„Winning is strictly prohibited”. O strategiach twórczych Banksy’ego i Jana Klaty
Abstrakt
The paper analyzes the activities of two socially committed artists: Banksy and Jan Klata, who both use the funfair motif. Banksy employs it in a literal though subversive way in his project Dismaland, which is a quizzical reversal of Disneyland. Klata employs it in his performances (which often take the form of the director’s comments on the reality that surrounds us), showing a set of “amusements” resembling those from a funfair and leading the viewer to a perceptive dissonance (similarly to the collection of Eisenstein’s amusements). It seems that the space created by the committed art that uses the concept of a funfair allows for the implementation of a real rebellion against the status quo. Actual amusement parks, however, create only an illusion of the possibility to break with the norms of the social system.
Słowa kluczowe
funfair; subversion; ludic; Banksy; Jan Klata
Bibliografia
Baudrillard Jean, 2005: Symulakry i symulacja. Przeł. Sławomir Królak. Warszawa: Wydawnictwo SIC!
Caillois Roger, 1997: Gry i ludzie. Przeł. Anna Tatarkiewicz, Maria Żurowska. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
Eco Umberto, 2007a: Podziemni bogowie. Przeł. Joanna Ugniewska. Warszawa: Czytelnik.
Eco Umberto, 2007b: Rakiem. Gorąca wojna i populizm mediów. Przeł. Joanna Ugniewska, Krzysztof Żaboklicki, Anna Wasilewska. Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Fellini Federico, 2003: Fellini: zawód: reżyser: rozmowy. Rozmowy przeprowadziła Rita Cirio. Przeł. Anna Osmólska-Mętrak. Izabelin: Świat Literacki.
Frydryczak Beata, 2002: Świat jako kolekcja. Próba analizy estetycznej natury nowoczesności. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Gralińska-Toborek Agnieszka, 2019: Graffiti i street art. Słowo, obraz, działanie. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Hendrykowski Marek, 1994: Słownik terminów filmowych. Poznań: „Ars Nova”.
Irigaray Luce, 2000: Ciało-w-ciało z matką. Przeł. Agata Araszkiewicz. Kraków: eFKa.
Klata Jan, 2006: Wojna trwa. Z Janem Klatą rozmawiała Aneta Kozioł. „Polityka”, nr 5.
Kracauer Siegfried, 2001: Ulice. „Literatura na Świecie”, nr 8–9.
Marin Louis, 1973: Utopiques: jeux d’espaces. Paris: Editions de Minut.
Ronduda Łukasz, 2006: Strategie subwersywne w sztukach medialnych. Kraków: Wydawnictwo Rabid.
Schechner Richard, 2000: Przyszłość rytuału. Przeł. Tomasz Kulikowski. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
