Prezentacja wariantów akcentuacyjnych w nowoczesnym rosyjsko-polskim słowniku przekładowym
Abstrakt
Презентация акцентных вариантов в современном русско-польском переводном словаре
В настоящей статье была предпринята попытка сформулировать принципы презентации акцентных вариантов в современном русско-польском переводном онлайн-словаре. Отправной точкой для реализации этой цели послужил анализ информации о вариантах ударения в Большом русско-польском словаре под редакцией Яна Вавжинчика в сопоставлении с данными самых больших и авторитетных орфоэпических словарей русского языка.
Presentation of the word stress variations in the contemporary translation Russian-Polish on-line dictionary
The present paper attempts to formulate principles of presenting the word stress variations in the contemporary translation Russian-Polish on-line dictionary on the basis of the comparative analysis that was conducted on the resources of The Great Russian-Polish Dictionary edited by Polish Scientific Publishers "PWN" as well as on data entries from the most authoritative orthoepic dictionaries of contemporary Russian.
key words: lexicographical criticism, translation Russian-Polish dictionary, on-line dictionary, word-stress variation.
Bibliografia
Literatura:
H. Bartwicka, Krytycznie o sposobie prezentacji leksyki potocznej w Wielkim słowniku polsko-rosyjskim, w: A. Bogusławski, J. Mędelska (red.), Współczesny język polski i rosyjski. Konfrontacja przekładowa, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 1997, s. 127–145.
H. Bartwicka, J. Mędelska, J. Wawrzyńczyk, Glosy do Wielkiego słownika polsko-rosyjskiego Dymitra Hessena i Ryszarda Stypuły, Wydawnictwo WSP, Bydgoszcz 1983.
J. Wawrzyńczyk, O tłumaczeniu przymiotników w Wielkim słowniku polsko–rosyjskim, „Przegląd Rusycystyczny” 1983, nr 2 (22), s. 37–44.
J. Wawrzyńczyk, Aktualne problemy leksykografii polsko–rosyjskiej (Część I), „Przegląd Rusycystyczny” 1984, nr 3 (27), s. 83-97.
J. Wawrzyńczyk, Aktualne problemy leksykografii polsko-rosyjskiej (Część II), „Przegląd Rusycystyczny”1984, nr 4 (28), s. 5–14.
J. Wawrzyńczyk, Język rosyjski w słownikach polsko-rosyjskich powojennego czterdziestolecia, [w:] Z aktualnych studiów rusycystycznych. Językoznawstwo i glottodydaktyka, Wydawnictwa Wyższej Szkoły Pedagogicznej, Olsztyn 1987, s. 163–171.
J. Wawrzyńczyk, O rozwoju leksykografii rosyjsko-polskiej, „Przegląd Rusycystyczny” 1992, nr 3–4 (59–60), s. 53–63.
J. Wawrzyńczyk, Wyrazy i zwroty związane z życiem religijnym w „wielkiej” leksykografii rosyjsko-polskiej, „Acta Polono-Ruthenica” 1997, t. II, s. 315–322.
J. Wawrzyńczyk, Blaski i cienie translatosfery, w: W. Chlebda (red.), Na tropach translatów, W poszukiwaniu odpowiedników przekładowych, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2011, s. 167-176.
Wawrzyńczyk J., Bartwicka H., Małek E., Wielki słownik rosyjsko-polski z kluczem polsko-rosyjskim. Wielki słownik polsko-rosyjski. Autokomentarze i erraty, Wydawnictwo TAKT, Warszawa 2007.
Р.И. Аванесов, Русское литературное произношение, Либроком, Москва 2009, Изд. 7-е.
К.С. Горбачевич, Нормы современного русского литературного языка. Пособие для учителей, Просвещение, Москва 1978.
К.С. Горбачевич, Вариантность слова и языковая норма: на материале современного русского языка, „Либроком”, Москва 2009, Изд. 2-е.;
Н.А. Еськова, Лингвистический комментарий к „Орфоэпическому словарю русского языка”, Азбуковник, Москва 2005.
Л.П. Крысин, Слово в современных текстах и словарях. Очерки о русской лексике и лексикографии, http://portal.tpu.ru/SHARED/s/SHCHITOVA/Aspir/Aspirantam/Krysin_slovo.pdf (07.02.2016)
В. Лефельдт, Акцент и ударение в русском языке, Языки славянской культуры, Москва 2006.
М.В. Панов, История русского литературного произношения XVIII-XX вв, УРСС, Москва 2002, 2. изд., стер.
Źródła leksykograficzne:
A. Bogusławski, Ilustrowany słownik rosyjsko-polski, polsko-rosyjski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
W. Chlebda (red.), Polsko-rosyjski słownik par przekładowych. Tom zbiorczy idiomatykonu polsko-rosyjskiego (z. 1-5), Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2014.
D. Hessen, R. Stypuła, Wielki słownik polsko-rosyjski, t. 1-2, Wiedza Powszechna Warszawa 1967.
A. Mirowicz, I. Dulewiczowa, I. Grek-Pabisowa, I. Maryniakowa, Wielki słownik rosyjsko-polski, t. 1-2, wyd. VI, Wiedza Powszechna, Moskwa-Warszawa 1999.
J. Wawrzyńczyk (red.), Wielki multimedialny słownik rosyjsko-polski i polsko-rosyjski [Dokument elektroniczny], PWN, Warszawa 2014.
Wielki słownik rosyjsko-polski z kluczem polsko-rosyjskim, pod red. J. Wawrzyńczyka, PWN, Warszawa 2004, [wersja elektroniczna na płycie CD].
Ф.Л. Агеенко, Собственные имена в русском языке: Словарь ударений, Изд-во НЦ ЭНАС, Москва 2001.
Ф.Л. Агеенко, М.В. Зарва, Словарь ударений русского языка, Айрис-пресс, Москва 2000, 8. изд., перераб. и доп.
В.П. Берков, Новый большой русско-норвежский словарь: Ny stor russisk-norsk ordbok, Живой язык, Москва 2011, 3-е изд., испр.
Л.А. Введенская, Словарь ударений для работников радио и телевидения, Феникс, Ростов-на-Дону 2012, Изд. 5-е, доп. и перераб.
О.Е. Гайбарян, Школьный словарь ударений, Феникс, Ростов-на-Дону 2010.
Е.Д. Гончарова (ред.), Орфоэпический словарь русского языка, Дрофа, Русский язык медиа, Москва 2009.
К.С. Горбачевич, Современный орфоэпический словарь русского языка: все трудности произношения и ударения, ACT Астрель, Москва 2009.
Т.А. Гридина, Н.И. Коновалова, Школьный орфоэпический словарь русского языка:, ACT, Москва 2011.
Т.А. Гридина, Н.И. Коновалова, В.В. Бурцева, Новый орфоэпический словарь русского языка: для всех, кто хочет быть грамотным, АСТ, Москва 2013.
Т.Н. Гурьева (ред.), Орфоэпический словарь, Мир книги, Москва 2003.
О.И. Дружбинский (ред.), Карманный словарь правильных ударений, Кн. и Бизнес, Москва 2006.
Н.А. Еськова, С.Н. Борунова, В.Л. Воронцова, Орфоэпический словарь русского языка: произношение, ударение, грамматические формы, АСТ, Москва 2015, 10-е изд., испр. и доп.
А.А. Зализняк, Грамматический словарь русского языка. Словоизменение, АСТ-Пресс, Москва 2009, Изд. 6-е, стер.
М.В. Зарва, Русское словесное ударение, НЦ ЭНАС, Москва 2001.
Б.А. Зильберт (ред.), Орфоэпический словарь, Мир книги, Москва 2004.
Т.Ф. Иванова, Новый орфоэпический словарь русского языка: Произношение, ударение, грамматические формы, Русский язык – Медиа, Москва 2004.
М.Л. Каленчук, Л.Л. Касаткин, Р.Ф. Касаткина, Большой орфоэпический словарь русского языка: литературное произношение и ударение начала XXI века: норма и ее варианты, АСТ-ПРЕСС, Москва 2012.
В.И. Круковер (ред.), Орфоэпический словарь русского языка, Victory, Санкт-Петербург 2006.
В.В. Львов, Школьный орфоэпический словарь русского языка, Дрофа, Москва 2004.
О.А. Михайлова, Орфоэпический словарь для школьников: правильное ударение и произношение, Феникс, Ростов-на-Дону 2011, Изд. 2-е, перераб.
Национальный корпус русского языка, http://www.ruscorpora.ru/.
Новейший большой толковый словарь русского языка, С.А. Кузнецов (ред.), Санкт-Петербург 2008.
Е.А. Окунцова, Словарь ударений русского языка для краснослова: Метод. пособие для учителя, лектора, оратора, диктора, а также студента и школьника, Кн. изд-во, Новосибирск 1996.
Орфоэпический словарь русского языка: Произношение, ударение, грамматтические формы, Р.И. Аванесов (ред.), Русский язык, Москва 1989, 5-е изд., испр. и доп.
И.Л. Резниченко, Орфоэпический словарь русского языка: Произношение. Ударение, АСТ Астрель, Москва 2003.
И.Л. Резниченко, Словарь ударений русского языка: около 10000 слов, все трудные случаи, все типы ударений, способы запоминания, АСТ-Пресс, Москва 2015.
О.Д. Ушакова, Говори правильно: словарик ударений, ЛИТЕРА, Санкт-Петербург 2013.
Uniwersytet Wrocławski, Instytut Filologii Słowiańskiej, Zakład Języka Rosyjskiego Polska
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
