Wartościowanie w tekście medialnym – interpretacje tłumacza
Abstrakt
Wartościowanie w tekście medialnym — interpretacje tłumacza
Artykuł dotyczy problemu wartościowania w dyskursie medialnym, który rozpatrywany jest na przykładzie rosyjskich tekstów medialnych przełożonych na język polski. Aksjologia z punktu widzenia przekładu tekstów prasowych – kreatywnych, zwykle o funkcji perswazyjnej, w których różne środki bywają wykorzystywane jako nośniki konotacji wartościujących, przedstawiając temat wypowiedzi w sposób negatywny bądź pozytywny, skłania do zwrócenia uwagi na stopień odtworzenia (vs. zmiany) wartościowania. Globalne, całościowe spojrzenie na oryginał i przekład w odniesieniu do tekstów prasowych (medialnych) pozwala dostrzec także inne elementy struktury tekstów, których obecność, wyróżnienie lub pominięcie wpływa na znak wartości całego komunikatu.
Słowa kluczowe
Słowa kluczowe: tekst medialny, przekład, wartościowanie, rzeczywistość medialna
Bibliografia
Arutyunova, Nina. Tipy yazykovykhznacheniy: Otsenka. Sobytiye. Fakt. Moskva: Nauka, 1988 [Арутюнова, Нина. Типы языковых значений: Оценка. Событие. Факт. Москва: Наука, 1988].
Hejwowski, Krzysztof. Iluzja przekładu: Przekładoznawstwo w ujęciu konstruktywnym. Katowice: Śląsk–Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych, 2015.
Kazak, Mariya. “Sovremennyye mediateksty:problemy identifikatsii i tipologii.” 24–35. Mediynyy tekst: Sotsial’nyye praktiki, tekhnologii,teorii. Ed. Polonskiy, Andrey. Kazak, Mariya. Belgorod: ID “Belgorod” NIU “Belgu.” 2018 [Казак, Мария. “Современные медиатексты: проблемы идентификации и типологии.” 24–35. Медийный текст: Социальные практики, технологии, теории. Полонский, Андрей. Казак, Мария. Белгород: ИД “Белгород” НИУ “БелГУ”, 2018].
Kita, Małgorzata. “Dyskurs prasowy”. 199–288. Malinowska, Ewa. Nocoń, Jolanta. Żydek-Bednarczuk, Urszula (Eds.). Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej. Kraków: Universitas, 2013.
Krzeszowski, Tomasz. Aksjologiczne aspekty semantyki językowej. Toruń: Wydawnictwo UMK, 1999.
Mikoyan, Ashkhen. “Problemy perevoda tekstov SMI”. 443–455. Mayya, Volodina (Ed.). Yazyk sredstv massovoy informatsii. Moskva: Akademicheskiy Proyekt, 2008 [Микоян, Ашхен. “Проблемы перевода текстов СМИ”. 443–455. Язык средств массовой информации. Володина, Мая (Ed.). Москва: Академический Проект, 2008].
Nowak, Paweł, Tokarski, Ryszard. “Medialna wizja świata a kreatywność językowa”. 9–35. Nowak, Paweł. Tokarski, Ryszard. Kreowanie światów w języku mediów. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2007.
Piekot, Tomasz. Dyskurs polskich wiadomości prasowych. Kraków: Universitas, 2006.
Pstyga, Alicja. Przekład w komunikowaniu medialnym. Wybrane zagadnienia na podstawie polskich przekładów rosyjskich tekstów prasowych. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2013.
Pstyga, Alicja. “Rzeczywistość medialna i medialny punkt widzenia a przekład.”. 125–142. Pstyga, Alicja. Patocka-Sigłowy, Urszula. Międzyjęzykowe i międzykulturowe konteksty współczesnego dyskursu publicznego. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2017.
Pstyga, Alicja. “Konotacje wartościujące w tekście prasowym jako problem przekładu.” 9–20. Lewicki, Roman. Przekład. Język. Kultura, t. V. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2018.
Pstyga, Alitsiya. “Mediareal’nost’ v perevode: kprobleme kul’turnoy obuslovlennosti mediynoy kommunikatsii.” 22–33. Khudozhestvennyy tekst:kul’turnaya traditsiya i mediareal’nost’. Kollektivnaya monografiya. Persi, Ugo. Polonskiy, Andrey (Eds.). Belgorod ID “Belgorod» NIU “Belgu”, 2017 [Пстыга, Алиция. “Медиареальность в переводе: к проблеме культурной обусловленности медийной коммуникации.” 22–33. Перси, Уго. Полонский, Андрей (Eds.). Художественный текст: культурная традиция и медиареальность. Коллективная монография. Белгород ИД “Белгород» НИУ “БелГУ”, 2017].
Puzynina, Jadwiga. Język wartości. Warszawa: PWN, 1992.
Skowronek, Bogusław. “Z perspektywy odbiorcy. O nowym obszarze badań języka w mediach.” 11–17. Język Polski. 2016 no. 2.
Teliya, Veronika. Konnotativnyy·aspekt semantiki nominativnykh yedinits. Moskva: Nauka, 1986 [Телия, Вероника. Коннотативный аспект семантики номинативных единиц. Москва: Наука, 1986].
Volodina, Mayya. “Yazyk SMI — osnovnoyesredstvo vozdeystviya na massovoye soznaniye.” 6–24. Yazyk sredstv massovoy informatsii. Volodina, Mariiya (Ed.). Moskva: Akademicheskiy Proyekt, 2008 [Володина, Майя. “Язык СМИ — основное средство воздействия на массовое сознание.” 6–24. Майя, Володина (Ред.). Язык средств массовой информации. Москва: Академический Проект, 2008].
Vol’f, Yedena. Funktsional’naya semantika otsenki. Moskva: URSS, 2002 [Вольф, Елена. Функциональная семантика оценки. Москва: УРСС, 2002].
Wolny-Zmorzyński, Kazimierz. Jaka informacja? Rzecz o percepcji fotografii dziennikarskiej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.
Żydek-Bednarczuk. “Dyskurs medialny.” 179–197. Malinowska, Ewa. Nocoń, Jolanta. Żydek-Bednarczuk, Urszula. Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej. Kraków: Universitas, 2013.
Uniwersytet Gdański Polska
http://orcid.org/0000-0001-6933-2132
Dr hab., prof. UG, kierownik Katedry Językoznawstwa i Translatoryki Instytutu Rusycystyki i Studiów Wschodnich Uniwersytetu Gdańskiego oraz kierownik Pracowni Badań nad Komunikowaniem Medialnym afiliowanej przy Wydziale Filologicznym UG; redaktor serii wydawniczej Słowo z perspektywy językoznawcy i tłumacza (Wydawnictwo UG); członek PTR, TMJP i Tertium.
Autorka monografii Nowe słownictwo rosyjskie. Struktura formalno-semantyczna rzeczownika (Gdańsk 1994), Słowotwórcza kategoria negacji. Prefiksalne negatywa rzeczownikowe we współczesnym języku polskim i rosyjskim (Gdańsk 2010), Przekład w komunikowaniu medialnym. Wybrane zagadnienia na podstawie polskich przekładów rosyjskich tekstów prasowych (Gdańsk 2013), a także ponad 100 artykułów z zakresu przekładu oraz słowotwórstwa, leksykologii, frazeologii języka rosyjskiego i polskiego, również w ujęciu porównawczym; redaktor bądź współredaktor 10 monografii wieloautorskich.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
