Utopie nieśmiertelności. Nikołaj Fiodorow i Wasilij Rozanow
Abstrakt
UTOPIE NIEŚMIERTELNOŚCI. NIKOŁAJ FIODOROW I WASILIJ ROZANOW
Celem artykułu jest analiza idei nieśmiertelności u dwóch rosyjskich myślicieli: Nikołaja Fiodorowa i Wasilija Rozanowa. Wpierw przedstawiona została filozofia Fiodorowa, który twierdził, że śmierć należy pokonać, a wszystkich zmarłych wskrzesić do życia. Zadanie to Fiodorow pojmował jako kontynuację dzieła Chrystusa i realizację fundamentalnego postulatu chrześcijaństwa — zbawienia człowieka. Następnie omówiona zostaje idea nieśmiertelności u Rozanowa. Odrzucał on chrześcijański wariant nieśmiertelności, próbując zastąpić go własnym projektem, który zakładał zjednoczenie z ponadindywidualnym potokiem życia. Konsekwencją była zgoda na zagładę jednostki. W zakończeniu stwierdzam, że chociaż idee Fiodorowa i Rozanowa wydają się sprzeczne, to w istocie łączy ich uwielbienie życia i pragnienie przezwyciężenia śmierci.
Słowa kluczowe
Fiodorow; Rozanow; filozofia rosyjska; literatura rosyjska; śmierć; nieśmiertelność; wskrzeszenie; płeć
Bibliografia
Bierdiajew, Mikołaj. Rosyjska idea. Transl. JC-SW [Wodziński, Cezary]. Warszawa: In Plus, 1987.
Bułgakow, Siergiej. Światło wieczności. Medytacje i spekulacje. Transl. Chmielewski, Jacek. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewecki, 2010.
Evdokimov, Paul. Prawosławie. Transl. Klinger, Jerzy. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2003.
Fateyev, Valeriy. Ed. V.V. Rozanov: Pro et contra. Vol. 1. Sankt-Peterburg: Izdatel'stvo Russkogo Khristianskogo gumanitarnogo instituta, 1995 [Фатеев, Валерий. Ред. В.В. Розанов: Pro et contra. T. I, Санкт-Петербург: Издательство Русского Христианского гуманитарного института, 1995].
Fateyev, Valeriy. Ed. V.V. Rozanov: Pro et contra. Vol. 2. Sankt-Peterburg: Izdatel'stvo Russkogo Khristianskogo gumanitarnogo instituta, 1995 [Фатеев, Валерий. Ред. В.В. Розанов: Pro et contra, T. II, Санкт-Петербург: Издательство Русского Христианского гуманитарного института, 1995].
Fedorov, Nikolay. Sobraniye sochineniy v chetyrekh tomakh. Ed. Gacheva, Anastasiya, Semenova, Svetlana. Vol. 4. Moskva: Traditsiya, 1999 [Федоров, Николай. Собрание сочинений в четырех томах. Ред. Гачева, Анастасия, Семенова, Светлана. T. IV. Москва: Традиция, 1999].
Fiodorow, Nikołaj. Filozofia wspólnego czynu. Transl. Wodziński, Cezary, Milczarek, Michał. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki, 2012.
Florovskiy, Georgiy. Puti russkogo bogosloviya. Parizh: 1937 [Флоровский, Георгий. Пути русского богословия. Париж: 1937].
Gacheva, Anastasiya, Semenova, Svetlana. Ed. N.F. Fedorov: Pro et contra. K 180-letiyu so dnya rozhdeniya N.F. Fedorova. K 100-letiyu vykhoda v svet I toma “Filosofii obshchego dela”. Antologiya. Vol. 2. Sankt-Peterburg: Izdatel'stvo Russkogo Khristianskogo gumanitarnogo instituta, 2008 [Гачева, Анастасия, Семенова, Светлана. Ред. Н.Ф. Федоров: Pro et contra. К 180-летию со дня рождения Н.Ф. Федорова. К 100-летию выхода в свет I тома “Философии общего дела”. Антология. T. II. Санкт-Петербург: Издательство Русского Христианского гуманитарного института, 2008].
Milczarek, Michał. Drzewo życia. Fenomen Wasilija Rozanowa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2016.
Milczarek, Michał. Z martwych was wskrzesimy. Filozofia Nikołaja Fiodorowa. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.
Nikolyukin, Aleksandr. Ed. Vasiliy Vasil'yevich Rozanov. Moskva: ROSSP·EN, 2012 [Николюкин, Александр. Ред. Василий Васильевич Розанов. Москва: РОССПЭН, 2012].
Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Poznań: Pallottinum, 2003.
Rozanov, Vasiliy. Apokalipsis nashego vremeni. Moskva: Respublika, 2000 [Розанов, Василий. Апокалипсис нашего времени. Москва: Республика, 2000].
Rozanov, Vasiliy. Kogda nachal'stvo ushlo... 1905-1906 gg. Mimoletnoye. 1914 god. Moskva: Respublika, 2005 [Розанов, Василий. Когда начальство ушло... 1905-1906 гг. Мимолетное. 1914 год. Москва: Республика, 2005].
Rozanov, Vasiliy. Okolo tserkovnykh sten. Moskva: Respublika, 1995 [Розанов, Василий. Около церковных стен. Москва: Республика, 1995].
Rozanov, Vasiliy. V mire neyasnogo i nereshennogo. Moskva: Respublika, 1995 [Розанов, Василий. В мире неясного и нерешенного. Москва: Республика, 1995].
Rozanov, Vasiliy. V temnykh religioznykh luchakh. Moskva: Respublika, 1994 [Розанов, Василий. В темных религиозных лучах. Москва: Республика, 1994].
Rozanov, Vasiliy. Vo dvore yazychnikov. Moskva: Respublika, 1999 [Розанов, Василий. Во дворе язычников. Москва: Республика, 1999].
Rozanov, Vasiliy. Vozrozhdayushchiysya Yegipet. Moskva: Respublika, 2002 [Розанов, Василий. Возрождающийся Египет. Москва: Республика, 2002].
Rozanow, Wasilij. Ciemne oblicze. Metafizyka chrześcijaństwa. Transl. Paprocki, Henryk. Warszawa: Eneteia, 2006.
Rozanow, Wasilij. Opadłe liście. Transl. Chmielewski, Jacek, Kania, Ireneusz. Warszawa: Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego, 2013.
Rozanow, Wasilij. Pół-myśli, pół-uczucia. Transl. Kania, Ireneusz. Kraków: Oficyna Literacka, 1998.
Sinyavskiy, Andrey. “Opavshiye list'ya” V.V. Rozanova. Parizh: Sintaksis, 1982 [Cинявский, Андрей. “Опавшие листья” В.В. Розанова. Париж: Синтаксис, 1982].
Uniwersytet Jagielloński Polska
https://orcid.org/0000-0001-9795-6217
Adiunkt w Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Autor książek: Z martwych was wskrzesimy. Filozofia Nikołaja Fiodorowa (Kraków 2013); Drzewo życia. Fenomen Wasilija Rozanowa (Kraków 2016); Donikąd. Podróże na skraj Rosji (Wołowiec 2019).
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
