Ilja Erenburg – fajkarz
Abstrakt
Celem artykułu jest spojrzenie na postać Ilji Erenburga (1891–1967) oraz na zbiór jego opowiadań Trzynaście fajek (1922) przez pryzmat pisarstwa auto/biograficznego. Taka perspektywa pozwoli na zrekonstruowanie procesu twórczego Erenburga-fajkarza, jaki został utrwalony zarówno w tekstach jemu współczesnych, jak i w korespondencji prowadzonej przez pisarza z przyjaciółmi i ze znajomymi. Uważna lektura wymienianej przez prozaika korespondencji oraz kompleksowe zapoznanie się z opiniami recenzentów, pozwoli na odtworzenie okoliczności powstania utworu, opisanie jego losów wydawniczych oraz reakcji czytelniczych. Zaś samo obcowanie z tekstem cyklu literackiego przyczyni się do wyodrębnienia oraz zaprezentowania różnorodnego zbioru fajek, które Erenburg wykonał z pomocą słowa artystycznego.
Słowa kluczowe
Ilja Erenburg, fajka, tytoń, autobiografia, pamięć, list
Bibliografia
Babel, Izaak. Utwory zebrane, wstęp Jerzego Pomianowskiego, Transl. Pomianowski, Jerzy. Dłuski, Wiktor. Gruszecki, Krzysztof. Siemaszkiewicz, Eugenia. Woroszylska, Natalia. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2013.
Dickens, Karol. Dzieje, przygody, doświadczenia i zapiski Dawida Copperfielda juniora, rodem z Blunderstone (których nigdy ogłaszać drukiem nie zamierzał). Transl. Zyndram-Kościałkowska, Wila. t. 1–2. Warszawa: „Czytelnik”, 1987.
Doroszewski, Witold (Ed.) Słownik języka polskiego
Eichenbaum, Boris. “Jak jest zrobiony ‘Płaszcz’ Gogola.” Transl. Książek-Czermińska, Małgorzata. Sztuka interpretacji. t.1. Markiewicz, Henryk. (Ed.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971: 513–528.
Eykhenbaum, Boris. “Kak sdelana ‘Shinel'’ Gogolya.” Ot formalizma k strukturalizmu. Problemy teorii literatury. Wstęp, wybór materiałów oraz noty biograficzne Czesław Andruszko. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1995: 28–41 [Эйхенбаум, Борис. “Как сделана ‘Шинель’ Гоголя.” От формализма к структурализму. Проблемы теории литературы. Wstęp, wybór materiałów oraz noty biograficzne Czesław Andruszko. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1995: 28–41].
Erenburg, Ilia. Cztery fajki. Transl. Frühling, Bolesław Jacek. Warszawa: Spółdzielnia Księgarska „Książka”, 1925.
Erenburg, Ilia. Ludzie, lata, życie. 1891–1917. Dzieciństwo i młodość. Transl. Komarnicka, Wacława. Warszawa: „Czytelnik”, 1961.
Erenburg, Ilia. Ludzie, lata, życie. 1918–1921. Rewolucja. Transl. Komarnicka, Wacława. Warszawa: „Czytelnik”, 1963.
Erenburg, Ilia. Ludzie, lata, życie. Księga czwarta. Transl. Komarnicka, Wacława. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1984.
Erenburg, Ilia. Trzynaście fajek. Transl. Pański, Jerzy. Warszawa: „Czytelnik”, 1966.
Erenburg, Il'ya Grigor'yevich. Pis'ma. Tom 1. 1908–1930. “Day oglyanut'sya…” Izd. podgot. Frezinskim, Borisom Yakovlevichem. Moskva: Agraf, 2004 [Эренбург, Илья Григорьевич. Письма. Том 1. 1908–1930. “Дай оглянуться…” Изд. подгот. Фрезинским, Борисом Яковлевичем. Москва: Аграф, 2004].
Erenburg, Il’ya Grigor’yevich. Pis’ma. Tom 2. 1931–1967. “Na tsokole istoriy…” Izd. podgot. Frezinskim, Borisom Yakovlevichem. Moskva: Agraf, 2004 [Эренбург, Илья Григорьевич. Письма. Том 2. 1931–1967. “На цоколе историй…” Изд. подгот. Фрезинским, Борисом Яковлевичем. Москва: Аграф, 2004].
Erenburg, Il’ya Grigor’yevich. Sobraniye sochineniy. V 8 t. T. 4. Ocherki; Reportazhi; Esse; 1922–1939, Sostavleniye, podgotovka teksta Erenburg, Il’ya i Frezinskiy, Boris; Kommentarii Frezinskiy, Boris i Popov, Vyacheslav. Moskva: Khudozhestvennaya literatura, 1991 [Эренбург, Илья Григорьевич. Собрание сочинений. В 8 т. Т. 4. Очерки; Репортажи; Эссе; 1922–1939, Составление, подготовка текста Эренбург, Илья и Фрезинский, Борис; Комментарии Фрезинский, Борис и Попов, Вячеслав. Москва: Художественная литература, 1991].
Erenburg, Il’ya Grigor’yevich. Sobraniye sochineniy. V 8 t. T. 5. Padeniye Parizha: Roman; Voyna. 1941–1945: Stat'i, Sostavleniye, podgotovka teksta Erenburg, Il’ya i Rubashkin, Aleksandr; Kommentarii Frezinskiy, Boris i Popov, Vyacheslav. Moskva: Khudozhestvennaya literatura, 1996 [Эренбург, Илья Григорьевич. Собрание сочинений. В 8 т. Т. 5. Падение Парижа: Роман; Война. 1941–1945: Статьи, Составление, подготовка текста Эренбург, Илья и Рубашкин, Александр; Комментарии Фрезинский, Борис и Попов, Вячеслав. Москва: Художественная литература, 1996].
Fast, Piotr. Nurt paraboliczny w prozie Ilji Erenburga. Między poetyką a interpretacją. Katowice: Uniwersytet Śląski, 1987.
Federyakin, Aleksandr Yur’yevich. “Mekhanizmy tsikloobrazovaniya v proizvedenii I.G. Erenburga ‘Trinadtsat’ trubok’.” Vestnik YUURGU. Seriya „Lingvistika”, 2014, tom 11, no 3: 87–91 [Федерякин, Александр Юрьевич. “Механизмы циклообразования в произведении И.Г. Эренбурга ‘Тринадцать трубок’.” Вестник ЮУрГУ. Серия „Лингвистика”, 2014, том 11, no 3: 87–91].
Frezinskiy, Boris Yakovlevich. Parizhskiye adresa Il’i Erenburga. Rukopis’ (SF.) [Фрезинский, Борис Яковлевич. Парижские адреса Ильи Эренбурга. Рукопись (СФ.)].
Jachina, Guzel. Dzieci Wołgi. Transl. Chłystowski, Henryk. Warszawa: Noir Sur Blanc, 2022.
Osiewicz, Bartosz. “Ilja Erenburg – fajczarz.” Przegląd Rusycystyczny, 2023, no. 3 (183): 166–196.
“Pis’ma k O.I. Resnevich-Sin’orelli.” Minuvsheye. Istoricheskiy al’manakh. Alloy, Vladimir (Ed.). no. 8. Paris: Atheneum, 1989: 91–133 [“Письма к О.И. Ресневич-Синьорелли.” Минувшее. Исторический альманах. Alloy, Vladimir (Ed.). no. 8. Paris: Atheneum, 1989: 91–133].
Popov, Vyacheslav. Frezinskiy, Boris. Khronika zhizni i tvorchestva Il'i Erenburga. 1891–1923. T. 1. Sank-Peterburg: Izdatel’stvo LINA, 1993 [Попов, Вячеслав. Фрезинский, Борис. Хроника жизни и творчества Ильи Эренбурга. 1891–1923. Т. 1. Санкт-Петербург: Издательство ЛИНА, 1993].
Popov, Vyacheslav. Freeinskiy, Boris. Il’ya Erenburg v 1924–1931 gody. Khronika zhizni i tvorchestva (v dokumentakh, pis’makh, vyskazyvaniyakh i soobsh¬cheniyakh pressy, svidetel’stvakh sovremennikov). Т. 2. Sankt-Peterburg: Izdatel’stvo BAN, 2000 [Попов, Вячеслав. Фреэинский, Борис. Илья Эренбург в 1924–1931 годы. Хроника жизни и творчества (в документах, письмах, высказываниях и сообщениях прессы, свидетельствах современников). Т. 2. Санкт-Петербург: Издательство БАН, 2000].
Słownik języka polskiego, tom pierwszy A-K. Szymczak, Mieczysław. (Ed.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988.
Smaga, Józef. “Jubilatowi od sztambucha.” Slavica Wratislaviensia, 2011, no. CLIII: 9–12.
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Polska
https://orcid.org/0000-0003-2208-5386
Dr hab., literaturoznawca, profesor uczelni w Zakładzie Literatury Rosyjskiej Instytutu Filologii Wschodniosłowiańskich Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Autor monografii Интертекстуальность в поэзии Владимира Высоцкого, Poznań 2007; Formy i źródła poezji Aleksandra Galicza, Poznań 2016. Autor i współautor tekstów publikowanych m.in. w takich czasopismach jak „Przegląd Rusycystyczny”; „Slavica Wratislaviensia”; „Studia Rossica Posnaniensia”; „Australian Slavonic and East European Studies (ASEES) Journal”; „AvtobiografiЯ. Journal on Life Writing and the Representation of the Self in Russian Culture”; „Mundo Eslavo”; „Rusistika. The journal of the Korean Association of the Rusists”; „Вестник Волгоградского государственного университета”; „Russian Literature”; „Slavistična revija”.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
