2021-03-16

Redaktor gościnny: Aleksander Wójtowicz
Redaktorzy: Marta Baron-Milian, Piotr Gorliński-Kucik

W ostatniej dekadzie kategoria archiwum znalazła się w centrum zainteresowania humanistyki. Wraz z archiwum w polu badawczym zaczęła sytuować się także szeroka wiązka zagadnień związanych z materialnością literatury, laboratorium pisarzy i genetyką tekstów (Pierre-Marc de Biasi, Jean Bellemin-Noël, Daniel Ferrer), polityką strony (George Bornstein), praktykami doświadczania zbiorów (Carolyn Steedman), wytwarzaniem wiedzy (Michel Foucault), mechanizmami pamięci (Jacques Derrida) czy zaangażowaniem ciała w akt twórczy i możliwościami krytyki somatycznej (Adam Dziadek). Zresztą na bilans „zwrotu archiwalnego” (Danuta Ulicka) jest wciąż za wcześnie, bo nieustannie otwiera on nowe i ważne perspektywy badawcze. Ostatni rok skłania jednak do myślenia o archiwum w nieco innych kategoriach. Pandemia odcięła nas od zbiorów materialnych, a jednocześnie skierowała naszą uwagę ku zbiorom innego rodzaju. Szczególnie interesująca wydała nam się z tej perspektywy „transmedialność archiwum”, charakter i funkcjonowanie archiwum i materiałów archiwalnych, podlegających nieustannej remediacji, trans-kodowaniu, sytuowanym wciąż w przestrzeni „między mediami”.
Wraz z kolejnym numerem „Śląskich Studiów Polonistycznych” chcielibyśmy zadać pytania o materialność archiwum odsłaniającą się w swojej intermedialnej i transmedialnej postaci, gdzie audiowizualne, fotograficzne, cyfrowe (i inne) zapośredniczenia przenoszą sferę owej materialności w obszar nieustannych medialnych interakcji i transmedialnych „przepływów”. Obserwujemy, jak digitalizacja zbiorów staje się nie tylko praktyką, ale i metaforą, sytuując się w samym centrum zagadnień z obszaru humanistyki cyfrowej. W polu proponowanej przez nas refleksji znajdują się więc archiwa cyfrowo i audiowizualnie zapośredniczone, archiwalne „interfejsy” i katalogi, w perspektywie pytań o to, jak zmieniają one doświadczanie archiwum, jak ingerują w pole lektur, analiz i interpretacji. Interesuje nas więc dynamika zmiany w polu archiwizujących „urządzeń”, relacja pomiędzy mechaniczną reprodukcją a materialnością zbiorów.
Równie ważne wydaje się usytuowanie refleksji nad „transmedialnością archiwum” w perspektywie społecznej i politycznej. Interesują nas zarówno archiwa jako prywatne kolekcje dokumentów, jak i kulturalne, społeczne i polityczne instytucje. Prowokują one z kolei do pytań o to, w jakim zakresie archiwa stają się przestrzeniami demokratyzacji i kooperacji, jak działają polityki archiwum (i pamięci) między mediami, jaką rolę pełnią różnego typu mechanizmy selekcji i kontroli, jak nieustannie zmieniają się relacje pomiędzy archiwalną "enklawą" a intermedialną kulturą uczestnictwa i wolnego dostępu.
Chcemy także pójść krok dalej i zapytać o estetyczne oraz afektywne oddziaływanie transmedialnych praktyk archiwizujących, o artystyczny potencjał kolekcji cyfrowych i archiwalnych remediacji. Szczególnie interesujący wydaje nam się problem materialności archiwum w intermedialnych praktykach artystycznych, jej performatywny potencjał niejednokrotnie ujawniający się w awangardowych i neoawangardowych tekstach oraz różnego typu artystycznych działaniach podejmowanych w polu sztuki. Wreszcie, chcielibyśmy zaprosić Państwa do refleksji nad funkcjonowaniem pojęcia, figury, metafory oraz przestrzeni archiwum w transmedialnych narracjach i praktykach artystycznych.

Na artykuły czekamy do 15.06.2021 roku.
Wytyczne redakcyjne dla autorów: https://www.journals.us.edu.pl/index.php/SSP/about/submissions
Prosimy o przesyłanie propozycji tekstów wraz z abstraktami na adres mailowy redakcji: slaskiestudiapolonistyczne@us.edu.pl