REWOLUCYJNA KONTRREWOLUCJA. DIALOGI KULTUR W MYŚLI ROSYJSKIEGO OŚWIECENIA

DIALOGI KULTUR W MYŚLI ROSYJSKIEGO OŚWIECENIA


Abstrakt

Uniweraslizmm (kosmopolityzm) i sekularyzm były szczególnymi wałasnościami kultury Oświecenia. W prezentowanym artykule zostały one powiazane z problemem napięcia pomiędzy rewolucją i kontrrewolucją w myśli rosyjskiego Oświecenia oraz w działaniach władców Rosji. Autor wyróżnia trzy tendencje w dialogach pomiędzy kulturą Zachodu (polską, niemiecką, francuską) i kulturą rosyjską. Ukazane one zostały jako instrumenty modernizacji i wzmocnienia państwa rosyjskiego, które przyniosły nieoczekiwane rezultaty rewolucyjne.


Słowa kluczowe

Oświecenie w Rosji; rewolucja; dialog między kulturami

Becker, Carl Lotus. Państwo Boże osiemnastowiecznych filozofów. Transl. Ruszkowski, Janusz. Warszawa: Zysk i S-ka, 2008.

Billington, James H. Ikona i topór. Historia kultury rosyjskiej. Transl. Hunia, Justyn. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008.

Bohun, Michał. “Inteligencja. Rosyjskie przestrogi i polskie nadzieje.” Wokół Andrzeja Walickiego. Almanach myśli rosyjskiej. (Eds.) Dobieszewski, Janusz. Skoczyński, Jan. Bohun, Michał. Warszawa: Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii i Socjologii, 2009.

Florovskiy, Georgiy Vasilievich. Puti russkogo bogosloviya. Parizh: [s.n.], 1937 [Флоровский, Георгий Васильевич. Пути русского богословия. Париж: [s.n.], 1937].

Hercen, Aleksander. “O rozwoju idei rewolucyjnych w Rosji.” Hercen, Aleksander. Pisma filozoficzne. T. II. Transl. Bieńkowska, Wiera. Warszawa: Książka i Wiedza, 1966.

Israel, Jonathan. “‘Radykalne Oświecenie’ — peryferia, centrum czy główne oblicze Oświecenia za oceanem (1650–1850)?”. Filozofia Oświecenia. Radykalizm — religia — kosmopolityzm. (Eds.) Miklaszewska, Justyna. Tomaszewska, Anna. Transl. Tomaszewska, Anna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015. 17–46.

Jacob, Margaret C. “Jak bardzo radykalne było Oświecenie i co oznacza ‘radykalne’?”. Filozofia Oświecenia. Radykalizm — religia — kosmopolityzm. (Eds.) Miklaszewska, Justyna. Tomaszewska, Anna. Transl. Tomaszewska, Anna. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015. 46–65.

Malia, Martin. Sowiecka tragedia. Historia komunistycznego imperium rosyjskiego 1917–1991. Transl. Hułas, Magdalena. Wyzner, Elżbieta. Warszawa: Philip Wilson, 1998.

Plechanow, Jerzy. Historia rosyjskiej myśli społecznej. Wybór. T. I. Transl. Hekkier, Regina et al. Warszawa: Książka i Wiedza, 1966.

Russkaya mysl' v vek Prosveshcheniya. (Eds.) Utkina, Nina Fiodorovna. Suchov, Andrey Dmitryevich. Moskva: Nauka 1991 [Русская мысль в век Просвещения. (Ред.) Уткина, Нина Федоровна. Сухов, Андрей Дмитриевич. Москва: Наука, 1991].

Walicki, Andrzej. Zarys myśli rosyjskiej. Od Oświecenia do renesansu religijno-filozoficznego. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2005.

Zenkovskiy, Vasiliy Vasilievich. Istoriya russkoy filosofii. T. I. Ch. 1. Leningrad: Ego, 1991 [Зеньковский, Василий Васильевич. История русской философии. Т. I. Ч. 1. Ленинград: Эго, 1991].

Pobierz

Opublikowane : 2020-10-01


BohunM. (2020). REWOLUCYJNA KONTRREWOLUCJA. DIALOGI KULTUR W MYŚLI ROSYJSKIEGO OŚWIECENIA. Przegląd Rusycystyczny, 172(4). https://doi.org/10.31261/pr.9103

Michał Bohun  michal.bohun@uj.edu.pl
Uniwersytet Jagielloński, Wydział Filozoficzny, Instytut Filozofii  Polska
https://orcid.org/0000-0002-8702-9441

Doktor habilitowany, profesor w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historyk filozofii i myśli społecznej. Badacz dziejów myśli rosyjskiej i polskiej ze szczególnym uwzględnieniem refleksji politycznej i historiozoficznej. Tłumacz tekstów filozoficznych z języka rosyjskiego, autor trzech monografii z dziejów myśli rosyjskiej oraz wielu artykułów. Obecnie bada ekonomiczne implikacje krytycznych filozofii społecznych.






Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.

Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.

1. Licencja

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.

2. Oświadczenie Autora

Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.

Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.

UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).

3. Prawa użytkownika

Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.

4. Współautorstwo

Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.

Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).