W artykule nakreślone zostaje zagadnienie wiedzy w rosyjskim neokantyzmie, rozumianym możliwie najszerzej. Syntetycznie przedstawione zostają poglądy odnośnie do tytułowej kwestii przynależne rosyjskim myślicielom uważanym za przedstawicieli tak zwanego akademickiego i nieakademickiego neokantyzmu. Autorka pracy przywołuje ponadto stanowisko „rosyjskiego marburczyka” Nicolaia Hartmanna, bliskie koncepcji Wasyla Sezemana. Okazuje się, że poglądy rosyjskich filozofów często wykazują interesujące podobieństwo do myśli neokantystów niemieckich. Tak jest w przypadku tezy o nierozerwalności związku nauki z wiedzą, głoszonej przez Borysa Jakowienkę i Bruna Baucha, teorii sądów Siemiona Franka i Heinricha Rickerta, a także poglądów Aleksandra Wwiedienskiego i Johanessa Volkelta, dotyczących możliwości metafizyki. Artykuł dowodzi, że wątki obecne w koncepcjach „późnych” niemieckich neokantystów wcześniej uobecniają się na gruncie filozofii rosyjskiej, w której wiodącym stanowiskiem jest ontologizm. Autorka śledzi ponadto znaczenie wpływu fenomenologii dla odrodzenia ontologii w neokantyzmie.

Anna Teresa Tymieniecka (1923-2014), to współczesna polska filozof o międzynarodowej sławie związanej z działalnością ufundowanego przez nią w Stanach Zjednoczonych w roku 1976 Światowego Instytutu Fenomenologii. Jej celem były gruntowne studia nad klasyczną myślą fenomenologiczną i wyznaczenie własnej drogi myślenia fenomenologicznego. Tymieniecka odnalazła tę drogę w ludzkim doświadczeniu aktu twórczego, którą sama nazwała „trzecią drogą” łączącą głęboko respektowane stanowiska nauk przyrodniczych z równie głęboką refleksją filozoficzną. Jej wyrazem stała się autorska koncepcja fenomenologii życia. To fenomenologia ludzkiej kondycji twórczej, dla której zagadnienie aktu twórczego stanowi punkt centralny, a sama koncepcja, w zamyśle Tymienieckiej, ma pełnić rolę „kamienia węgielnego” pod budowę gmachu ludzkiej wiedzy.

Abstrakt: Im Artikel ist die Rede von der Wahrnehmung der Philosophie des Gründers des Marburger Schule des Neukantianismus Hermann Cohen der Vertretern der verschiedenen Richtungen der russischen Philosophie von Anfang des 20. Jahrhunderts. Definirend in diesem Zusammenhang wird und Auswertung des transzendentalen Kant’s Systems von der Seite der russischen Philosophen. Der Autor unterscheidet drei Hauptansätze zur Bewertung der Philosophie von Cohen. Die Vertreter der russischen religiösen Philosophie kritisieren hauptsächlich der ethischen Konstrukten des Marburger Neukantianers. Die russische Anhänger des Neukantianismus unterstreichen die Bedeutung der Bemühungen von Hermann Cohen, ein System der Philosophie zu schaffen. Vertreter der russisch-jüdischen Öffentlichkeit konzentrieren sich auf die Philosophie der Religion des deutschen Denkers. Leider, stellt der Autor des Artikels fest, fand eine vollständige und umfassende Analyse des Systems der kritischen Idealismus von Hermann Cohen in der russischen Philosophie von Anfang des 20. Jahrhunderts nicht statt.

Keywords: Neukantianismus, Cohen, russische religiösen Philosophie, russischer Neukantianismus, Philosophie der Religion, Judentum

The subject of the paper is a polemic between Leonard Nelson and Ernst Cassirer mainly concerning the understanding of the critical method in philosophy. Nelson refutes the accusation of psychologism and attacks the core of the philosophy of the Marburg School of New-Kantianism. In response to those allegations, Cassirer feels obliged to defend the position of his masters and performs this task brilliantly. The present paper considers similarities and differences in the positions of both sides in this polemic. I try to evaluate the arguments of both sides. I argue that both sides took basically the same positions and existing discrepancies did not justify such an intense polemic. If the disputing sides had approached the discussions in a less emotional way, it could have led to substantive and interesting conclusions.

Abstract

Although the connections between Frege’s and Russell’s investigations are commonly known (Hylton 2010), however, there are some topics in the letters which do not seem to have been analysed until now:

1. Paradoxes formulated by Russell on the basis of Frege’s rules: a) „»ξ can never take the place of a proper name« I false proposition when ξ is a proposition”; b) “A function never takes the place of a subject”. A solution of this problem was based on reference/sense theory and on distinction between the first- and second-level names (Frege).

2. The inconsistency in Frege’s system may be avoided by introduction of: a) a new kind of objects called quasi-objects (Frege); b) logical types (Frege and Russell); c) mathematics without classes (Russell); d) some restrictions on domain of function (Frege).

3. Since an inconsistency is connected with a class what is class? In one of the letters Frege compared a class to a chair which is composed of atoms. It seems to be similar to collective understanding of a set (Stanisław Leśniewski).

4. Russell doubted that the difference between sense and reference of expressions is essential. Hence, Frege found some additional reasons to distinguish them: semiotic, epistemological, from identity, from mathematical practice. This discussion can be seen as a next step in developing the theory of description by Bertrand Russell.

The aim of this paper is to show that responsibility arises from an existential dimension of human being and, therefore an existential depth is a necessary condition of undertaking or rejecting responsibility. Linking ethical and existential dimensions has an application in a process of psychotherapy, beginning from M. Boss, to I.D. Yalom. Both of them applied the philosophical issues of M. Heidegger’s thought. Yalom isolated the area of problems and medical conditions, and put forward a thesis that they arise from the existential depth of Dasein, and thus assuming or escaping responsibility brings consequences for mental health. Following such indications one may find himself on a ground of his own responsibility. In this paper, it will be shown that if one deals with existential issues, one may answer to human problems during the process of psychotherapy, and might approximate himself to authenticity, which means prosperity, well-being and integration of personality. I hope that the following paper will be a contribution to polemics and a treatment among milieu of philosophers, but not only among psychotherapists.

key words: existentialism, responsibility, psychotherapy, yalom, heidegger

In this paper I will attempt to look at the city-place as a work of art. Such an approach will allow us to take into consideration its aesthetic, sensual and reflective qualities and, at the same time, contemplate those aspects which go beyond the philosophy of art, such as practical needs of everyday life. I am analyzing the opinions expressed by Olsen, Christie Boyer and the architects, Le Corbusier and Kevin Lynch. The positive view of the place emphasizes the role played by its shape and layout, by the sense of security and beauty, by harmony, sensuality and emotions, by the sense of belonging and identity. The city, however, also means ruins, abandoned places invisible to its inhabitants. I am examining an approach adopted by Urban Explorer and I am underlining the aesthetic and artistic way of depicting the city. In the final part I am discussing the spatial-temporal dimensions/indicators of the city as a work of art.

 Der Aufsatz rückt das Problem der Konstitution der kognitiven Erfahrung in den Vordergrund. Es werden zwei Lösungen dieses Problems analysiert, die von Cassirer und McDowell vorgeschlagen wurden. Beide Autoren gehen von Kants Erfahrungstheorie aus und entwickeln selbständige Interpretationen dieser je nach ihrer Schulzugehörigkeit. Obwohl McDowell seine Argumentation auf der Basis der analytischen Philosophie entfaltet, zeigt sie eine gewisse Ähnlichkeit mit der von Cassirer. Auf die Aufzeigung der Gemeinsamkeiten und der Unterschiede der Denkstrategien, die den Rahmen der jeweiligen Traditionen überschreiten, ist der Aussatz gerichtet.

Keywords: Erfahrung, Anschauung, Begriff, repräsentativer Inhalt

The paper focuses on the problem of constitution of our cognitive experience. Two

approaches to this problem proposed by Cassirer and McDowell are central for the analysis.

Both authors use Kant’s theory of cognition as a foundation for their own conceptions und

they develop their independent interpretations of it according to the traditions they belong to.

Although McDowell’s interpretation emerged within analytical philosophy, we can see

similarity with Cassirer’s theory. Comparative investigation of these theories should point out

the convergences and divergences between them.

Keywords: Experience, intuition, conception, representational content