Czar rewii. Nowoczesne oblicze teatru robotniczego Erwina Piscatora
Abstrakt
The article is devoted to the phenomenon of political revue, which in the 1920s became a form of political propaganda in Germany. Erwin Piscator’s revue RRR described here is a good example of its agitprop success. Piscator used the revue (which had been associated with bourgeois entertainment until then) for revolutionary goals, appreciating its form primarily for its huge staging potential. The open form of the revue enabled him to combine different genres and contrasting threads, and exploited the new technologies of the time, including the new media (film, photography, radio). Another interesting point is that for Piscator the revue was the future of modern theatre – not only agitprop theatre, but theatre in general.
Słowa kluczowe
Erwin Piscator; workers’ theatre; political revue
Bibliografia
Becker Thomas, 2014: Inszenierte Moderne. Populäres Theater in Berlin und London 1880–1933. Oldenbourg: Walter de Gruyter.
Giese Fritz, 1925: Girlkultur. Vergleich zwischen amerikanischem und europäischem Rhytmus und Lebensgefühl. München: Delphin Verlag.
Grosch Nils, 2004: „Bilder, Radio, Telephon“. Revue und Medien in der Weimarer Republik. In: Aspekte des modernen Musiktheaters in der Weimarer Republik. Hrsg. Nils Grosch. Münster: Waxmann.
Hansch Susanne, 2000: Varieté-Tänzerinnen, Salon-Humoristen und Excentric-Radfahrer das Regensburger Varieté-Theater Velodrom. Regensburg Edition Vulpes e.K.
Heidler Christin, 2003: Erwin Piscator Bühne als Form politischer Agitation (1920–1931). Theatertechnik, Projektion und Film im Einsatz für Klassenkampf und Revolution. Wien: Diss. Universität Wien.
Hoffmann, Ludwig, Hoffman-Oswald Daniel (Hrsg.), 1972: Deutsches Arbeitertheater 1918–1933. Berlin: Henschelverlag.
Illie Florian, 2017: 1927. „Die Zeit”: https://www.zeit.de/kultur/kunst/2017-11/berlin-goldene-zwanziger-kunst-kultur-leben-florian-illies [dostęp: 27.03.2019].
Jansen Wolfgang, 1955: Unterhaltungstheater in Deutschland: Geschichte, Ästhetik, Ökonomie. Berlin: Weidler Buchverlag.
Jansen Wolfgang, 1990: Das Varieté die glanzvolle Geschichte einer unterhaltenden Kunst. Berlin: Edition Hentrich.
Kasten Reinhold, 1924: Vom Wesen der Revue. In: Prog. „An Alle, Grosse Schau”. Grosses Schauspielhaus 1924.
Kloos Reinhardt, Reuter Thomas, 1980: Körperbilder, Menschenornamente in Revuetheater und Revuefilm. Frankfurt am Main: Syndikat.
Knilli Friedrich, Münchow Ursula (Hrsg.), 1970: Frühes deutsches Arbeitertheater 1947–1918. Eine Dokumentation. Berlin: Henschelverlag.
Kothes Franz-Peter, 1977: Die theatralische Revue in Berlin und Wien 1900–1938. Typen, Inhalte, Funktionen. Berlin: Henschel Verlag.
Kracauer Siegfried, 2009: Kult dystrakcji. O berlińskich kinotatrach. Przeł. M. Karkowska. W: Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna. Red. Tomasz Majewski. Warszawa: Wydawnictwo WAiP.
Majewski Tomasz, 2011: Dialektyczne feerie. Szkoła frankfurcka i kultura popularna. Łódź: Wydawnictwo Officyna.
Piscator Erwin, 1983: Teatr polityczny. Przeł. Roman Szydłowski. Warszawa: Wyd. Artystyczne i Filmowe.
Prykowska-Michalak Karolina, 2011: Ruch robotniczy a teatr masowy w Niemczech przed II wojną światową. W: Teatr masowy, teatr dla mas. Red. Małgorzata Leyko. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Roth Joseph, 2017: Mütter in der Revue. In: Schall und Rausch. Musikfeuilletons und Artverwandtes 1918–1930. Königswartha: Schwarzwasser Verlag
Schrader Bärbel, 1987: Die „goldenen“ zwanziger Jahre. Kunst und Kultur der Weimarer Republik. Wien–Graz: Edition Leipzig.
Hoffmann Ludwig, Pfützer Klaus (Hrsg.), 1980: Theater der Kollektive. Proletarisch-revolutionäres Berufstheater in Deutschland 1928–1933. Stücke, Dokumente, Studien. Berlin: Henschelverlag.
Völmecke Jens-Uwe, 1997: Die Berliner Jahresrevuen 1903–1913 und ihre Weiterführung in den Revue-Operetten des Ersten Weltkrieges. Köln: Verlag TÜV Rheinland.
Wąsik Monika, 2016: „Futro z czcigodnej padliny”. Volksstück od Nestroya do Fassbindera. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Žmegač Viktor (Hrsg.), 1994: Geschichte der deutschen Literatur vom 18 Jahrhundert bis zur Gegenwart. Bd. III/1. Weinheim: Beltz Athenäum.
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
Właściciele praw autorskich do nadesłanych tekstów udzielają Czytelnikowi prawa do korzystania z dokumentów pdf zgodnie z postanowieniami licencji Creative Commons 4.0 International License: Attribution-Share-Alike (CC BY-SA 4.0). Użytkownik może kopiować i redystrybuować materiał w dowolnym medium lub formacie oraz remiksować, przekształcać i wykorzystywać materiał w dowolnym celu.
1. Licencja
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego zapewnia natychmiastowy otwarty dostęp do treści swoich czasopism na licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/). Autorzy publikujący w tym czasopiśmie zachowują wszelkie prawa autorskie i zgadzają się na warunki wyżej wymienionej licencji CC BY-SA 4.0.
2. Oświadczenie Autora
Autor deklaruje, że artykuł jest oryginalny, napisany przez niego (i współautorów), nie był wcześniej publikowany, nie zawiera stwierdzeń niezgodnych z prawem, nie narusza praw innych osób, jest przedmiotem praw autorskich, które przysługują wyłącznie autorowi i jest wolny od wszelkich praw osób trzecich, a także, że autor uzyskał wszelkie niezbędne pisemne zgody na cytowanie z innych źródeł.
Jeśli artykuł zawiera materiał ilustracyjny (rysunki, zdjęcia, wykresy, mapy itp.), Autor oświadcza, że wskazane dzieła są jego dziełami autorskimi, nie naruszają niczyich praw (w tym osobistych, m.in. prawa do dysponowania wizerunkiem) i posiada do nich pełnię praw majątkowych. Powyższe dzieła udostępnia jako część artykułu na licencji „Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe”.
UWAGA! Bez określenia sytuacji prawnej materiału ilustracyjnego oraz załączenia stosownych zgód właścicieli majątkowych praw autorskich publikacja nie zostanie przyjęta do opracowania redakcyjnego. Autor/autorka oświadcza równocześnie, że bierze na siebie wszelką odpowiedzialność w przypadku podania nieprawidłowych danych (także w zakresie pokrycia kosztów poniesionych przez Wydawnictwo UŚ oraz roszczeń finansowych stron trzecich).
3. Prawa użytkownika
Zgodnie z licencją CC BY-SA 4.0 użytkownicy mogą udostępniać (kopiować, rozpowszechniać i przekazywać) oraz adaptować (remiksować, przekształcać i tworzyć na podstawie materiału) artykuł w dowolnym celu, pod warunkiem, że oznaczą go w sposób określony przez autora lub licencjodawcę.
4. Współautorstwo
Jeśli artykuł został przygotowany wspólnie z innymi autorami, osoba zgłaszająca niniejszy formularz zapewnia, że została upoważniona przez wszystkich współautorów do podpisania niniejszej umowy w ich imieniu i zobowiązuje się poinformować swoich współautorów o warunkach tej umowy.
Oświadczam, że w przypadku nieuzgodnionego z redakcją i/lub wydawcą czasopisma wycofania przeze mnie tekstu z procesu wydawniczego lub skierowania go równolegle do innego wydawcy zgadzam się pokryć wszelkie koszty poniesione przez Uniwersytet Śląski w związku z procedowaniem mojego zgłoszenia (w tym m.in. koszty recenzji wydawniczych).
