Zmiany w dyskursie prezydencki w świetle estetyki mediów (ostatnie orędzie noworoczne rosyjskiego przywódcy)
Abstrakt
Celem artykułu jest medioestetyczna analiza przemówienia noworocznego Władimira Putina na rok 2023. Zmiany zaobserwowane w przemówieniu są symptomatyczne dla przemian w dyskursie prezydenckim, które nastąpiły podczas wojny rosyjsko-ukraińskiej. W analizowanym przemówieniu Władimira Putina język, obrazy i muzyka oddziałują na zmysły odbiorców i uzupełniają się nawzajem, wzmacniając przekaz. Wykorzystanie nowej aranżacji przestrzeni oraz zmiana estetyki językowej na bliższą antagonistycznym dyskursom sprawiają, że konflikt zbrojny staje się centralnym dla całego przemówienia. W orędziu obecne są charakterystyczne cechy aktualnego oficjalnego rosyjskiego dyskursu publicznego: wyraźny obraz wroga, eksplicytne stosowanie opozycji swój-obcy i opozycji binarnych, podział rosyjskiego społeczeństwa na lojalnych obywateli i zdrajców, którzy nie popierają ofensywy na Ukrainie, hiperbolizacja działań Zachodu i eufemizacja działań wojskowych Federacji Rosyjskiej, oraz kombinacja symboli religijnych, sowieckich i wojskowych.
Słowa kluczowe
estetyka mediów; dyskurs publiczny; orędzie noworoczne; wojna; prezydent; Rosja
Bibliografia
Berleant, Arnold. “Ideas for a Social Aesthetics”. Andrew Light and Jonathan Smith (eds.) The Aesthetics of Everyday Life. Columbia University Press, 2005, 23–38.
Chudinov, Anatoliy. «Diskursivnyye kharakteristiki politicheskoy kommunikatsii», Politicheskaya lingvistika, № 2 (40)/2012: 53–59 [Чудинов, Анатолий. «Дискурсивные характеристики политической коммуникации», Политическая лингвистика, № 2 (40)/2012: 53–59].
Czachur, Waldemar. „Inscenizowanie bliskości w polskich i niemieckich orędziach noworocznych. Przyczynek do lingwistyki kulturowej i międzykulturowej”. Joanna Górnikiewicz, Barbara Marczuk, Iwona Piechnik (Red). Études sur le texte dédiées à Halina Grzmil-Tylutki. Kraków: Biblioteka Jagiellońska, 2016, s. 73–96.
Duskayeva, Liliya (Ed.), Medialingvistika v terminakh i ponyatiyakh, Moskva: Flinta, 2018 [Дускаева, Лилия (ред.), Медиалингвистика в терминах и понятиях, Москва: Флинта, 2018].
Gavrilova, Marina. Kognitivnyye i ritoricheskiye osnovy prezidentskoy rechi: : na materiale vystupleniy V.V. Putina i B.N. Yel'tsina, Sankt-Peterburg: Filologicheskiy fakul'tet Sankt-Peterburgskogo gosudarstvennogo universiteta, 2004 [Гаврилова, Марина. Когнитивные и риторические основы президентской речи: на материале выступлений В.В. Путина и Б.Н. Ельцина, Санкт-Петербург: Филологический факультет Санкт-Петербургского государственного университета, 2004].
Hausken, Liv (Ed.). Thinking media aesthetics : media studies, film studies and the arts. London: Peter Lang International Academic Publishing Group, 2013.
Kress, Gunther, Theo, van Leeuwen. Multimodal Discourse: The Modes and Media of Contemporary Communication. London: Arnold Publishers, 2001.
Kress, Gunther. Multimodality. A social semiotic approach to contemporary communication. London–New York: Routledge, 2010.
Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. „Badanie wielomodalnych przekazów w mediach masowych: od teorii do schematu analitycznego”. Szymańska, Agnieszka, Lisowska-Magdziarz, Małgorzata, Hess, Agnieszka (Red.). Metody badań medioznawczych i ich zastosowanie. Kraków: Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej, 2018. 143–165.
Maćkiewicz, Jolanta. „Badanie mediów multimodalnych – multimodalne badanie mediów”. Studia Medioznawcze 2017, nr 2 (69)7: 33–42.
Noińska, Marta. Novogodneye obrashcheniye lidera gosudarstva kak ritual'nyy zhanr mediadiskursa materiale rossiyskikh,nemetskikh i pol'skikh vystupleniy: medialingvisticheskiy analiz. Gdańsk; Sopot: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2020 [Noińska, Marta. Новогоднее обращение лидера государства как ритуальный жанр медиадискурса на материале российских, немецких и польских выступлений: медиалингвистический анализ. Gdańsk; Sopot: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2020].”.
Noińska, Marta. „Opozycja swój – obcy w przemówieniach Władimira Putina z 21 i 24.02.2022”. Patocka-Sigłowy, Urszula,Noińska, Marta (Red.). Język – polityka – ideologia, T. 2. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. (w druku)
Patocka-Sigłowy, Urszula. Komunikowanie polityczne w Rosji. Specyfika dyskursu prezydenckiego. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2019.
Sladkevich, Zhanna. „Organizatsiya semioticheskogo prostranstva novogodnego pozdravleniya prezidenta (na materiale novogodnikh obrashcheniy prezidentov Rossii, Belarusi i Pol’shi za 2000–2015 gg.)”. Politicheskaya nauka, №3/2016: Politicheskaya semiotika: 168–194 [Сладкевич, Жанна. „Организация семиотического пространства новогоднего поздравления президента (на материале новогодних обращений президентов России, Беларуси и Польши за 2000–2015 гг.)”. Политическая наука, №3/2016: Политическая семиотика: 168–194].
Sładkiewicz, Żanna, Noińska, Marta. „Intersemiotyczna analiza komunikatów medialnych (orędzia noworoczne Władimira Putina i Wołodymyra Zełenskiego na 2021 rok)”. Przegląd Rusycystyczny, nr 4 (176) 2021: 190–221.
Sheygal, Yelena. “Neverbal’nyye znaki politicheskogo diskursa.” [Шейгал, Елена. “Невербальные знаки политического дискурса.”]
Zagidullina, Marina, and Kiklevich, Aleksandr (Eds.). Mediaesteticheskiy component sovremennoy kommunikatsii. Chelyabinsk: Izdatel’stvo Chelyabinskogo universiteta, 2020 [Загидуллина, Марина, Киклевич, Александр (Ред.). Медиаэстетический компонент современной коммуникации. Челябинск: Издательство Челябинского университета, 2020].
Online resources:
Orędzie noworoczne Władimira Putina na rok 2023 < https://www.youtube.com/watch?v=S3ymV12xybA> (1.04.2023).
WSJP 2023 „estetyka”
Uniwersytet Gdański Polska
https://orcid.org/0000-0002-1245-6633
Dr, adiunkt w Katedrze Pragmatyki Komunikacji i Akwizycji Języka przy Instytucie Rusycystyki i Studiów Wschodnich Uniwersytetu Gdańskiego. Członek PTJ. Członek zespołu redakcyjnego „Studia Rossica Gedanensia”. Autorka monografii "Новогоднее обращение лидера государства как ритуальный жанр медиадискурса на материале российских, немецких и польских выступлений: медиалингвистический анализ", podręczników akademickich "Русский язык в университете" oraz artykułów w czasopismach naukowych, m.in. w „Slavia Orientalis” i „Przeglądzie Wschodnioeuropejskim”. Zainteresowania badawcze obejmują analizę dyskursu, mediolingwistykę, socjolingwistykę i językoznawstwo porównawcze.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
