Suits. New York: Regan Books, 2006.
Google Scholar

Baughman H.M. et al.: Relationships between Bullying Behaviours and the Dark Triad: A Study with Adults. „Personality and Individual Differences” 2012, vol. 52.
Google Scholar

Baumeister R.F., Leary M.R.: The Need to Belong: Desire for Interpersonal Attachments as Fundamental Human Motivation. „Psychological Bulletin” 1995, vol. 117.
Google Scholar

Bazińska R., Drat-Ruszczak K.: Struktura narcyzmu w polskiej adaptacji kwestionariusza NPI Raskina i Halla. „Czasopismo Psychologiczne” 2000, T. 6.
Google Scholar

Bettencourt B.A. et al.: Personality and Aggressive Behavior under Provoking and Neutral Conditions: A Meta-analytic Review. „Psychological Bulletin” 2006, vol. 132.
Google Scholar

Brown R.P., Budzek K., Tamborski M.: On the Meaning and Measure of Narcissism. „Personality and Social Psychology Bulletin” 2009, vol. 35.
Google Scholar

Chatterjee A., Hambrick D.: It’s All about Me. „Administrative Science Quarterly” 2007, vol. 52, s. 351–386.
Google Scholar

Christie R., Geis F.: Studies in Machiavellianism. New York: Academic Press, 1970.
Google Scholar

Costa P.T., McCrae R.R.: Osobowość dorosłego człowieka. Perspektywa teorii pięcioczynnikowej. Tłum. B. Majczyna. Krakow: Wydawnictwo WAM, 2005.
Google Scholar

Dahling J.J., Kuyumcu D., Librizzi E.H.: Machiavellianism, Unethical Behavior, and Well-being in Organizational Life. In: Handbook of Unethical work Behavior: Implications for Individual Well-being. Eds. R.A. Giacalone, M.D. Promislo. Armonk, NY: M.E. Sharpe, 2012.
Google Scholar

Dickinson K.A., Pincus A.L.: Interpersonal Analysis of Grandiose and Vulnerable Narcissism. „Journal of Personality Disorders” 2003, vol. 17.
Google Scholar

Furnham A.: Personality Disorders and Derailment at Work: The Paradoxical Positive Influence of Pathology in the Workplace. In: Research Companion to the Dysfunctional Workplace. Eds. J. Langan-Fox, C.L. Cooper, R.J. Klimoski. Cheltenham, UK–Northampton, MA: Edward Elgar, 2007.
Google Scholar

Furnham A., Richards S.C., Paulhus D.L.: The Dark Triad of Personality: A 10 Year Review. „Social and Personality Psychology Compass” 2013, vol. 7.
Google Scholar

Ghosh D., Crain T.L.: Experimental Investigation of Ethical Standards and Perceived Probability of Audit on Intentional Noncompliance. „Behavioral Research in Accounting” 1996, vol. 8.
Google Scholar

Giacalone R.A., Knouse S.B.: Justifying Wrongful Employee Behavior: The Role of Personality in Organizational Sabotage. „Journal of Business Ethics” 1990, vol. 9.
Google Scholar

Gordon D.S., Platek S.M.: Trustworthy? The Brain Knows: Implicit Neural Responses to Faces that Vary in Dark Triad Personality Characteristics and Trustworthiness. „Journal of Social, Evolutionary and Cultural Psychology” 2009, vol. 3.
Google Scholar

Hall J.R., Benning S.D.: The „Successful” Psychopath: Adaptive and Subclinical Manifestations of Psychopathy in the General Population. In: Handbook of Psychopathy. Ed. Ch.J. Patrick. New York–London: The Guilford Press, 2006.
Google Scholar

Holzman N.S.: Facing a Psychopath: Detecting the Dark Triad from Emotionally-neutral Faces, Using Prototypes from the Personality Faceaurus. „Journal of Research in Personality” 2011, vol. 45.
Google Scholar

Jakobwitz S., Egan V.: The Dark Triad and Normal Personality Traits. „Personality and Individual Differences” 2006, vol. 40.
Google Scholar

Jonason P.K., Kavanagh P.: The Dark Side of Love: Love Styles and the Dark Triad. „Personality and Individual Differences” 2010, vol. 49.
Google Scholar

Jonason P.K., Koenig B.L., Tost J.: Living a Fast Live. The Dark Triad and Life History Theory. „Human Nature” 2010, vol. 21.
Google Scholar

Jonason P.K., Li N.P., Buss D.M.: The Costs and Benefits of the Dark Triad: Implications for Mate Poaching and Mate Retention Tactics. „Personality and Individual Differences” 2010, vol. 48.
Google Scholar

Jonason P.K., Li N.P., Teicher E.A.: Who is James Bond? The Dark Triad as an Agentic Social Style. „Individual Differences Research” 2010, vol. 8.
Google Scholar

Jonason P.K., Slomski S., Partyka J.: The Dark Triad at Work: How Toxic Employees Get Their Way. „Personality and Individual Differences” 2012, vol. 52.
Google Scholar

Jonason P.K., Webster G.D.: The Dirty Dozen: A Concise Measure of the Dark Triad. „Psychological Assessment” 2010, vol. 22.
Google Scholar

Jonason P.K. et al.: The Antihero in Popular Culture: Life History Theory and the Dark Triad Personality Traits. „Review of General Psychology” 2012, vol. 16.
Google Scholar

Jonason P.K. et al.: The Dark Triad: Facilitating a Short-term Mating Strategy in Men. „European Journal of Personality” 2009, vol. 23.
Google Scholar

Jones D.N., Paulhus D.L.: Differentiating the Dark Triad within the Interpersonal Circumplex. In: Handbook of Interpersonal Psychology. Theory, Research, Assessment and Therapeutic Interventions. Eds. L.M. Horowitz, S.N. Strack. Hoboken, NJ: Wiley&Sons 2011.
Google Scholar

Jones D.N., Paulhus D.L.: Different Provocations Trigger Aggression in Narcissists and Psychopaths. „Social Psychological and Personality Science” 2010, vol. 1.
Google Scholar

Jones D.N., Paulhus D.L.: Machiavellianism. In: Individual Differences in Social Behavior. Eds. M.R. Leary, R.H. Hoyle. New York: Guilford, 2009.
Google Scholar

Jones D.N., Paulhus D.L.: The Role of Impulsivity in the Dark Triad of Personality. „Personality and Individual Differences” 2011, vol. 51.
Google Scholar

LeBreton J.M., Binning J.F., Adorno A.J.: Subclinical Psychopaths. In: Comprehensive Handbookof Personality and Psychopathology. Vol. 1. Eds. J.C. Thomas, D.L. Segal, M. Hersen. Hoboken, NJ: Wiley&Sons, 2006.
Google Scholar

Lee K., Ashton M.C.: Psychopathy, Machiavellianism, and Narcissism in the Five Factor Model and the HEXACO Model of Personality Structure. „Personality and Individual Differences” 2005, vol. 38.
Google Scholar

Linton D.K., Power J.L.: The Personality Traits of Workplace Bullies are Often Shared by Their Victims: Is There a Dark Side to Victims? „Personality and Individual Differences” 2013, vol. 54.
Google Scholar

Maslow A.H.: Motywacja i osobowość. Tłum. P. Sawicka. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 1990.
Google Scholar

O’Boyle E.H. et al.: A Meta-analysis of the Dark Triad and Work Behavior: A Social Exchange Perspective. „Journal of Applied Psychology” 2012, vol. 97.
Google Scholar

Paulhus D.L, Williams K.M.: The Dark Triad of Personality: Narcissism, Machiavellianism, and Psychopathy. „Journal of Research in Personality” 2002, vol. 36.
Google Scholar

Petrides K.V. et al.: Trait Emotional Intelligence and the Dark Triad of Personality. „Twin Research and Human Genetics” 2011, vol. 14.
Google Scholar

Pilch I.: Makiawelizm a psychopatia. „Chowanna” 2013, T. 56.
Google Scholar

Pilch I.: Makiawelizm a skuteczność działań. W: Kryzysy, katastrofy kataklizmy w perspektywie jednostkowej i społecznej. Red. K. Popiołek, A. Bańka. Poznań: Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, 2011, s. 90–104.
Google Scholar

Pilch I.: Osobowość makiawelisty i jego relacje z ludźmi. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2008.
Google Scholar

Raskin R.N., Hall C.S.: Narcissistic Personality Inventory. „Psychological Reports” 1979, vol. 45.
Google Scholar

Rauthmann J.: Acquisitive or Protective Self-presentation of Dark Personalities? Associations among the Dark Triad and Self-monitoring. „Personality and Individual Differences” 2011, vol. 51.
Google Scholar

Rauthmann J.F., Kolar G.P.: How „Dark” are the „Dark Triad Traits” Examining the Perceived Darkness of Narcissism, Machiavellianism, and Psychopathy. „Personality and Individual Differences” 2012, vol. 53.
Google Scholar

Rauthmann J.F., Will T.: Proposing a Multidimensional Machiavellianism Conceptualization. „Social Behavior and Personality” 2011, vol. 39.
Google Scholar

Stead R. et al.: Conceptualizing the Dark Triad of Personality: Links to Social Symptomatology. „Personality ad Individual Differences” 2012, vol. 53.
Google Scholar

Trapnell P.D., Paulhus D.L.: Agentic and Communal Values: Their Scope and Measurement. „Journal of Personality Assessment” 2012, vol. 94.
Google Scholar

Vernon P.A. et al.: A Behavioral Genetic Investigation of the Dark Triad and the Big 5. „Personality and Individual Differences” 2008, vol. 44.
Google Scholar

Veselka L., Aitken Schermer J., Vernon P.A.: Beyond the Big Five: The ark Triad and the Supernumerary Personality Inventory. „Twin Research and Human Genetics” 2011, vol. 14.
Google Scholar

Veselka L., Aitken Schermer J., Vernon P.A.: The Dark triad and an Expanded Framework of Personality. „Personality and Individual Differences” 2012, vol. 53, s. 417–425.
Google Scholar

Wai M., Tiliopoulos N.: The Affective and Cognitive Empathic Nature of the Dark Triad of Personality. „Personality and Individual Differences” 2012, vol. 52.
Google Scholar

Williams K.M., Nathanson C., Paulhus D.L.: Identifying and Profiling Scholastic Cheaters: Their Personality, Cognitive Ability, and Motivation. „Journal of Experimental Psychology: Applied” 2010, vol. 16.
Google Scholar

Williams K.M., Paulhus D.L.: Factor Structure of Self-Report Psychopathy Scale (SRP-II) in Non-forensic Samples. „Personality and Individual Differences” 2004, vol. 37.
Google Scholar

Winter S.J., Stylianou A.C., Giacalone R.A.: Individual Differences in the Acceptability of Unethical Information Technology Practices: The Case of Machiavellianism and Ethical Ideology. „Journal of Business Ethics”
Google Scholar

2004, vol. 54.
Google Scholar

Nr 2 (43) (2014)
Opublikowane: 2020-09-23

ISSN: 0137-706X

eISSN: 2353-9682

Wydawca

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego | University of Silesia Press

Licencja CC

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Prześlij tekst

Makiawelizm, narcyzm, psychopatia: ciemna triada jako próba opisania osobowości eksploatatora

Abstrakt

Słowa kluczowe:

Irena Pilch

Informacje