Многообразие безэквивалентных лексических единиц на уроке иностранного языка: наблюдение, анализ и рекомендации (на материале русского языка в сопоставлении с немецким и польским)

Wojciech Paweł Sosnowski; Svetlana Olegovna Ahlborn

doi:10.31261/pr.15873

Опубликовано: 2024-02-12

№ 1 (185) (2024)

Многообразие безэквивалентных лексических единиц на уроке иностранного языка: наблюдение, анализ и рекомендации (на материале русского языка в сопоставлении с немецким и польским)

Wojciech Paweł Sosnowski

, Svetlana Olegovna Ahlborn

Раздел: Artykuły

https://doi.org/10.31261/pr.15873

Аннотация

В любом естественном языке существует ряд лексических единиц, не имеющих эквивалентов в других языковых системах. В различных языках есть такие языковые единицы, которые тесно сопряжены с культурой, историей, обычаями, опытом данного народа и его языковой картиной мира. Эти единицы особенно заметны при сопоставлении языков, составлении двуязычных и многоязычных фразеологических и толковых словарей, преподавании иностранных языков и переводческой работе. В настоящем исследовании авторы, используя учебные материалы по русскому языку как иностранному, языковую интуицию и корпусные данные, собрали, проанализировали и классифицировали примеры лингвоспецифических слов и выражений, для которых в силу разных языковых реалий не существуют переводимые коммуникативные корреляты в немецком и польском языках. Наблюдения авторов могут представить интерес не только для исследователей и преподавателей, но и для изучающих иностранные языки.

Ключевые слова:

non-equivalent lexis, Russian as a foreign language, russian-polish-german parallel corpora, translation matters, culture-specific words

Скачать файлы

pdf (Język Polski)

Правила цитирования

Sosnowski, W. P., & Ahlborn, S. O. (2024). Многообразие безэквивалентных лексических единиц на уроке иностранного языка: наблюдение, анализ и рекомендации (на материале русского языка в сопоставлении с немецким и польским). Przegląd Rusycystyczny [Русское обозрение], (1 (185), 220–240. https://doi.org/10.31261/pr.15873

Цитируется в / Поделиться

Библиографические ссылки

REFERENCES
Ahlborn, Svetlana, Sosnowski, Wojciech. Lakunarnost' i substitutsiya pri perenose russkogo rechevogo etiketa na zanyatiyakh RKI za predelami Rossii, Przegląd rusycystyczny, nr. 1 (173), s.166-193 [Ahlborn, Svetlana, Sosnowski, Wojciech. Лакунарность и субституция при переносе русского речевого этикета на занятиях РКИ за пределами России, Przegląd rusycystyczny 2021, nr.1 (173), s.166-193].
Barkhudarov, Leonid. Language and translation. Issues of general and particular theory of translation. Moscow: International relations, 1975.
Chlebda, Wojciech. „Skrzydlate słowa a frazeologia”, Perspektywy współczesnej frazeologii polskiej. Teoria. Zagadnienia ogólne. S. Bąba, K. Skibski, & M. Szczyszek (red.). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2010. 9–20.
Jaskot, Maciej, Sosnowski, Wojciech, Wojakowska, Marta. Culturally anchored lexical units in modern foreign language teaching, XLinguae 2022, no. 15(3): 114-125.
Nedkova, Emilia. „Frazeologizmi s obrazni elementi ot narodnia bit”. Nauchni trudove na Rusenskia universitet 2009, т. 48, с. 6.3: 42-45 [Недкова. Емилия. «Фразеологизми с образни елементи от народния бит», „Научни трудове на Русенския университет” 2009, t. 48, s. 6.3: 42–45.
Oksaar, Els. Kulturemtheorie. Ein Beitrag zur Sprachverwendungsforschung. Hamburg: 1988.
Rak, Maciej. Co to jest kulturem?. Ling Varia 2015, nr. 2: 305-316.
Taylor, Christopher. Language to Language: A Practical and Theoretical Guide for Italian/English Translators. Cambridge: Cambridge University Press, 1998.
Vereshchagin, Yevgeniy Kostomarov, Vitaliy. Language and culture: Linguistic and regional studies in teaching Russian as a foreign language. Moscow.: Russian language, 1990.
Vlakhov, Sergey, Florin Sider. Neperevodimoye v perevode. Moskva: Mezhdunarodnyye otnosheniya, 1980 [Влахов, Сергей, Флорин, Сидер. Непереводимое в переводе, Москва: Международные отношения, 1980].
Yaskot, Maciej. „Otrazhenie na kulturni komponenti vav frazeologichnite edinitsi”. Balgarski ezik 2019, no.2: 93–106 [Яскот, Мачей. «Отражение на културни компоненти във фразеологичните единици». Български език, н. 2: 93–106].
НКРЯ: https://ruscorpora.ru/
Glosbe: https://glosbe.com/

Во ходе проведения исследования использовались следующие учебники и учебные пособия:
Немецкие:
Adler, Irma, Bolgova, Ljudmila et al. MOCT 2 (B1), Russisch für Anfänger. Überarbeitete Ausgabe. Lehrbuch mit 2 Audio-CDs, Ernst Klett Sprachen, Stuttgart, 2014.
Adler, Irma, Bolgova, Ljudmila. MOCT 1 (A1-A2), Russisch für Anfänger. Überarbeitete Ausgabe. Lehrbuch mit 2 Audio-CDs, Ernst Klett Sprachen, Stuttgart, 2013.
Bosch, Monika u.a. Jasno! (A1-A2), Russisch für Anfänger. Lehrerhandbuch (Jasno!: Russisch für Anfänger und Fortgeschrittene), Ernst Klett Sprachen, Stuttgart, 2017.
Hamann, Carola. Otlitschno! (A1), Hueber Verlag, München, 2018.
Hamann, Carola. Otlitschno! (B1), Hueber Verlag, München, 2018.
Minakova-Boblest, Еlena. Langenscheidt Praktisches Lehrbuch Russisch, Langenscheidt, 2007.
Польские:
Danecka, Irena, Granatowska, Halina. Kak dela? Wydawnictwo Szkolne PWN, 2002 [Danecka, Irena, Granatowska, Halina. Как дела? Wydawnictwo Szkolne PWN, 2002].
Dąbrowska, Halina, Zybert, Mirosław. Novyye vstrechi, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2011 [Dąbrowska, Halina, Zybert, Mirosław. Новые встречи, Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2011].
Deczewska, Justyna, Świrko, Krzysztof. Prosto klass (В1), Warszawa, 2022 [Deczewska, Justyna, Świrko, Krzysztof. Просто класс (В1), Warszawa, 2022].
Deczewska, Justyna, Świrko, Krzysztof. Prosto klass, (A1-A2), Warszawa, 2021 [Deczewska, Justyna, Świrko, Krzysztof. Просто класс (A1-A2), Warszawa, 2021].
Gawęcka – Ajchel, Beata. Ekho, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2014 [Gawęcka – Ajchel, Beata. Эхо, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 2014].
Machnacz, Аndrzej. Iz pervykh ust. Russkiy yazyk dlya bazovogo urovnya, Wydawnictwo Kram, 2021 [Machnacz, Аndrzej. Из первых уст. Русский язык для базового уровня, Wydawnictwo Kram, 2021].
Tatarchyk, Olga. Kak raz (Język rosyjski. Podręcznik dla liceum i technikum) Wydawnictwo: WSiP, 2019 [Tatarchyk, Olga. Как раз (Język rosyjski. Podręcznik dla liceum i technikum) Wydawnictwo: WSiP, 2019].
Wiatr-Kmieciak, Małgorzata, Wujec, Sławomira. Vot i my po-novomu 1, Podręcznik do języka rosyjskiego dla liceum i technikum, Wydawnictwo Szkolne PWN, 2021 [Wiatr-Kmieciak Małgorzata, Wujec, Sławomira. Вот и мы по-новому 1, Podręcznik do języka rosyjskiego dla liceum i technikum, Wydawnictwo Szkolne PWN, 2021].
Wiatr-Kmieciak, Małgorzata, Wujec, Sławomira. Vot i my 1, Podręcznik Język rosyjski dla szkół ponadgimnazjalnych, Wydawnictwo Szkolne PWN 2012 [Wiatr-Kmieciak, Małgorzata, Wujec, Sławomira. Вот и мы 1, Podręcznik Język rosyjski dla szkół ponadgimnazjalnych, Wydawnictwo Szkolne PWN 2012].
Wrzesińska, Anna. Ot a do ya, Łódź 2013 [Wrzesińska, Anna. От а до я, Łódź 2013].
Российские:
Chernyshov, Stanislav, Chernyshova, Alla. Poyekhali (chasti 1.1, 1.2, 2.1, 2.2), Sankt-Peterburg, Zlatoust, 2021 [Чернышов Станислав, Чернышова Алла. Поехали (части 1.1, 1.2, 2.1, 2.2), Санкт-Петербург, Златоуст, 2021]
Esmantova, Tat'yana. Russkiy yazyk: 5 elementov. Kniga dlya prepodavatelya. Uroven' A1, Zlatoust, 2008 [Эсмантова, Татьяна. Русский язык: 5 элементов. Книга для преподавателя. Уровень А1, Златоуст, 2008]
Gus'kova, Yekaterina. Po-russki legko. Russkiyyazyk. Kursy, Moskva 2020 [Гуськова, Екатерина. По-русски легко. Русский Язык. Курсы, Москва 2020].
Paretskaya, Marina, Shestak, Olga. Russkaya mozaika (B1+), Sankt-Peterburg, Zlatoust, 2017 [Парецкая, Марина, Шестак, Ольга. Русская мозаика (B1+), Санкт-Петербург, Златоуст, 2017].
Politova, Ludmila, Rybakova, Irina., Miller, Ludmila. Zhili-byli...28 urokov russkogo yazyka dlya nachinayushchikh, Sankt-Peterburg, Zlatoust, 2022 [Политова, Людмила, Рыбакова, Ирина., Миллер, Людмила. Жили-были... 28 уроков русского языка для начинающих, Санкт-Петербург, Златоуст, 2022]
Politova, Ludmila. Miller, Ludmila. Zhili-byli...12 urokov russkogo yazyka. Bazovyy uroven', uchebnik, Sankt- Peterburg, Zlatoust, 2015 [Политова, Людмила, Миллер, Людмила, Жили-были... 12 уроков русского языка. Базовый уровень, учебник, Санкт-Петербург, Златоуст, 2015]
Другие:
Blum, Tamara, Gorelova, Lena. Put' k uspekhu (A1-B1), facultas, Wien 2016 [Blum, Tamara, Gorelova, Lena. Путь к успеху (A1-B1), facultas, Wien 2016].
Langran, John, Veshnyeva, Natalya. Ruslan Russian 1: a communicative Russian course, London 2017.
Magnati, Dario, Legittimo, Francesca, Iashaiaeva, Sofia. Davayte (Comunicare in Russo Vol.1), Milano, Ulrico Hoepli Editore S.p.A., 2017 [Magnati, Dario, Legittimo, Francesca, Iashaiaeva, Sofia. Давайте (Comunicare in Russo Vol.1), Milano, Ulrico Hoepli Editore S.p.A., 2017]. Google Scholar

Wojciech Paweł Sosnowski

w.sosnowski@uw.edu.pl
https://orcid.org/0000-0001-9299-4505

Организация:

Centrum Nauczania Języków Obcych Uniwersytetu Warszawskiego Poland

Биография (например, кафедра и должность)

Dr nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa slawistycznego, adiunkt w Centrum Nauczania Języków Obcych Uniwersytetu Warszawskiego, wykładowca języka rosyjskiego w dziale Języków i dialogu interkulturowego Kolegium Europejskiego w Natolinie. Członek Rady Programowej czasopisma „Języki Obce w Szkole”, recenzent egzaminów z języka rosyjskiego w Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Opublikował ponad 50 artykułów naukowych i rozdziałów w monografiach z zakresu językoznawstwa, leksykografii, korpusologii i metodyki nauczania języków obcych. Współautor korpusów z językami bułgarskim, polskim, rosyjskim i ukraińskim CLARIN.PL, Leksykonu odpowiedniości semantycznych w języku rosyjskim, bułgarski i polskim (Warszawa 2016), Leksykonu aktywnej frazeologii polskiej i ukraińskiej (Warszawa 2018), Leksykonu aktywnej frazeologii bułgarskiej i polskiej (Sofia 2022), trzytomowego cyklu Учитесь с нами (B1, B2, C1) (Warszawa 2013, 2017) oraz książek С Россией на „ты” (Moskwa 2014), Polskich czytanek (cz. 1 i 2) (Warszawa 2017, 2018) oraz monografii pt. Studium konfrontatywne frazeologii bułgarskiej, polskiej i ukraińskiej (Warszawa 2022).

Svetlana Olegovna Ahlborn

https://orcid.org/0000-0001-8052-9323

Организация:

Institut für empirische Sprachwissenschaft, Goethe-Universität Frankfurt Germany

Биография (например, кафедра и должность)

Dr nauk humanistycznych w zakresie językoznawstwa slawistycznego w Uniwersytecie Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie nad Menem oraz Petersburskim Uniwersytecie Państwowym. Zajmuje się składnią indoeuropejską oraz komparatywistyką korpusową; wykłada język rosyjski i staro-cerkiewno-słowiański oraz prowadzi seminaria z zakresu przeglądu języków słowiańskich w Instytucie Językoznawstwa Empirycznego Uniwersytetu Johanna Wolfganga Goethego we Frankfurcie nad Menem. Zajmuje się badaniami w dziedzinie zmian językowych na podstawie danych korpusowych, zastosowaniem metod lingwistyki korpusowej w nauczaniu języka rosyjskiego i staro-cerkiewno-słowiańskiego, metodyką nauczania języków słowiańskich w oparciu o język ojczysty. Autorka publikacji: Tokens and Types Distribution in TITUS — Thesaurus of indoeuropean texts“ (St. Petersburg 2013), Old Church Slavonic Concordances in Language Teaching and Learning (Sofia–Iżewsk 2014), The post-positive particle -to in tales from Novgorod region: a corpus-based investigation (Tartu–Moscow 2018).

№ 1 (185) (2024)
Опубликовано: 2024-02-12

ISSN: 0137-298X

10.31261/pr

Издатель

Polskie Towarzystwo Rusycystyczne oraz Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego

Отправить текст

Аннотация

Ключевые слова:

Wojciech Paweł Sosnowski

Svetlana Olegovna Ahlborn

Информация