A Man of the Brezhnev Times on Baker Street: On the Problem of the ‘Late Soviet Victorianism’
Abstrakt
ЧЕЛОВЕК БРЕЖНЕВСКОЙ ЭПОХИ НА БЕЙКЕР-СТРИТ (К ПОСТАНОВКЕ ПРОБЛЕМЫ «СОВЕТСКОГО ВИКТОРИАНСТВА»).
Резюме
Статья посвящена прочтению одного из самых популярных советских телефильмов, поставленного по рассказам о Шерлоке Холмсе и докторе Ватсоне. В тексте анализируется историко-культурный контекст намерения режиссера Масленникова и актеров «поиграть в англичанство». Автор статьи обнаруживает определенное сходство между викторианс-кой эпохой (временем написания рассказов и повестей о приключениях частного сыщика Шерлока Холмса) и позднесоветским временем, семидесятыми — началом восьмидесятых годов, когда создавался телефильм. Среди черт сходства — отношение к сексуальности, легитимизированное ханжество в вопросах секса, господство «мужской культуры» — при парадоксально (в таких условиях) значительной роли женщин в обществе. В статье делается вывод, что речь идет об исторических драмах «модернизации» общества — английского XIX века и советского XX, которые с разницей в сто лет переживали схожие процессы. Именно это сходство определило несомненный успех позднесоветской телеверсии викторианской приключенческой классики.
CZŁOWIEK EPOKI BREŻNIEWOWSKIEJ NA BAKER STREET (UWAGI O „SOWIECKIM WIKTORIAŃSTWIE”)
Streszczenie
Artykuł poświęcony jest omówieniu jednego z najpopularniejszych radzieckich filmów telewizyjnych opartego na opowiadaniach o Sherlocku Holmesie i doktorze Watsonie. Analzie poddany został historyczny i kulturowy kontekst towarzyszący zamiarowi reżysera Maslennikowa i aktorów polegający na tym, by „odegrać Anglików”. Autor artykułu dostrzega określone podo-bieństwo pomiędzy epoką wiktoriańską (okresem, w którym powstał literacki pierwowzór fi lmu) i okresem późnosowieckim, przełomem lat 70. i 80., kiedy powstawał fi lm. Wśród podobieństw nale-ży wskazać stosunek do seksualności, legitymizowaną hipokryzję w sprawach seksu, dominowanie „kultury męskiej” przy paradoksalnie w takich przypadkach znaczącej roli kobiety w społeczeństwie. Artykuł prowadzi do wniosku, że mamy tu do czynienia z historycznymi dramatami „modernizacji” społeczeństwa — angielskiego w XIX wieku i sowieckiego w wieku XX, które w odstępie stu lat przeżywały podobne procesy. Właśnie to podobieństwo wpłynęło na niewątpliwy sukces późnosowieckiej telewizyjnej wersji wiktoriańskiej klasyki przygodowej.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
