Abstract

ЧЕЛОВЕК БРЕЖНЕВСКОЙ ЭПОХИ НА БЕЙКЕР-СТРИТ (К ПОСТАНОВКЕ ПРОБЛЕМЫ «СОВЕТСКОГО ВИКТОРИАНСТВА»).

Резюме

Статья посвящена прочтению одного из самых популярных советских телефильмов, поставленного по рассказам о Шерлоке Холмсе и докторе Ватсоне. В тексте анализируется историко-культурный контекст намерения режиссера Масленникова и актеров «поиграть в англичанство». Автор статьи обнаруживает определенное сходство между викторианс-кой эпохой (временем написания рассказов и повестей о приключениях частного сыщика Шерлока Холмса) и позднесоветским временем, семидесятыми — началом восьмидесятых годов, когда создавался телефильм. Среди черт сходства — отношение к сексуальности, легитимизированное ханжество в вопросах секса, господство «мужской культуры» — при парадоксально (в таких условиях) значительной роли женщин в обществе. В статье делается вывод, что речь идет об исторических драмах «модернизации» общества — английского XIX века и советского XX, которые с разницей в сто лет переживали схожие процессы. Именно это сходство определило несомненный успех позднесоветской телеверсии викторианской приключенческой классики.

CZŁOWIEK EPOKI BREŻNIEWOWSKIEJ NA BAKER STREET (UWAGI O „SOWIECKIM WIKTORIAŃSTWIE”)

Streszczenie

Artykuł poświęcony jest omówieniu jednego z najpopularniejszych radzieckich filmów telewizyjnych opartego na opowiadaniach o Sherlocku Holmesie i doktorze Watsonie. Analzie poddany został historyczny i kulturowy kontekst towarzyszący zamiarowi reżysera Maslennikowa i aktorów polegający na tym, by „odegrać Anglików”. Autor artykułu dostrzega określone podo-bieństwo pomiędzy epoką wiktoriańską (okresem, w którym powstał literacki pierwowzór fi lmu) i okresem późnosowieckim, przełomem lat 70. i 80., kiedy powstawał fi lm. Wśród podobieństw nale-ży wskazać stosunek do seksualności, legitymizowaną hipokryzję w sprawach seksu, dominowanie „kultury męskiej” przy paradoksalnie w takich przypadkach znaczącej roli kobiety w społeczeństwie. Artykuł prowadzi do wniosku, że mamy tu do czynienia z historycznymi dramatami „modernizacji” społeczeństwa — angielskiego w XIX wieku i sowieckiego w wieku XX, które w odstępie stu lat przeżywały podobne procesy. Właśnie to podobieństwo wpłynęło na niewątpliwy sukces późnosowieckiej telewizyjnej wersji wiktoriańskiej klasyki przygodowej.